Сабақтың тақырыбы: Қазақтардың рухани мәдениеті, дін, қазақ халқының салт-дәстүрлері, ұлттық мейрамдары

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

1. 
   Оқу құралын тексеріп түгендеу
   
2. 
   Оқушы зейінін сабаққа аудару
   
3. 
   Оқушыларды 2 топқа бөлу
   

1-топқа «Сәйкестендіру» тапсырмасы

2-топқа «Дұрыс-Бұрыс» ойыны беріледі

ІІІ. Жаңа сабақ:

1. 
   Ұлттық мерекелер, ұлттық ойындар
   
2. 
   қазақ халқы өміріндегі әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлердің рөлі
   

IV. Бекіту

Әр топтың әрбір мүшесіне сұрақтар беріледі. Оқушылар жеке-жеке жауап беруі тиіс.

V. Бағалау. Өзін-өзі бағалау

VI. Үйге тапсырма

VІІ. Кері байланыс.

1. 
   Қазақтың қандай дәстүрлі мейрамдарын білесің?
   

2. 
   Қазақтар көктемгі күн мен түннің теңелуін Жаңа жылдың басын қай мейраммен байланыстырады? Ол қалай тойланады?
   

3. 
   Жиын тойларда ойналатын қандай ойындарды білесің?
   

4. 
   «Қымызмұрындық» дегеніміз не?
   

5. 
   Қазақтың ұлттық ойындарының қандай тәрбиелік мәні бар?
   

6. 
   «Қазақша күрес» туралы әңгімелеп бер.
   

1. 
   Бүгінгі күнге дейін жеткен қандай салт-дәстүрлерді білесің?
   

2. 
   «Әмеңгерлік» дегенімізді қалай түсінесің?
   

3. 
   Некеге қатысты қандай салт-дәстүрлерді білесің?
   

4. 
   «Енші» дегеніміз не?
   

5. 
   Қазақ халқының күнделікті өмірінде бата берудің алатын орны
   

6. 
   Қазақ халқының салт-дәстүріндегі бала тәрбиесі
   

Махамбет Өтемісұлы Бөкей хан

Исатай Тайманұлы Абылай хан

Сырым Датұлы Әбілхайыр хан

Жанқожа Нұрмұхамедұлы Керей хан

Есет Көтібарұлы Жәнібек хан

1. 
   Қыркүйек
   
2. 
   Наурыз
   
3. 
   Қаңтар
   

7. 
   Балалардың ең көп тараған ойыны?
   

1. 
   Айгөлек
   
2. 
   Көкпар
   
3. 
   Қазақша күрес
   

8. 
   Ер адамдардың кеңінен тараған ойыны?
   

1. 
   Алтыбақан тебу
   
2. 
   Асық ойнау
   
3. 
   Көкпар
   

9. 
   «Олардың (қазақтардың) арасында көптеген адамдар 100 жасқа дейін, тіпті одан да көп жасаған» – деп жазған орыс зерттеушісі?
   

1. 
   А.Гейнс
   
2. 
   Ф. фон Шварц
   
3. 
   И.Г.Андреев
   

10. 
    Қазақтардың баланы жас кезінен атқа отырғызатыны туралы жазған неміс зерттеушісі?
    

1. 
   А.Гейнс
   
2. 
   Ф. фон Шварц
   
3. 
   И.Г.Андреев
   

11. 
    Сынған сүйекті салушыларды халық арасында қалай атады?
    

1. 
   Тәуіп
   
2. 
   Сынықшы
   
3. 
   Оташы
   

12. 
    Халық емшілері кімнің медициналық трактаттарымен таныс болатын?
    

1. 
   Әл-Фараби
   
2. 
   Гиппократ
   
3. 
   Ибн Сина
   

13. 
    Психикалық дерті бар адамдарды емдегендер:
    

1. 
   Оташы
   
2. 
   Бақсы-балгер
   
3. 
   Дәрігер
   

14. 
    Бала кезінде қолының саусақтарын күйдіріп алғандықтан Балуан Шолақ атанып кеткен балуан?
    

1. 
   Қажымұқан Мұңайтпасұлы
   
2. 
   Жақсылық Үшкемпіров
   
3. 
   Нұрмағанбет Баймырзаұлы
   

15. 
    ХІХғ. аяғы ХХ ғ. І жартысында бүкіл әлемге танылған қазақтың ұлы балуаны?
    

1. 
   Қажымұқан Мұңайтпасұлы
   
2. 
   Жақсылық Үшкемпіров
   
3. 
   Нұрмағанбет Баймырзаұлы
   

1.В, 2.А, 3.С, 4.С, 5.А, 6.В, 7.С, 8.В, 9.С, 10.А

Бағалану критериі

10-9 = 5

6-5=3

ІV. Сабақтың қорытындысы:

Дәстүрлі қазақ қоғамының өмірінде мерекелердің, ұлттық ойындар мен спорт жарыстарының алатын орны ерекше. Мерекелерде адамдар жаппай бас қосып, бір-бірімен сөйлесуге, қарым-қатынас жасауға мүмкіндік алды. Ұлттық ойындар мен спорт жарыстары жастарды төзімділікке, ұстамдылыққа, тапқырлық пен әбжілдікке баулиды. Олар кез келген дене еңбегі мен ауыр сынаққа әрқашан дайын болып өседі. Сондай-ақ салауатты өмір салтын қалыптастыруға ықпал етеді.

Қазақтың төрт тойы -  наурыз мейрамы,  қымызмұрындық,  сабантой, соғым басы. Бұл тойлар жылдың төрт маусымының ауыспалы кезеңдеріне және халықтың сол кезеңде көшіп-қонуларына байланысты тойланған. Жайлаудан қыстауға, қыстаудан төменге түсіп көшіп жүрген шаруа адамдары бой жазып, көңіл көтеріп, бір-бірлеріне ақ тілектерін айтып, әр маусымға жақсылық тілеп, келесі тойды амандықта, қуанышта қауышқанша асыға күткен.

Наурыз – Қазақтардың мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық мерекесі. Бұл күні наурыз көже пісіріп, наурыз жырын айтып, наурыз тойын еткізеді. (1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Наурызды Қазақстанда тойлау тоқтатылғаннан кейін 62 жыл өткенінде Мұхтар Шаханов бұрынғы Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің бірінші хатшысы Г.В.Колбинге Наурызды халыққа қайтару жөнінде арнайы хат жазды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды.) 

Наурыз (парсыша «нау» (жаңа) және «рыз» (күн) – Жаңа жылдың бірінші күні деген мағынаға ие. Қазақтардың ежелгі наным – сенімі бойынша, 21 наурыз түні даланы Қыдыр аралайды. Қазақтар ұлыстың ұлы күнін жаны – тәні таза қалпында, жаңа киіммен, жақсы тілекпен қарсы алады. Адамдар бір-бірімен жылы жүзде амандасып, Наурыз бата береді, Наурыз көже ішеді, араздасып жүрген ағайынды татуластырып, мүсәпір, мүгедектерге жәрдем береді, ұлттық ойындар өткізіп, ән – жыр айтады, күй тартады, бітелген бұлақтардың көзін ашып, жерге тал отырғызады. Бұрындары қазақтар таңата биік төбенің басына шығып, жаңа күнді қарсы алған.