Сабақтың тақырыбы Қазақстандық географтардың зерттеулері
жүктеу/скачать 24,61 Mb.
|
КМЖ 9 сынып География
| Ноосфера концепциясы
Ноосфера - «Ноос» грек тілінен аударғанда сана дегенді білдіреді, сонымен «Ноосфера» сана сферасы деген сөз. В.И. Вернадский табиғаттағы зат айналымының тұрақты дамуы үрдісіндегі адамның рөліне айрықша мән берді. Оның дәлелдеуінше адам баласы теңдесі жоқ биосферадағы ең қуатты геологиялық күш ретінде бағалады. Яғни, болашақта биосфераның тағдыры адамзаттың ақыл-ой сапасында немесе деңгейінде екенін болжай келе өзінің өте маңызды теорияларының бірін тұжырымдады. Ол – биосфераның жаңа тұрғыдағы ұғымы мен сипаты – ноосфера туралы болжам жасады. Ноосфера – сана, ақыл-ой қабаты. Ал ноосфера деген терминді ең алғашқы 1927 жылы ғылымға енгізген француз математигі, философ, антрополог және палеонтолог Эдуард Леруа болды. Ноосфера ақыл-ой сферасы екендігін одан әрі зерттеулер жүргізген В.И. Вернадский, Э. Леруа, ТеьярШарден сынды ғалымдар. адамның ақыл-ойы, мемлекеттің саясаты, ғылым жетістігі т.б. адамзаттың биік адами табиғат пен қоғамның гормониялық дамуын жүзеге асыратын ноосфера – ноосфера деген қорытындыға келді. Ноосфераны француз ғалымдары адамның санасы пайда болған кездегі табиғаттын эволюциялық сатысы деп атады. ТеьярШарден өзінің 1959 жылы жарық көрген «Адам феномені» деген еңбегінде ноосфераны жаңа қабат ойлайтын қабат деп анықтады. Академик Вернадский өзінің 1944 жылы жазған еңбегінде ... « болашақ планетаның ұсқыны мен тыныс тіршілігі адам баласының ақыл-ойы мен парасатына байланысты дамиды және тәуелді болады. Ең бастысы адамзаттың санасыз ақыл-ойының нәтижесінде байланысты биосфера тағдыры шешіледі» - деген болжам айтқан болатын. Небәрі 70-100 жыл ішінде адам баласының іс-әрекеті мен ықпалы табиғаттың геологиялық жылдар бойы қалыптасқан ұсқының мүлдем өзгертті. Жер бетінде шөлді және тақырлы аудандар ұлғайды. Ауа райы өзгеріп, табиғи ресурстар сарқылуда. Нәтижесінде адам баласы өзіне орасан зор нұсқан келтіруде. 1-тапсырма. Берілген мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңіз (кілт сөздердің астын сызыңыз). Ноосфера деген не? Эдуард Леруамен Тейяр де Шарден Пьер ноосфера дамуынақосқанатаңыз? В.И. Вернадскийдің ноосфера дамуына қосқан үлесін сипаттаңыз? Ноосфераның қазіргі кездегі экологиялық мәселелері қандай? Дескриптор, оқушы: мәтінді оқып, сұрақтарға жауап береді. жүктеу/скачать 24,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|