Оқушыларға фотосинтез үрдісі , оның жарық және қараңғы сатысы мен ішкі және сыртқы факторлары туралы түсінік беру.
Фотосинтез туралы білім алу мен өзара сыйластыққа, ұжымшылдыққа , сауаттылыққа тәрбиелеу.
Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасау , бір – біріне көмектесе отырып, өз ойларын толық айту дағдыларын дамыту.
Сабақтың түрі:
Сабақтың түрі:
Аралас
«кубик» ойыны әдісі, "Сөйлемді
сәйкестіндіру" әдісі, тест тапсырмалар.
Көрнекілігі:
Интерактивті тақта, кесте,
плакаттар, үлестірме
материалдар
І
Өткен тақырыпты жаңа тақырыппен байланыстыру
ІІ
Ұйымдастыру
Кубик» ойыны
6. Оттекті және оттексіз тыныс алу қалай жүреді
5. Автотрофты және гетеретрофты организмдер -
4. Аэробты және анаэробты ағзалар айырмашылығы?
3. Тірі ағзалардың энергия алу жолдарына байланысты бөлінуі?
2. Тыныс алу кезеңдері? Оларға сипаттама.
1. Тірі ағзалардың тыныс алуына байланысты бөлінуі?
5 ұпай
II Бөлімді қорытындылау.
Ағзалар
тыныс
алуына
қарай
аэробты
анаэробты
міндетті
бейімделгіш
1.
2.
Тынысалу
кезеңдері
Даярлық
Оттекті
Оттексіз
19.11.2016жыл
Фотосинтез
Фотосинтездің ашылу тарихы.
Фотосинтез сатылары.
Фотосинтез факторлары.
Фотосинтез бен тынысалудың
өзара байланысы.
Көмірқышқыл
газы
оттегі
CO2
CO2
O2
O2
O2
Фотосинтез – күн жарығы энергиясының әсерінен көмірқышқыл
газы мен судың оттегі мен көмірсуларға айналу үрдісі.
Түзілген көмірсулар қорек ретінде қолданылады,
ал оттегі атмосфераға түседі.
Өсімдіктердің оттегін
бөлетінін ең алғаш рет
ағылшын 1770 ж
Джозеф Пристли ашты.
1817 ж екі француз
химигі Пельтье
жапырақтан жасыл
зат бөліп алып,
оны хлорофилл деп
атады.
1845 ж неміс физигі
Р. Майер жасыл
өсімдіктер күн
энергиясын
химиялық энергияға
айналдыратынын
дәлелдеді.
К.Е.Тимирязов
фотосинтез күн
спектрінің
хлорофилл өте
көп сіңірілген
жерлерінде
анағұрлым
күштірек жүретінін
тапты.
Үрдістер
I. Бір - бірін өзара толықтыратын екі: судың ыдырауы мен АТФ синтезі үрдістерінен пайда болады
II. Су фотолизі- судың жарықта ыдырау үрдісі. Атмосфераға оттегі бөлініп шығып, ауадағы көмірқышқыл газын қосып алып , глюкоза молекуласын синтездейді.
III. Хлорофил молекуласына жарық түскен кездегі энергияны АТФ ты синтездеуге жұмсайды. Онда АДФ тағы бір фосфат қосып алып АТФ –ға айналады.
Жарықта жүретін сатысы
Үрдістер
І. Атмосферадағы көмірқышқыл газы және жарық сатысынан түсетін сутегі қосылысы нәтижесінде глюкоза молекуласының синтезі жүреді. Жарық реакциялары барысында қорға жиналған АТФ энергиясы шығындалады.
Қараңғыда жүретін сатысы
ішкі фактор
сыртқы фактор
Хлоропластың мөлшері
Хлорофилдің саны
мен типі
Ферменттер тиімділігі
Жапырақтардың мөлшері
Лептесіктер саны
Жарық мөлшері
Ылғал мөлшері
Көмірқышқыл газының
концентрациясы
Ауа температурасы
Ү. Бекіту тапсырмалары:
а) Сематикалық қарта
ә) Сәйкестендіру тапсырмасы
б) Тесттік тапсырма
A
C
B
3 ұпай
Тапсырмалар
Жарық сатысы
Қараңғы сатысы
Ішкі
фактор
Сыртқы фактор
Жарық, ылғал мөлшері , қоршаған ауа температурасымен анықталады.
Күн жарығының энергиясы АТФ энергиясына өзгереді.
Нәтижесінде оттегі, сутегі, АТФ алынады
Хлоропластың стромасында жүреді.
Хлоропласт ферменттерінің өршіткілігімен жүретін жүйелі реакция.
Хлоропласт мөлшері, хлорофил саны мен типі, жапырақ мөлшері,пішіні, орналасуымен айқындалады.
ІІІ. Семантикалық карта.
5 ұпай
Сәйкестендіру әдісі
Сұрақтары
Жауаптары
1.Табиғаттағы заттар айналымының негізгі көзі.
A. фотосинтез
B. транспирация
C. адсорбция
D. Алмасу адсорбциясы
E. пиноцитоз
2. Фотосинтездегі хлорофилдің ролін алғаш сипаттаған ғалым
А)К. Тимирязов
В)Ч. Дарвин
С)Л. Пастер
Д)В. Гельмонт
Е)Н. Вавилов
3. Фотосинтез жолымен органикалық заттарды түзуші организмдер.
А) анаэробты
В)аэробты
С)ыдыратушылар
Д)өндірушілер
Е) тұтынушылар
4. Атмосфера ауа құрамындағы көмір қышқыл газының мөлшері.
А)78
В)21
С)1,29
Д)0,03
Е) 0,92
5. Фотосинтез кезеңдері?
A. 3
B. 2
C. 4
D. 5
Е. 1
Сұрақтары
Жауаптары
1.Фотолиз дегеніміз не?
А)АТФ синтезі
В)майлардың ыдырауы
С)көмірсудың ыдырауы
Д)наруыздың ыдырауы
Е) судың жарықта ырырауы
2. Фотосинтез қайда өтеді?
А)цитоплазмада
В) митохондрияда
С) рибосомада
Д)ядрода
Е)хлорофилі бар жасушада
3. Сыртқы фактор немен анықталады?
А) холрофил санымен
В) жапырақтардың мөлшерімен
С) жарық мөлшерімен
Д)лептесіктер санымен
Е)ферменттер тиімділігімен
4. Ежелгі балдырларда жарық фазасында өтетін реакция
А)Фотолиз
В)фотофосфорлану
С)фотосинтез
Д)питолиз
Е)пагоцитоз
5. Өсімдіктердің оттегін бөлетінін ең алғаш ашқан ғалым.
А)К. Пристли
В)Ч. Дарвин
С)Л. Пастер
Д)В. Гельмонт
Е)Н. Вавилов
б) Тесттік тапсырма
І нұсқа
ІІ нұсқа
5 ұпай
V. Үйге тапсырма: Фотосинтез тақырыбын оқып келу және хемосинтез процесі тақырыбына қосымша мәліметтер қарап келу.
