Денелердің электрленуі. Электр заряды. Өткізгіштер мен диэлектриктер
Сабақтың номері:
№ 25
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
8.4.1.1. электр зарядын сипаттау
8.4.1.2. үйкеліс және индукция арқылы электрлену құбылысын түсіндіру
8.4.1.3. электрленудің оң және теріс әсерлеріне мысал келтіру
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар:
электр зарядын сипаттай алады
Басым бөлігі:
үйкеліс және индукция арқылы электрлену құбылысын түсіндіре алады
Кейбір оқушылар:
электрленудің оң және теріс әсерлеріне мысал келтіре алады
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сәлеметсіздерме балалар! Өткен сабақта біз жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық мәселелерді түсінген болатынбыз. Өткен тақырып бойынша кестені толтырыңдар.(1 тапсырма) Өткен тақырыпты тексеру.
1 тапсырманы орындау
Ұпай
Кесте
Сабақтың ортасы
-Дәптерді ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыныздар:
«Денелердің электрленуі. Электр заряды. Өткізгіштер мен диэлектриктер»
-Бүгінгі сабақты меңгерген соң,электр зарядын сипаттап, үйкеліс және индукция арқылы электрлену құбылысын түсіне аласыздар.
Электрленудің оң және теріс әсерлеріне мысал келтіре алатын боласыздар. Теориялық материал
Оқулықты ашындар: Физика, 8 сынып Башарұлы Р. §18, 88 бет Физика, 8 сынып Н.АЗакирова. §18, 114 бет Оқып, қысқаша конспект жазындар (2 тапсырма)
Заттардың янтарьға (қатайған ағаш шайырына) тартылатын құбылысын ертедегі грек ғұламалары электрлену деп атаған. Өйткені янтарь грек тілінде электр немесе электрон деп аталады. Міне, сондықтан, басқа заттардың янтарьға ұқсап, өздеріне әртүрлі қиқымдарды тарту құбылысы олардың янтарлануы, яғни электрленуі деп аталып кетті.
Тәжірибелер денелерді жанастырып, бір-біріне үйкегенде олардың электрленуінің екі түрі болатынын көрсетеді:
Әртүрлі денелерді бір-біріне жанастырып үйкелеу жолымен электрлендіру амалын жанастырып үйкеліс арқылы электрлендіру тәсілі деп атайды.
Денелерді бір-біріне жанастырмай электрлендіру әсер арқылы (немесе индукция арқылы) электрлендіру деп атайды
Денелердің электрленуі туралы физика ғылымының тарихи дамуының әр кезеңінде жасалған көптеген тәжірибелерден төменде көрсетілген қорытындылар туындап, ұғымдар қалыптасты.
Біріншіден, екі денені электрлендіру жанастыру тәсілі арқылы немесе индукция тәсілі арқылы жүзеге асады.
Екіншіден, денелер екі түрлі электрленеді. Шыныда пайда болатын электр оң (+), ал эбонитте пайда болатын электр теріс (–) электр зарядыдеп аталды.
