Сабақтың тақырыбы: жергілікті жерді бағдарлау. Сабақтың мақсаты

Ы.Алтынсарин атындағы№10 мектеп-лицейдің

география пәнінің мұғалімі

Каленова Әлия Кендебайқызы

ұйымшылдық,тапқырлық)үйрету және табиғат сұлулығын тану,оны аялау,қорғау,туған өлкеге деген сүйіспеншілік сезімін ояту.

әңгімесі,тұсбағдарлар,үлестірмелер,транспортирлер,

атлас,Қызылорда қаласының планы,суреттер.жұмыс дәптері.

Техникалық құралдары: интерактивті тақта.

Сабақтың түрі: Жаңа білімді игеру.

Сабақтың әдісі: СТО элементтері,тірек-сызба.

Пәнаралық байланыс:әдебиет,математика,физика.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушыларды түгендеу, топқа бөліп отырғызу.

2.Сабаққа даярлығын білу,күннің ауа райы жайлы хабарын,

үйге берілген тапсырманы білу.

1.«Сандар сөйлейді» ойыны.Тақтадағы кестені әр оқушының қалауы бойынша ашып,сұрақтарға жауап алу.

2.Сұрақтарға толық жауап алғанда,тақтаға жаңа сабақтың тақырыбы шығады.

Сабақтың эпиграфы:

Кел,балалар,оқылық,

Оқығанды көңілге

Ықыласпен тоқылық!

Неге сабақтың эпиграфы ретінде Ы.Алтынсарин атамыздың өлеңінен үзінді алып отырмыз? Сендер үйде Ы.Алтынсариннің «Бай мен жарлы баласы»әңгімесін оқыдыңдар.Осы әңгімеден бүгінгі сабаққа байланысты не айтар едіңдер?

1.Тұрған жерді және жүру бағытын тұсбағармен анықтау.

2.Азимут бойынша жол тауып жүру.

Оқулықтың 21-бетіндегі тірек білімді еске түсіруге арналған сұрақтарды оқып жауап берейік:№6-слайд

1. «Көкжиек», «көкжиек сызығы»деген не?

2.Көкжиектің негізгі және аралық тұстары қалай деп аталады?

3.Тұсбағдарды пайдаланып пайдаланып,көкжиек тұстарын қалай бағдарлайды?

4.Қандай табиғи белгілерге қарап,көкжиек тұстарын анықтауға болады?

5.Бағдарлау деген не?

І.Қызығушылықты ояту.

Сұрақтарға жауап алғаннан кейін үнтаспадан Ы.Алтынсариннің «Бай мен жарлы баласы» атты шығармасынан үзінді тыңдатып,оқушыларға проблемалық сұрақ қоямын.

-Үсен көшті табу үшін,жергілікті жердің қандай белгілеріне сүйенді?

Оқушылар жауабы:

1.Малдың жас тезегін тауып алуы;

2.Молалы жерде ел болады;

3.Құс ұшқан жерде көл болады,көлді жерде ел болады.

Жарлы баласы Үсен өмірдегі өзінің тұрған орнын және жүру бағытын осы белгілерге сүйеніп анықтай білген.

1.Ендеше бағдарлау дегеніміз-көкжиек тұстарын,

бақылаушының өзінің тұрған орнын және жүру бағытын анықтау.

Бағдарлаудың екі түрі бар:

а)белгілі жерді бағдарлау;ә)белгісіз жерді бағдарлау.

Белгілі жерді бағдарлаудың еш қажеттігі жоқ,үйреншікті дағды арқылы жүреміз.Белгісіз жерде жүру,жолды дәлме-дәл табу тұсбағар арқылы жүргізіледі.Ол үшін тұсбағармен азимутты анықтайды.№7-слайд

Солтүстік пен белгілі бір затқа дейін жүретін жол арасындағы бұрыш азимут деп аталады.Азимут арабша ас-сумут –жол деген мағына береді.

Азимут А әрпімен белгіленеді.

Азимутты анықтау үшін тақтаға шеңбер сызылады.№8,9,-слайдтар

Оқушылардан шеңбердің градустық шамасын сұрау.(360°)

Шеңбердің әр бөлігін 90°–тық бұрышқа тең екендігін және берілген азимутты шеңбердің қай бөлігінен іздеу керектігін ұғындырамын да,азимутты өлшеп көрсетемін.Яғни,275ºІV бөліктен,С-Б-тан табу,200 ºІІІ бөліктен,О-Б-тан табуға болады.

Тақтаға азимутты транспортир құралымен сызып көрсетемін.Азимут бағыты үнемі сағат тілінің бағытына сәйкес келеді.

2.Дәптермен жұмыс.Анықтамаларды жаздырту.№10-11-слайд

Бағдарлау дегеніміз-көкжиек тұстарын, бақылаушының өзінің

тұрған орнын және жүру бағытын анықтау.

Топтарға тұсбағар беріліп,тақтадағы сурет арқылы пайдалану әдісін көрсетемін.Сыныптың солтүстік бағытын анықтап беремін.№12-слайд

ІІІ.Ой-толғаныс.

Ереже жазылған тапсырмаларды топтарға бөліп беремін.

1-топ.Ережені есіңе сақта!Азимут магнит тілінің солтүстік басынан сағат тілінің айналу бағыты бойынша 0º-тан 360º-қа дейін есептелінеді.№13-слайд

Сызба бойынша көкжиек тұстарының азимутын анықта:

Мысалы Аº (СШ)=90º:2=45 º

1. Аº (ОШ)=90º+?....

2. Аº(ОБ) =180 º+?...

3. Аº(СБ) =?-45 º=....

Транспортирді пайдаланып,суреттегі заттардың бағыттарын және азимуттарын анықта.№14-слайд