Сабақтың тақырыбы: Қайталау Сабақтың мақсаты

Ауызша есептеуге №1 тапсырманы қосу қажет - жарыс түрінде ұйымдастыру.

№2 тапсырманы (екі таңбалы санды екі таңбалы санға қалай бөлетінің естеріне түсіру) түсіндіре отырып орындау қажет. Келесі сабақтың тақырыбы «Екі таңбалы санға бөлудің жазбаша тәсілдері» болғандықтан, бөліндіні тиімді таңдау тәсілін еске түсіру қажет.

Өткен материалмен жұмыс

Оқушылар «Амал компоненттері» (№3) атты кестемен жұмыс істеуді біледі. Алайда олар мұндай кестелер бойынша күрделі теңдеулерді тұңғыш рет құрғалы отыр. Сондықтан әр кестеден бір жаттығуды тақтаға түсіндіре отырып орындаңыз. Қалғаның балалар өз бетінше орындасын, кейін тексеріңіз.

Балалар № 4, 5, 7 тапсырмалармен таныс болғандықтан, оларды өзіндік жұмысқа немесе үй жұмысына қосуға болады.

№5 есеп тіктөртбұрыштың периметрін табуды қайталауға көмектеседі. Тіктөртбұрыштан қиып алынған тік бұрышты үшбұрыштың ауданын қалай табуға болатынын талдап қорытындылауды тапсырыңыз. Ол үшін тіктөртбұрыштың ауданын тауып алып, шыққан нәтижені 2-ге бөлу керек екенін оқушылар айта алуы тиіс.

Ауызша жаттығулар барысында балалардың есептеу дағдысын тексеріңіз. Бұл жерде математикалық диктант алып, тексеруге бо­лады: 3500 : 5, 26 • 70,81: 27, 72 : 36, 7 200 : 800, 45 • 8, 9 • 71, 42 : 21, 5 400 : 9, 320 : 16, 72 • 2, 752 369 • 0, 660 : 11, 71 • 4, 310 • 3, 650 : 50.'

Тақтаға екі таңбалы санды көбейтуді түсіндіре отырып орындаңыз.

Көбейту: 56•24. Есептеу барысында көбейтудің қандай заңын пайдаланасыз? (Үлестірімділік заңы). Қалай талдаймыз?

Екінші көбейткішті ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде алып, 56-ны ондықтар мен бірліктерге кезекпен көбейтеміз, шыкқан нәтижені қосамыз: 56 • 20 + 56 • 4 = 1 120 + 224 = 1 344. Мұндай мысалды баған түрінде көбейтуге бола ма? Көбейтуді баған түрінде орындап көруді ұсыныңыз.

Жаңа материалмен жұмыс.

Балалар өздері жазған нұсқаларды көрсеткеннен кейін мұғалім қорытындылайды. Оқулықтағы жазбамен салыстырады. Екі таңбалы санға көбейту үшін:

1. 
   көбейткіштерді «бағанға» жазамыз (бірліктердің астына бірліктерді, ондықтардың астына ондықтарды);
   
2. 
   алдымен бірінші көбейткішті екінші көбейткіштің бірлігіне көбейтеміз; алынған толымсыз нәтижені бір таңбалы санға көбейткендегідей етіп жазамыз;
   
3. 
   бірінші көбейткішті екінші көбейткіштің ондығына көбейтіп, оны екінші көбейткіштің ондықтарының астынан бастап жазамыз;
   

Екі таңбалы санға жазбаша көбейту алгоритмін оқушылар естеріне сақтаулары керек.

№2 (ә) - оқушылар амалдарды тақтаға шығып кезекпен орындайды, түсіндіреді. Жазудың дұрыс жазылуына мән берген жөн.

Жұптасып жұмыс істеу: оқушылар үйде дайындап келген мысалдарымен алмасып, оны қағазға орындайды. Кейін тағы да алмасады және тексереді. Даулы мәселе туындаған кезде мұғалімнің көмегіне жүгінеді.

Өткен материалмен жұмыс.

№5 есеп ауызша орындалады.

38 + 42 = 80 км - арақашықтық. Теплоходтардың жылдамдығы: 38 : 1 = 38 км/сағ; 42 : 1 = 42 км/сағ.

№6 есеп амалдар бойынша тақтаға және дәптерге орындалады.

1. 
   70 + 60 = 130 (км/сағ) - жақындау жылдамдығы.
   
2. 
   260 : 130 = 2 (сағ) - жолдағы уақыт немесе өрнек
   

№3 есепті орындау барысында шама бірліктерін ауыстыру қажеттігін окушылардың назарына салыңыз.

Соңғы өрнекте «абайла» белгісі бар. Екінші жақшадан нөл шығатындықтан, бірінші жақшаның ішін көбейтудің қажеті жоқ.

Сабақтың бұл кезеңінде №8 тапсырманы орындау қажет. Ол оқушыларды «емес» деген логикалық сөзді пайдалануға машықтандырады.

Үй тапсырмасы: №4 тапсырма бойынша 4 өрнек құрастыру қажет. Шығармашылық деңгейге арналған тапсырма: барынша көп өрнек құрастырып, олардың мәнін табу (16 нұсқа жасауға бо­лады).

Сабақтың тақырыбы: Өткенді пысықтау

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы санға көбейтудің жазбаша тәсілдерін бекіту; әртүрлі есептерді шығару қабілеті мен есептеу дағдысын жетілдіру.

Сабақтың барысы.

Тірек білімін, білік дагдыларын жетілдіру.

Ауызша есептеу

Қалдырылған сандарды атап көрсет.

Екі таңбалы санға көбейту амалдарының алгоритмін қайталаңыз. Балаларға мысалды жазғанда екі торкөзді бос қалдырып жазу керектігін ескертіңіз.

№1. Көбейтуді түсіндіре отырып орындайды. Есепті шығару жолдарын дауыстап айтудың маңызы зор. Өйткені балалар бұл тәсілді бірінші рет үйреніп отыр. Олар толымсыз нәтижені жазған кезде жиі қате жібереді.

№2 есеп үлгі-сызбаның көмегімен шығарылады. Мұндай есептерде қысқаша жазудың кажеті жоқ, есеп бойынша сызба сызған дұрыс.

№4-есепке тек өрнектер ғана жазады. Бұрын мұндай блиц-тапсырмаларда әріппен берілген 1-2 өрнек кездескен де болатын. Бұл тапсырма әріпті тапсырмалардан тұрады. Балалар жазылған өрнектің мәнін жақсы түсінуі үшін, бір немесе бірнеше есептің сандық мәнін тауып, өрнектің мәнін есептеу туралы тапсырма беріңіз.

Геометриялық мазмұндағы №3 және №7 есептер бірінші жар­ты жылдықта кездескен тапсырмаларға ұқсас. Балалармен бірге тапсырманы орындау ретін талқылаңыз, содан соң есептеу мен сызуды өз бетінше орындауды тапсырыңыз.

№8 комбинаторлық есепке нұсқау.

Есепті кесте арқылы шығару - ең қолайлы тәсіл. Барлық нұсқаны жазып шығып, оларды санаңыз.

№5 ( бөлінді мен қалдықты табу), №6.

№2 (ә) есеп тақтада жан-жақты түсіндіріле отырып орындалады. Оқушылар бөлуге берілген мысалды шешеді және тексереді.

№5 есептің (екі айырма бойынша белгісіз санды табу) а) бөлімін сынып болып талдау.

1. 
   9 600 - 6 400 = 3 200 (кг) - айырма.
   
2. 
   3 200 : 80 = 40 (кг) - 1 қаптың массасы.
   
3. 
   6 400 : 40 = 170 (қап) - картоп.
   
4. 
   9 600 : 40 = 240 (қап) - сәбіз.
   

№8 есепті Шығарғанда (ұзындығы 500 м пойыз сағатына 60 км жылдамдықпең жүріп келе жатса, үзындығы 500 м тоннельден қанша уақытта өтеді? Есепті шығару үшін жылдамдықты м/мин-қа ауыстыру).

Шешуі: 60 км : 60 мин = 1 км/мин немесе 1 000 м/мин. Ендеше 500 метр тоннельді жарты минутта жүріп өтеді.

Өзіндік жұмыс.

№6 тапсырма бойынша есеп құрастыруға арналған тапсыр­ма беріңіз. Жұмысты жеке-жеке немесе топқа бөлініп орындауға болады.

№7 тапсырма бойынша мысалдар шығарудан жарыс ұйымдастыру.

Үй жұмысы. №6 (екі есеп). Шығармашылық деңгейге арналған тапсырма: «Білім сандығына» есептер дайындау (параққа өзіңің шығармашылық сұрағыңды жаз немесе мысалдар келтір).

Сабақтың тақырыбы: Екі таңбалы санға жазбаша бөлу тәсілдері