Сабақтың тақырыбы: Ә. Тәжібаев «Толағай» Мақсаты

ертегісінің мазмұны, негізгі идеясымен таныстыру.

молайту, әдеби ертегіні халық ертегісінен ажырата білуге, өзіндік

ойын дәлелдеуге, тұжырымдама жасауға үйрету.

Тәрбиелік- туған жерге, отанға деген патриоттық сезімдеріне әсер

ету, сүйіспеншіліктерін арттыру, қайырымдылыққа, жанашыр-

лыққа, рақымшылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың өту барысы:

• 
  Балалар, біз бұдан бұрын қандай көлемді тақырыптармен таныстық?
  
• 
  Осы тақырыптарды қаншалықты тереңірек меңгергенімізді тексеру үшін сөзжұмбақ шешіп көрелік.
  

1. 
   Перінің қызының аты (Бекторы)
   
2. 
   Қойдың пірі қалай аталады? (Шопаната)
   
3. 
   Ер Төстіктің мінген тұлпары (Шалқұйрық)
   
4. 
   «Аяз би» ертегісінде уәзірлеріне бұйрық берген хан (Мадан)
   
5. 
   Жерұйықты іздеген кім? (Асанқайғы)
   
6. 
   Алланың елшісі, ең соңғы пайғамбар кім? (Мұхаммед)
   
7. 
   Сырым кімнен бата алды? (Малайсары)
   

Эпиграф «Әбділда Тәжібаев – қазақ поэзиясына

әсерлі, сапалы көркем бір ағым кіргізген ақын»

Мұхтар Әуезов

• 
  1909 жылы 4 ақпанда Қызылорда қаласында дүниеге келген.
  

- Ә.Тәжібаев – ақын, драматург, әдебиет зерттеуші, Қазақстанның халық жазушысы, филология ғылымдарының докторы,, профессор.

- Республикалық «Жас алаш», «Қазақ әдебиеті» газеттерінде қызмет атқарған.

- «Толағай» әдеби ертегісін1978 жылы жазған.

Ертегі дегеніміз не? Ауыз әдебиетінде ертегінің неше түрі бар еді?

(сызбамен көрсету)

Қиял-ғажайып ертегі «Ер Төстік»

Шыншыл ертегі «Қырық өтірік»

Хайуанаттар туралы ертегі «Жеті лақ»

Әдеби ертегі Ә.Тәжібаев «Толағай»
Ертегілердің бір саласы – әдеби ертегілер. Әдеби ертегінің жазған авторы белгілі болғандықтан оны әдеби ертегі деп атайды. Мысалы Ә.Тәжібаевтың «Толағай» әдеби ертегісіне Толағай атты батыр бала туралы және оның атымен аталатын Толағай тауы туралы халық аңызы арқау болған.

«Толағай» ертегісін сюжеттік суреттермен бірге интербелсенді тақтадан оқу.

«Толағай» тауы – Көкпекті ауылынан солтүстікке қарай 12 шақырым жерде орналасқан жеке шоқы. Қалба тауының бір бөлігі, биіктігі шамамен 700 метрдей. Толағай тауынан бастау алған бұлақтар Шегелек өзеніне қосылады. Сыртқы келбетіне қарағанда табиғат ескерткіші тәрізді.Киіз үйге ұқсас. Аңызға сүйенетін болсақ, Тарбағатай тауының бір шатқалын көтеріп келе жатқан Толағай дәл осы тұсқа келіп, сол тауға бастырылып қалған екен. Сондықтан «Толағай» тау деп аталыпты. Бүгінде Көкпекті ауданында «Толағай сазы» халық аспаптар ансамблі, «Толағай тентектері» көңілді тапқырлар клубы республикамызға танымал екен.

-Балалар, «Толағай» есіміне қатысты қандай бағдарламаларды білесіңдер? («Толағай» отбасылық сайысы)

«Толағай» әдеби ертегісінің сюжеттік жоспарын құру.

1.Дүниеге «алып болар» баланың келуі.

2.Толағайдың ер жетуі.

3.Алғашқы ерлік.

4.Алыптың жан күйзелісі.

5.Тау көтерген Толағай

6. Ер есімі ел есінде.

Арқалады ауыр тауды,

Жаншып бара жатыр жанды.

Маңдайынан тер көл боп ақты,

Жеткенше дем алмайын деп,

Жарты жолда қалмайын деп,

Шаршаса да тоқтамапты.

Алып.

Арқаласа он баланы-

Қайыспайды қабырғасы.

Рақымшыл.

«Қайтсем жауын жаудырамын,

Ел сусынын қандырамын»

Мерген.

Аң аулауға – кең даладан,

Құтылмайды қашқан құлан.

Жалғыз толғап тартуынан,

Жан құтқырмас болды қыран.

Батыр.

«Келе қал,- деп,-болсаң күшті»,

Құйрығынан алды барып.

Таяқ құрлы көрмей тіпті,

Жолбарысты дөңгелетті.

Жанашыр.

Күйген жердің кірді жаны,

Шөлдегендер суға қанды.

Ауыл қайта ажарланды,

Тарқады елдің бір құмары.
Венн диаграммасы. Бұрынғы оқыған ертегінің кейіпкері Кендебай мен Толағайды салыстыру

Кендебай	ортақ	Толағай
1.Ай сайын емес, күн сайын, 6 күнде күліп, 60 күнде 6 жастағы бала болады. 2.Шыңыраудан атанды жалғыз өзі тартып шығады, көкжалды өлтіреді, айдаһарды, арыстанды жеңеді. 3.Таз, кедей балаға ат а-анасын тауып әкеледі.	Батыр, ел қорғаны, жанашыр, мейірімді, қайырымды, алып бала.	1.Толағай алып денелі, он баланы көтерсе қабырғасы қайыспайтын мықты болды. 2.Жолбарысты мысықтай көріп, ұршықтай иіреді, тауды жалғыз өзі көтереді. 3.Толағай еліне жаңбыр алып келіп, халқын аман алып қалады.

Қорытынды. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстанның болашағы – жастардың қолында» деп жас ұрпаққа сенім артады.

• 
  Ендеше бүгінгі жастар қандай болуымыз керек?
  
• 
  Ел басына күн туса, халық күйзелсе, сен не істер едің?
  
• 
  Бүгінгі бейбіт замандағы Толағайларымыздың қатарын кімдермен толықтырар едіңдер?
  
• 
  Толағай сияқты елінің халықтың таудай үмітін арқалап, таудай іс атқарып жүрген, қазақстан атын әлемге паш ететін азамттар бар ма?
  

Елінің малын жейді.

Атадан жақсы ұл туса,

Елінің қамын жейді» деген мақал бүгінгі сабағымызға қорытынды болмақ. Еліміздің үміт артып отырған бүгінгі Толағайлары – сендерсіңдер, ендеше осы атымызға лайық болайық.