Сабақтың тақырыбы: Қашаған Күржіманұлы Есқали сұпыға айтқаны
жүктеу/скачать 91,14 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Шарғы
- Насуха
- Мәсуәк
- 1. Қонақтар және жігіттер ойы. 2. Кесірлі келін. 3. Саран сұпы. 4. Қара домбыраның қасиеті. Домбыра
- Сабақтың тақырыбы
- Тәрбиелілік
- Сабақтың әдісі
- Сабақтың көрнекілігі
- Пікіралмасу Ойталқы Сөзталас Айтыс Ойбөліс Пікірсайыс Жаңа сабақ
- Пікірталас деген не Қоғамдық және әлеуметтік мәселені талқылау барысындағы айтыс, тартыс, дау. Б(бағыт) – 1. Тақырыбы
- Б-4.Мақсаты
- Б-7. Қазіргі айтыс ақындары
- Тақырыбы Мақсаты Түрі
- VІ Бағалау: Жазба айтыс құрастыру. Сұраққа жауап жазу. Ұйқас түрлерін еске түсіру. Сұрақ: Сұрақ
| Х сынып әдебиет . Қоғамдық- гуманитарлық бағыт.
Пән мұғалімі: Г.Нұрмағамбетова Сабақтың тақырыбы: Қашаған Күржіманұлы Есқали сұпыға айтқаны (Американдық психолог, ғалым Б.С.Блумның таксономиялық жүйесін пайдалана отырып түсіндіру.) І. Білу. Қашаған кім, оның қандай өлеңдерін білесіңдер? Өлеңді оқу. Сөздік жұмысы. ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың бас кезіндегі халық арасында жырлары кең тараған суырыпсалма дүлділ ақын. Қашаған Күржіманұлы 1841жылы Түрікмен ССР-ы Ташауыз қаласының маңындағы қазақ ауылында дүниеге келген. Шежірелік түзілім бойынша таратсақ: Адай- Құдайке- Қосай- Бәли- Есберді- Алдаберді- Түбай(Түбек)- Оразбай- Шанықұл- Дүйсенбай- Күржіман, Адай атамыздың он бірінші ұрпағы. Шығармалары: «Атамекен», «Адай тегі», «Топан», дастандары, өлеңдері, айтыстары. Құрманғазы Сағырбайұлы (1818- 1889) қазақтың күйші- компазиторы, домбырашы. Шығармалары: «Ақсақ киік», «Көбік шашқан», «Түрмеден қашқан», «Адай» т.б күйлері. Шарғы- шариғат. Бақырған- Сүлеймен Бақырғани кітабы. Барсиса- діни кітаптардағы сұпы бола жүріп, шайтанға еріп азғындық жолға түсіп, Құдайдың қарғысына ұшыраған адам. Насуха- бұл адам күнәкәр, қанішер, адам бола тұрып, соңынан адалдық жолға түсіпті мыс. Қағба- мұсылмандардың Меккедегі ғибадат ету орны. Мәсуәк- сауап үшін ауыз жуатын ағаш. Ағуыз, алқам- діни аяттар. Біләл- Мұхамбет пайғамбардың азаншысы. Қонаша- қонып шығатын бас қалқа. Зауық- сауық. ІІ.Түсіну Өлеңдерді бөлімге бөліп, ат қою. 1. Қонақтар және жігіттер ойы. 2. Кесірлі келін. 3. Саран сұпы. 4. Қара домбыраның қасиеті. Домбыра- қағып, шертіп ойнайтын ішекті ұлттық музыкалық аспап. ІІІ. Пайдалану. Өлеңдегі нақыл сөздерді пайдаланып, қазақ халқының қонақжайлылығы туралы әңгімеле. Тәуелсіз Қазақстандағы ұлттық тіл, ұлттық мұра- домбыраны сақтау жөнінде пікіріңді білдір. IV.Талдау. 1. Өлеңдегі Есқали сұпының бейнесін талда (Мінездеме жазу) 2. Қашағанның ішкі жан дүниесінің күйзеліске түсуін өлең жолдарын пайдалана отырып дәлелде. V.Жинақтау «Әке көрген- оқ жонар, ана көрген- тон пішер» деген мақалды Есқали сұпының келіні мен баласына байланысты айтуға бола ма? Ақынның адам бойындағы жағымсыз қасиеттерді (сараңдық, дүниеқоңыздық) сынауына қандай ой қосар едің? Біздің елде сіздердей жас келіндер, Сөйлемейтін еді ғой басын бұғып, Оң жақта отырушы еді ісін алып, Қонаққа тұрушы еді төсек салып,- деген өлең жолдарын пайдалана отырып, қазақ келіндері туралы ой қозға. VІ.Бағалау Қазақ халқының басты қасиеті- қонақжайлылық (ой толғау жазу) Бабамның мұңы, даламның үні- домбыра (эссе жазу) ХІ сынып Қазақ тілі. Пән мұғалімі: Г.Нұрмағамбетова Сабақтың тақырыбы: Айтыс Сабақтың мақсаты: Білімділік: Айтыстың шығу тарихын, түрлерін, ерекшелігін, мақсатын еске түсіру. Айтыс өнерінің маңыздылығын ұғындыру. Пікірталас тудырудағы айтыстың рөлін таныту. Тәрбиелілік: Жаңа сабақпен байланыстыра отырып, батылдыққа, шыншылдыққа, орнықтылыққа тәрбиелеу. Сөз өнерін қадірлеу білуге үйрету. Дамытушылық: Оқушының шығармашылық дамуына әрекет ету, ойларын еркін жеткізуге дағдыландыру. Оқушының ой- түйінін білім мазмұнына әкелу. Сабақтың әдісі: 12 жылдық білім берудегі технологиялар, балдық жүйемен есептеу (Білім жүйесі, Жобалау) Сабақтың түрі: Жүйеге келтіру сабағы. Сабақтың көрнекілігі: Сызбалар, плакаттар, цытатылар. Пәнаралық байланыс: Әдебиет, Маңғыстау әдебиеті, ақпараттармен байланыс. Сабақтың жүрісі: Мұғалімнің кіріспе сөзімен басталды. Төмендегі кесте сызбалар арқылы өткен сабақтарды еске түсіру. Пікірталас түрлері   
Пікіралмасу Ойталқы Сөзталас Айтыс Ойбөліс Пікірсайыс Жаңа сабақ: Американдық ғалым Б.С.Блум жүйесімен жаңа сабақты түсіндіру. І Білімділік (тыңдау, білу,есте сақтау) 2 балл Негізгі ұғымдар. Пікірталас түрі. Қ        .Бітібаеваның жобалау технологиясын пайдалану.
Талаптары мақсаты түрлері 
Б-2
Б-3 Б-4 
Б-5 Б-1 Айтыс тақырыбы Қазақ айтыскерлері Б-8
Б-6
зерттелуі Қазіргі айтыс Даму сипаты Айтыс- қазақтың халық ауыз әдебиетінің бір түрі, яғни әдеби жанр. Ұлы жазушы М.Әуезов өзінің Әдебиет туралы еңбегінде «Айтыс- сөз барымтасы. Бұның бір жағы өнер жарысы. Екінші жағы, ойын- жиында айт пен тойда, халықтық мерекеде орындалатын сауық есепті»,- дейді. Ал Ысмайлов пен М.Ғабдулин: «Екі адамның сөз қағыстыруы, ән сөзінде тартысуы, дауласуы»,- деп түсіндіреді. Сонымен, айтыс- біріншіден әдеби жанр, екіншіден өнер түрі, үшіншіден жарыс, төртіншіден талас, бесіншіден- сөз барымтасы, алтыншыдан пікірталас түрі. Тақырыбы'>Пікірталас деген не? Қоғамдық және әлеуметтік мәселені талқылау барысындағы айтыс, тартыс, дау. Б(бағыт) – 1. Тақырыбы: Қоғамдық және әлеуметтік мәселелер. Мысалы: Біржан мен Сара айтысының негізі тақырыбы- әйел теңдігі. Феодалдық заманда қазақ қыздарының малға сатылуы. Сара- соның құрбаны. Билігі болмаған соң бір басының. Берген соң тері- терсек ит те алады, Пұлындай берекесіз арбашының. Б-2. Түрлері: Қ.Жұмалиев қазақ әдебиетінде: 1) Бәдік. 2)Жар- жар. 3) жануарлар мен адамның айтысы. 4) Өлі мен тірінің айтысы. 5)Жұмбақ айтыс. 6) Салт айтыс- қыз бен жігіт, ақындар айтысы. 7) Осы күнгі айтыс депжеті түрге бөледі. Б-3.Талаптары: 1. Тақырыптан ауытқымау. 2. Өзін-өзі дұрыс ұстауы. 3. Сөйлеу шеберлігі. 4. Жоғары мәдениеттілік (сөзге тоқтау, дауыс көтермеу, ашуланбау) 5. Ортақ пікірге мүдделік. 6. Қарсыласын, аудиторияны сыйлау 7. Қарсыласына кезек беру 8. Регламентке бағыну Б-4.Мақсаты: Ұту, қарсыласына қисынды да уәжді сөзбен қатысын тауып, еріксіз тізе бүктіру. Б-5. Қазақ айтыскерлері: Қазақ даласын айтыспен әйгіленген ХІХ ғ.Орынбай,Шортанбай, Серәлі, Тоғжан, Сақау Шөже, Балта, Кемпірбай, Тезекбай, Біржан, Құлмамбет, Жамбыл, Сүйінбай, Біржан- Сара, Жанақ, Мұрат, Рақымжан, Ыбыраш, Манап- Надежда Лушникова. Маңғыстаулықтар: Нұрым, Абыл, Қашаған, Балдай, Сәттіғұл. Б-6.Зерттелуі: Қазақ айтыстарының жиналуы, жарық көруі ХІХ ғасырдың екінші жартысынан басталды. Академик Радлов бастаған орыс зерттеушілері мен Ы.Алтынсарин, А.Сейдалин, Шайхысламов тәрізді жинаушылар совет өкіметі тұсында Диваев, С.Сейфулин, І.Жансүгіров. Айтыстың 3- томдығын алматы баспасынан дайындады. Ал айтыстың тұрмыстағы орны мен табиғи ерекшеліктерін алғаш рет ашып әңгімелеген Ш.Уәлиханов одан кейін М.Әуезов, С.Мұқанов, Қ.Жұмалиев, Қаратаев, Кенжебаев. 90- жылдан бері қарай М.Жармұхамедов, Ж.К.Раев, Қыдырбаев, Ж.Дәулетбекова. Жүргізушісі- Ж.Ерманов. Б-7. Қазіргі айтыс ақындары – Аманжол Әлтаев, Айбек Қалиев, Айнұр Тұрсынбаева, Балғынбек, Сара Тоқтамыс, Мэлс Қосымбай,Серік Құсынбаев, Б.Қалиолла, А.Ғафуров т.б. Б-8. Даму сипаты: Соңғы жылдары атаулы мерекелерге (Тәуелсіз 15, Тіл, Желтоқсан), белгілі қоғам қайраткерлерінің құрметіне орай жүргізіледі. Салт айтыс соның ішінде ақындар айтысы мен қыз бен жігіт айтысы өте жақсы дамыған. Қазақстан ұлттық арнасынан айтыс чемпионаты, Хабардан жекпе- жек жүріп жатыр. ІІ. Түсіну (Жаңа сабақты түсіне отырып өткен сабақпен байланыстыр, сызбаларды орындау) 1. Айтысқа талдау жаса Талас Өнер Әдеби жанр 
Сөз маржаны Айтыс Жылдамдық Ой ұшқырлығы Сөз барымтасы ІІІ.Пайдалану (Көзбен көре отырып, заңдылықтарды нақты жағдайда пайдалануға, дағдылануға, көзін жеткізу.) 257- жаттығу (оқулықтан) мәтіннен қатысты қадірлеудегі халықтық дәстүр туралы әңгімелеу. Айтыстың түрін табу. 6 балл ІV Талдау. Мәтінді талдай білу. Нұрым мен қашаған айтысына кесте толтыру. 8 балл
V Жинақтау (өтілген жаңа сабақ бойынша ойыңды жинақта, әңгіме жаз) Тапсырма: Сыныпаралық, мектепішілік айтыс өткізу мәселесі, оның жоспары жөнінде өз ойыңды жаз. Айтыс тақырыбы, айтыстың түрі, ақындарды жұптау жөнінде білдір. 10 балл VІ Бағалау: Жазба айтыс құрастыру. Сұраққа жауап жазу. Ұйқас түрлерін еске түсіру. Сұрақ: Сұрақ: Бітіруші жас түлек Арманға барар бір- ақ жол, Көп шығар арманың? Шешуші кезең – ҰБТ. Қай мамандық иесі Білдің бе оған бірақ тым? Болуды сен таңдадың? Тақалып уақыт қалғанын. Жауабы: Жауабы: Сұрақ қойдың тосыннан, Дайындалып жүрмін күн- түні Сәл іркіліп қалғаным. Білемін уақыт шектеулі. Қамын ойлап қазақтың, Не болса да амал жоқ. Ақын болу – арманым. Көремін құдай салғанын. 12 балл «Маңғыстаудағы айтыс ақындары» тақырыбына шығарма жазу. Сабақ нәтижесінде оқушы өзіндік тәжірибесін (теледидардан көріп- білгенін, кітаптан оқығанын) білім мазмұнына ендіре алады, өзіндік ой пікір айта алады. Шығармашылық деңгейге көтеріле алады.  жүктеу/скачать 91,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|