Сабақтың тақырыбы: Абылай хандығы Өз ерлерін, өз ұлдарын ескермесе,ел тегі қайдан алсын кемеңгерді. І. Жансүгіров
жүктеу/скачать 4,05 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Абылайдың көрші елдермен қарым-қатынасы
- Абылайдың қазақ жерлерін біріктіру жолындағы күресі.
|
Ресеймен |
Жоңғарлармен |
|
Тату-тәтті көршілік саясатын ұстануға тырысты .Ресей мемлекетімен дипломатиялық, сауда байланыстарын орнатты. Ол өз қол астындағы халықты Ресей әскери қызметкерлерінің орынсыз талаптары мен әрекетінен қорғай білді. Ресейдің қол астына өтуді қабыл алғанына қарамастан, іс жүзінде Ресейге мүлде тәуелсіз ішкі және сыртқы саясат жүргізді. 1759 ж патша үкіметнің ұснысын қабыл алмады, 1778 ж патша үкімет Абылайды Орта жүздің ханы деп таныды. Ант қабылдау рәсіміне барудан бас тартты. Абылай хан былай деп санады: мені билеуші хан етіп халық сайлайды, олай болса орыс патшасының тағына тағзым етіп, ант беруге тіпті де міндетті емеспін деп білді. Патша үкіметі өзнің ханға ықпалын жойып алудан қауіптеніп ханға жылына 300 сом мөлшерде жалақы тағайындап, 200 пұт ұн беріп тұруға уәде етті. Бірақ бұл кезде Абылай іс жүзінде Ресей империясымен қарым-қатынасты үзген еді. |
Абылай өзінің күш жүгерін жоңғар шапқыншылығын әлсіретуге бағыттады. Жоңғарлар Цинь империясымен бейбіт келісім жасағаннан кейін барлық күшін батысқа қарай бұрды. 1741 ж жоңғарлар қазақтарға тағы бір ірі жорыққа шықты. Тұтқиылдан баса көктеп келген жоңғарлар Абылайды тұтқынға түсірді. Бейбіт келісім жасалғаннан кейін ғана босатудың сәті түсті. Қалдан-Церенның қайтыс болуы қазақ жерлерін жоңғарлардан қайтарып алуына мүмкіндік туғызды. Абылай жоңғарлардың тақтан үміткер мұрагерлеріне кезек- кезек қолдау көрсетті. 1755 ж Цинь императоры жоңғарияға елеулі әскер күшін кіргізді. 1758 ж Қытай армиясы Жоңғарияны бағындырып алды. Жоңғарлардың тірі қалған аз ғана тобы елдің төменгі сағасындағы туыстас торғауыт қалмақтарға қарай қашты. Жоңғарлар бұл жолы да қазақтардың шабуылына тап болды. |
Жаңа замандағы зерттеуші И.Крафттың сөзімен айтқанда, “Ол қалыптасқан нақты жағдайларға қарай бірде Ресейге, бірде Қытайға,енді бірде Жоңғарияға шын берілген болып көріне білді, ал шын мәнінде ешкімге бас иген жоқ”
Абылайдың қазақ жерлерін біріктіру жолындағы күресі.
жүктеу/скачать 4,05 Mb.
Достарыңызбен бөлісу: