Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар

(Практикум жұмыстарын талқылау)

Өткен сабақтарға арналған практикалық тапсырмалар.

Word мәтіндік редакторы бойынша практикалық жұмыстар.

1.Тапсырма. Мәтін тер.

Ғылыми графика

Ғылыми графика - бұл ең бірінші пайда болған бағыт. Оның міндеті – обьектілерді көрнекі бейнелеу. Ғылыми және инженерлік қызметте ғылыми графика, ғылыми зерттеулер мен сынаулар жүргізгенде, есептеу нәтижесін графиктік өңдеу үшін , есесптеу, эксперимент жүргізгенде және олардың нәтижесін көрнекі көрсету үшін қолданылады. Медициналық қызметте ғылыми графика кардиограмма, рентгенограмма және т.с.с түрінде қолданылады. Білім беруде – мультимедиалық программалық құралдарда.

Сабақ кестесінің кестесін құрыңдар.

Кесте қасиетіне кіріп қатар биіктігін 1,5 см етіп тағайындаңдар.

1. 
   Мәтін мен сан енгізудің қандай ерекшеліктері бар?
   
2. 
   Ұяшықтарға енгізілген деректерді тігінен орналастыру үшін не істейміз?
   
3. 
   Деректерді сақтау және қорғау үшін қандай амалдар орындаймыз?
   
4. 
   Формула қандай символмен басталады?
   
5. 
   Автосумма деген не?
   
6. 
   Жұмыс кестесін автоматты түрде форматтау үшін қандай команда қолданамыз?
   
7. 
   Кесте шекараларын жиектеу үшін қай менюді қолданамыз?
   
8. 
   Кестені баспаға шығару жолдарын ата.
   

Бірақ бұл біз бұдан да нақты графиктік түрде осы ақпаратты ұсына аламыз ба әрине көрсете аламыз. Ол үшін Excel программасының арнайы мүмкіндігі Диаграмма мастерін пайдаланамыз. Балалар сендер өмірде диаграмманы көрдіңдер, енді осы диаграммаларды өзіміз тұрғызып үйренеміз.

Диаграмма құру үшін кестедегі мәліметті белгіленген кейін аспаптар панелінен немесе Вставка –Мастер Диаграмм командасын таңдаймыз. Содан кейін мынандай терезе шығады.

1. Диаграмма тұрғызудың бірінші қадамы: Диаграмма типін таңдау. Диаграмманың 14 типі бар.

2. Қадамда диаграммадағы мәліметтер аралығын енгізу.

3-қадам диаграмманың тақырыбын, мәтін енгізу.

4 қадамда диаграмманы қайда орналастыру керек екендігін таңдап аламыз.

Дөңгелек диаграммалардан басқа диаграммаларлдың барлығының екі осі:

• 
  горизонталь немесе категориялар осы
  
• 
  вертикаль немесе мәндер осі қосылады.
  

1. 
   Жаңа сабаққа практикалық жұмыстар.
   

1. Диаграмма деген не?

2. Диаграмманың қандай түрлері бар?

3. Горизонталь және вертикаль осьтер не үшін берілген?

4. Диаграмма қандай элементтерден тұрады?

5. аңыз деген не?

6. Диаграмма тұрғызу қандай жолдармен жүзеге асырылады?

V. Үйге тапсырма беру. Excel -дің графикалық мүмкіндіктері. Диаграммамен жұмыс істеу. Графикалық обьектілерді біріктіру. (Мазмұндау)

VI. Оқушыларды бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы: 8 «А», 8 «Б», 8 «В»

Сабақтың тақырыбы: Практикалық жұмыс

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың кестелік процессор тақырыптары бойынша алған білімін бекіту, тиянақтау;

Тәрбиелілік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу;

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі: Білім бекіту практикалық

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: интерактивті тақта, компьютерлер.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

Өткен сабақтарға арналған практикалық тапсырмалар.

Практикум: 11.11, 11.12, 11.13, 11.14, 11.15,11.16 тапсырмалар.
III. Сабақты бекіту

IV. Үйге тапсырма беру. 11.17, 11.18, 11.19, 11.20 тапсырмалар. (Қайталау).

V . Оқушыларды бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж
Пән аты: Информатика

Класы: 8 «А», 8 «Б», 8 «В»

Сабақтың тақырыбы: 12-бөлім. Деректер базасы. 12.1-тақырып. Деректер базасын басқару жүйесі. Деректер базаасы түсінігі. Деректер базасын жіктеу. Реляциялық деректер базасының құрылымы. Өрістер типтері.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Деректер базасы, деректер базасын басқару жүйесі, деректер базасы түсінігі, деректер базасын жіктеу, реляциялық деректер базасының құрылымы, өрістер типтері туралы білімдерін қалыптастыру;

Тәрбиелілік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушлығын арттыру.

Сабақтың түрі: практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялау баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, интераткивті тақта.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

(Практикум жұмыстарын талқылау)

Өткен сабақтар бойынша қайталау сұрақтары:

1. Диаграмма деген не?

2. Диаграмманың қандай түрлері бар?

3. Горизонталь және вертикаль осьтер не үшін берілген?

4. Диаграмма қандай элементтерден тұрады?

5. Аңыз деген не?

6. Диаграмма тұрғызу қандай жолдармен жүзеге асырылады?

7. Кестелік процессорға графиктік обьектілер қою үшін қандай әрекеттер орындаймыз?

Компьютерде мәтін, графикалық кескін жасауға, есептеу жүргізуге мүмкіндік беретін программалардан басқа, көлемі үлкен ақпаратты сақтауға, өңдеуге және іздеуге арналған арнайы программалар да бар. Мұндай программалар деректер базасын басқару жүйесі (ДББЖ) деп аталады.

Мынадай мысалды алайық, сендердің мектептерінде 1000- ға жуық оқушы оқиды делік . (мүмкін көбірек шығар). Әр мектепте медициналық кабинет болады, онда оқушының аты-жөні, туған жылы, ұлты, жынысы, бойы, салмағы, мекен-жайы, телефон номері, дәрігерлік екпелері туралы тіркелген медициналық карталар (кітапшалар) бар. Барлық карта шкафта ретсіз араласып жатыр делік.

Қандай да болсын бір тасушыда, мысалы, қағазда, кинотаспада, магниттік дискіде сақталатын, арнайы ұйымдастырылған деректер жиынтығы деректер базасы деп түсіну керек.

Бір базадағы деректер өзара қисынды байланысты болуы тиіс.Бұл деректерді белгілі параметрлері, қасиеттері,яғни бір біріне қатысты белгілері бойынша топтастыру арқылы жүзеге асырылады.

ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫН ЖІКТЕУ

Деректер базасы, негізінен, үш белгісі бойынша жіктеледі.

Бірінші белгісі - сақтаулы ақпараттың сипатына қарай деректер базасы:

фактографиялық және құжаттық болып бөлінеді. Фактографиялық деректер базасынды сипатталатын обьектілер туралы қысқаша мәліметтер нақты белгіленген пішімде беріледі, құжаттық деректер базасы ір түрлі типтегі мәтіндік графикалық дыбыстық мультимедиялық кең көлемді ақпараттардың тарады.

Екінші белгісі -ақпараттарды сақтау әдісі бойынша деректер базасы

орталықтандырылған және үлестірілген болып бөлінеді. Орталықтандырылған

деректер базасында бар ақпарат бір кампьютерде сақталады. Үлестірілгенде ректер базасы жергілікті және ауқымды кампьютерлік желілерде қолданылады және ақпараттың әр түрлі бөліктері бқлек кампьютерлерде сақталуы мүмкін.

Үшінші белгісі- ақпаратты ұйымдастыру құрылымы бойынша деректер

реляциялық, иерархиялық және желілік болып бөлінеді. Біз сендермен фактографиялық және реляциялық деректер базасын ғана қарастырамыз.

РЕЛЯЦИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Реляциялық ДБ деп оны құрайтын бөліктерінің өзара байланысымен құрастырылған деректер базасын атайтын. Қарапайым жағдайда ол бір тіктөртбұрышты кесте болып табылады. Күрделі реляциялық деректер

базасы көптеген тіктөртбұрыштарды кестеден тұрады.

Деректер өзара әртүрлі қатынастармен байланысқан бірнеше кесте құрайық. Кестелердегі деректердің арасында қатынастың өте кең тарағаны және әсіресе жие қолданылатыны «обьект –қасиет» типті болып табылады. Мысалы: «Сыныптағы оқушылар тізімі» деректер базасы кесте түрінде көрсетілген болады.

Сыныптағы оқушылар тізімі

Кесте элементтері ұяшық, жол және баған болған бұрын қарастырылған кестелерден айырмашылығы – кестені деректер базасы немесе деректер базасының обьектісі ретінде қарастырғанда жазба және өріс түсініктері енгізіледі. Реляциялық деректер базасындағы жолдар – жазбалар деп, ал бағандар -өрістер деп аталады. Кестенің әрбір өрісінің аты болады, мысалы, тегі (Фамилиясы), аты, туған жылы; жынысы; ұлты; көзінің түсі; шашының түсі.

Реляциялық деректер базасында өрістердің негізгі төрт типі пайдаланылады: сандық символдық, даталық, логикалық.

Сандық типі мәндері тек сандар: бүтін, бөлшек, ондық (масса, адам саны, арақашықтық және т.б) болатын өрістерден тұрады.

Символдық типте символдық ақпараты бар өрістер болады, бірақ символдық ақпарат цифрлардан да тұруы мүмкін, мысалы, реттік нөмір, телефон нөмірлері және т.б сонда бұл өрістерге символдық тип меншіктеуге болады (сендердің кестелеріндегі барлық өрістердің типі-символдық).

Даталық тип өрістерінде күнтізбе күндері (кк/аа/ жжжж орысша дд/мм/гггг) болады.

Жаңа сабаққа орындалатын тапсырмалар: Практикум : 12.1, 12.2, 12.3 тапсырмалар.

IV. Сабақты бекіту.

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

1. Деректер базасы дегеніміз не?

2. Деректер базасының сипатталуы бойынша белгілерін атаңдар.

3. Фактографиялық және құжаттық деректер базаларының айырмашылығы неде?

4. Реляциялық деректер базасы деген не?

5. Кестедегі обьектілердің арасындағы қатынастардың қандай типтерін білесіңдер? Қандай матрица екілік деп аталады?

6. Жазба, жазба өрісі, дегеніміз не?

7. Реляциялық деректер базасында өрістердің қандай типтері пайдаланылады?

Оқулық: 194 беттегі тапсырма.

12-бөлім. Деректер базасы. 12.1- тақырып. Деректер базасын басқару жүйесі. Деректер базасы түсінігі. Деректер базасын жіктеу. Реляциялық деректер базасының құрылымы. Өрістер типтері. (мазмұндау).

VI. Оқушыларды бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж
Пән аты: Информатика

Класы: 8 «А», 8 «Б», 8 «В»

Сабақтың тақырыбы: 12.2-тақырып Деректер базаларымен орындалатын амалдар. Дерек базаларындағы операциялар. Дерек базасын компьютерде өңдеу технологиясы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Деректер базаларымен орындалатын амлдар, дерек базаларындағы операциялар, дерек базасын компьютерде өңдеу технологиясы туралы білімдерін калыптастыру;

Тәрбиелік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу;

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау жіне зейіндік қабілеттерңн дамыту пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың түрі: практикум элементерінің көмегімен демонтрациялау баяндау арқылы түсіндіру.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: Компьютер, оқулық, практикум, тақта.
Сабақтың өту барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   

2. Деректер базасының сипатталу бойынша белгілерін атаңдар.

3. Фактографиялық және құжаттық деректер базаларының айырмашылығы неде?

4. Реляциялық деректер базасы деген не?

5. Кестедегі, объектілердің арасындағы қатынастардың қандай типтерін білесіңдер?

6. Жазба, жазба өрісі, дегеніміз не?

7. Реляциялық деректер базасында өрістердің қандай типтері пайдаланылады?
III. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
12.2 Тақырып. ДЕРЕКТЕР БАЗАЛАРЫМЕН ОРЫНДАЛАТЫН АМАЛДАР. ДЕРЕК БАЗАЛАРЫНДАҒЫ ОПЕРАЦИЯЛАР.

ДБ құрылғаннан кейін жазбаларменорындауға болады. Ақпарат іздеу шарты бойынша жүзеге асырылады. Жобалау компьютердің көмегінсіз жүзеге асырылады. Жобалау бұл деректер базасын теориялық түрде құру.

Қазіргі кезде дербес компьютерлерге арналған реляциялық типті ДББЖ-нің бірнеше түрі dBase6 FoxPro6 Paradox бар. Microsoft Office дестесінің Access программасы да бар.

Деректер базасы кестесінің құрылымын жобалау

Деректерді енгізу және редакциялау

Деректерді сұрыптау

Сұрату бойынша деректерді іздеу

Сұрату бойынша есеп беруді құру және жауабын басуға шығару

Деректер базасын сақтау.


Жаңа сабаққа орындалатын тапсырмалар: Практикум: 12,4, 12.5, 12.6 тапсырмалар.

IV. Сабақты бекіту.

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:

1. 
   ДБ –сын жобалаудың міндеттері неден тұрады?
   
2. 
   ДБ жазбаларымен қандай әрекеттер орындауға болады?
   
3. 
   Қазіргі кезде компьютерлерге арналған реляциялық типті ДББЖ қандай түрлерін білесіңдер?
   

Оқулық: 12.2-тақырып. Деректер базаларымен орындалатын амалдар. Дерек базаларындағы операциялар. Дерек базасын компьютерде өңдеу технологиясы.

дамыту пәнге деген қызығушылығын арттыру.

баяндау арқылы түсіндіру.

1. 
   ДБ –сын жобалудың міндеттері неден тұрады?
   
2. 
   ДБ жазбаларымен қандай әрекеттер орындауға болады?
   
3. 
   Қазіргі кезде компьютерлерге арналған реляциялық типті ДББЖ қандай түрлерін білесіңдер?
   

Microsoft Excel кестелік процессоры дерек базаларымен әр түрлі операциялар орындауға мүмкіндік береді:

1. 
   Дерек базаларын құруға және оларға ат қойып, дискіде сақтауға;
   
2. 
   сақталған дерек базаларын ашуға және оларды түзетуге;
   
3. 
   Дерек базаларын жазбаларды, өрістерді қосуға;
   
4. 
   дерек базасындағы жазбаларды, өрістерді өшіруге;
   
5. 
   жазбалардың, өрістердің мазмұнын көшірмелеуге және ауыстыруға;
   
6. 
   дерек базасындағы жазбаларды қарауға және іздеуге;
   
7. 
   жазбалардың мазмұнын өсу немесе кему реті бойынша сұрыптауға;
   
8. 
   берілген параметрі бойынша деректерді сұрыптауға;
   
9. 
   есеп беруде басуға, яғни принтерге шығаруға.
   

Егер бірнеше дерек базасын бір ретте орналастыратын болсақ, онда бұдан былай бұл деректер базасымен жұмыс істеу өте күрделі болады. Өйткені нақты деректер базасы үшін ұяшықтар ауқымын әрқашан көрсетіп отыруға тура келеді.

Өріс атауы 255 символдан аспауы қажет, бірақ жұмысқа ыңғайлы болу үшін өріс атауларының қысқа болғаны жөн.

Деректер жазбасын экранда көру үшін меңзерді деректер базасының кез келген ұяшығына орналстырыңдар да Данные –форма командасын орындаңдар.

Деректер базасында жазба іздеу үшін Айналдыру батырмасын немесе Назад және Далее батырмаларын қолдануға болады. Жазба табылғаннан кейін өзгерістер енгізуге болады. Егер дерек базасы өте үлкен болса критерий батырмасын қолдануға болады.