Сабақтың тақырыбы: Кіріспе. Әдебиет өнердің бір саласы Сабақтың мақсаты: Білімділік
жүктеу/скачать 2,22 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- VІ. Түсінік тексеру: Суретпен жұмыс
- VІІ Жаңа сабақты бекіту.
- Қыс Өлең құрылысы Көркемдеуіш құралдар Тақырыбы мен идеясы
- Бағалау : Үй тапсырмасын беру: 1.
- Сабақ жоспары 1. Пән аты
- 2. Тәрбиелік
- Сабақтың типі
- ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1.
- ІV Жаңа сабаққа дайындық
- VІІ. Жаңа сабақты бекіту: 1. Оқулықпен жұмыс.
- VІІІ.Сабақты қорыту: 1.Бағалау 2.Үй тапсырмасын беру.
- 1. Пән аты
- Сабақтың көрнекілігі
- 2. Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет беру.
- Сүйінбай ақынға шәкірт болып
- «Топ десе он жетімде тартынбадым, семсердей майдандағы жарқылдадым».
- VІІ. Жаңа сабақты бекіту
Абайдың табиғат лирикасы: Абайдың табиғат лирикасы – ақындық шеберлікпен жазылған сұлу, сырлы жырлар. Жыл мезгілдерін сипаттайтын өлеңдерінде оқушының көз алдына түрлі – түрлі табиғат көріністері келеді: жайқалған бәйшешек, «көгорай шалғын» мен күркіреген өзені бар, тамылжып тұрған шыбынсыз жазда сонда, ақтүтек бораны мен үскірік аязы бар, қылышын сүйреген қытымыр қыс та сонда, аспанын бұлт торлап, гүлі солған, сарғыш даласын шаң басқан, сұрғылт күз де сонда. Табиғат туралы әр өлеңінде ақын әуелі табиғат көріністерін суреттейді, ізінше сол көрініске бөленген қазақ ауылының тіршілік кәсібіне, шаруа жайына көшеді. «Жаз» өлеңінде күркіреп жатқан өзеннің көгорай шалғын жағасына көшіп барып, қонып жатқан ауыл, ақ білегін сыбанып, үй тіккен қыз-келіншектер суреттелсе, «Қыс» өлеңінде шидем мен тон қабаттап киіп, оранып алса да, долы боранға «бет қарауға шыдамай, сырт айналып» мұз жастанған жылқышылар, бет – ауызын үсік шалған жас балалар, суық өтіп, титығы құрыған жылқылар, айналада жортып жүрген аш қасқырлар көз алдымызға келеді. VІ. Түсінік тексеру: Суретпен жұмыс: сендер қыс бейнесін көз алдыларыңа қалай елестетесіңдер? Абай атамыз қысты қалай суреттеген екен? Түсініксіз сөздермен жұмыс істеу. Ұшпа – шашыранды бұлт. Шидем – қойдың жабағысынансыртын қаптап тіккен тон. Қондыбай, Қанай – кедей ауылдың аттары. VІІ Жаңа сабақты бекіту. Өлеңді қандай бөлімдерге бөлуге болады? («Қыстың сипаты», « Қысқы ауыл») Оқушыларға әр бөлімді жеке – жеке оқыту. Сатылай кешенді талдау арқылы өлеңнің теориялық мазмұнына көңіл бөлу. Қыс Өлең құрылысы Көркемдеуіш құралдар Тақырыбы мен идеясы 4.Сұрақтарға жауап беру: Не білдік? Не үйрендік? Не білгің келеді? 5.Оқушыларға әдебиет теориясынан білім беру. VІІІ Сабақты қорыту: Бағалау : Үй тапсырмасын беру: 1.Абай «Қыс», «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін жаттау, өлең соңындағы сұрақтарға жауап беру. Сабақ жоспары 1. Пән аты: Әдебиет 2. Сыныбы: 5 «Ә» 3. Күні, айы, жылы: 22.01.2015 4. Тоқсан: ІІІ 5. Мұғалім: Юнусова Жұлдызай Сабақтың тақырыбы: М. Жұмабаев «Қысқы жолда» Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: М.Жұмабаевтың жыр әлемімен танысу, поэзияның тереңіне бойлау, өлеңнің, сөздің астарына, қыр – сырына мән беруге, идеясын түсініп, бағалай білуге баулу. 2. Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу, елжандылыққа тәрбиелеу. 3. Дамытушылық: оқулық және қосымша материалдар деректерін тиімді пайдалануға, ойын еркін айтуға, өз пікірін қорғап, айқын да айшықты тілмен сөһйлеуге дағдыландыру. Сабақтың типі: жаңа сабақ. Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ. Сабақтың әдіс-тәсілі: мәнерлеп оқу, әңгімелеу,талдау. Сабақтың көрнекілігі: портрет, тірек сызба суреттер. Пәнаралық байланыс: тіл, тарих,география. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу. 2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру. 3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1.Абай «Қыс» өлеңін жаттау, өлең соңындағы сұрақтарға жауап беру. ІІІ. Білім тексеру: М.Жұмабаев шығармашылығы бойынша іздену жұмыстары. Мағжан кім? Оның қандай шығармаларын білесіңдер? Оқыған жері. ІV Жаңа сабаққа дайындық 1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу 2.Сабақ мақсатын түсіндіру
«Қысқы жолда өлеңін мәнерлеп оқу. Түсінік беру. Мәтінмен жұмыс. VІ. Түсінік тексеру: Өлеңді сатылай кешенді талдау: «Қысқы жолда» Өлең.
5 шумақ. 21 тармақ 8 бунақ 7-8 буын
Аралас ұйқас (а-а-б-б-в-б-г-в) а) Эпитет «Құлағын қайшыландырып» ә) Кейіптеу. «Екі иінінен дем алып», «Сақ – сақ күледі, долданып», «кебін жамылып», «екі санын шапақтап». Б) Теңеу: «Аңдай ұлып» 9) Қаракөк – аттың аты. 10) Өлең табиғаттың қаталдығы адамға, малға қауіпті екендігін білдіреді. VІІ. Жаңа сабақты бекіту: 1. Оқулықпен жұмыс. «Қысқы жолда» өлеңінде қай мезгіл туралы айтылған? Қазір жылдың қай мезгілі? Қыс туралы тағы қандай ақынның өлеңін білесіңдер? 2.Венн диаграммасы арқылы қыс пен жаз мезгілдерін салыстыру.  
VІІІ.Сабақты қорыту: 1.Бағалау 2.Үй тапсырмасын беру. 1. Өлеңді жаттау. 2. Қыс туралы әңгіме жазу, сурет салу.
I. Сабақтың тақырыбы: Мағжан Жұмабаев (1893 - 1938) «Қысқы жолда» өлеңі II. Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: Мағжан Жұмабаевтың жыр әлемімен танысу, өлеңнің мазмұнын, идеясын ашу, мәнерлеп оқыту. Өлеңнің көркемдік қуатын оқушылар санасына жеткізу 2. Дамытушылық: Оқушылардың қабылдауын, танымын, белсенділігін арттыра отырып, өз бетімен оқуға үйрету, сөйлеу тілін дамыту. 3. Тәрбиелік: Өлеңдегі табиғат суреті арқылы эстетикалық тәрбие беру. Туған жерге, елге деген сүйіспеншілігін арттыру. III. Сабақтың типі: жаңа сабақ Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс - тәсілдері: түсіндіру, талдау, әңгімелеу, сұрақ - жауап, сын тұрғысынан ойлауды дамыту стратегиялары Сабақтың көрнекілігі: тірек – кесте, ақын суреті, иллюстрациялық суреттер, интерактивті тақта Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, сурет Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру а) Оқушыларды түгендеу ә) Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру б) Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару Үй тапсырмасын тексеру: ІI Қызығушылықты ояту сатысы
ІІІ Жаңа сабақ: 1. Сабақ тақырыбы жазылады Мағжан Жұмабаев (1893 - 1938) «Қысқы жолда» өлеңі 2. Сабақ мақсаты түсіндіріледі. 3. Тірек - сурет (М. Жұмабаев) 4. «Топтастыру» стратегиясы Педагог қоғам қайраткері ақын Мағжан журналист публицист ағартушы аудармашы М. Жұмабаев – жүрегі от, рухы биік, жалынды ақын. Балы жасынан зерек болып өскен, Мағжан «Табиғаттың өз тілі бар» дегенге сенетін Соны білуді, үйренуді армандады. Мөлдіріне ұзақ қарап, көл жағасындағы ақ маржан тастарды уыстап алып, иіскеп, көзін жұмып, рақаттанып тұрғаны да шындық. (апасы Күләндәм, қызы Күлзипаның естеліктерінен) «Табиғатты Мағжаннан көп, онан артық суреттеген қазақ ақыны кемде - кем шығар» Ж. Аймауытов Ақынның табиғат лирикасына арналған бірнеше өлеңдері бар: Табиғат лирикасы → «Жазғытұрым», «Жазғытұры», «Жазғы таң», «Күз», «Жаз келеді», «Күзді күні», «Қысқы жолда», «Жазғы жолда» Балалар, біз ақынның «Қысқы жолда» өлеңін оқимыз
Сөздік жұмыс: 1) Сорап – ескі жолдың сүрлеуі, сілемі 2) Құлағын қайшыландырып – ерсілі - қарсылы қозғалу 3) Борт - борт желеді – аттың жайсыз желуі 4) Құр – бекер, бос, жай, әншейін 5) Аңдай – аң сияқты, аңға ұқсап 6) Қаракөк – аттың аты Эвристикалық тапсырмалар Сұрақтар: 1) Қыста табиғат қалай өзгереді? 2) Адамдар мен жан - жануарлардың тірлігі қалай болады? 3) Қыста адамдар қалай киінеді? 4) Өлеңдегі қыстың кейпінен нені аңғарамыз? Мәтінмен жұмыс 1 - тапсырма Өлеңнің тақырыбы мен идеясын ашу Тақырып – ақынның айтар ойының қазығы Идея – ақынның айтар ойы мен мақсаты Өлеңнің тақырыбы – қыс мезгілінің ерекшелігі, долы боранның адамға, жан - жануарға әсері. Өлеңнің идеясы – қыс сипатын күшейтіп, суреттеп, адамдарды табиғаттың долы күшіне қарсы тұра білуге шақыру. 2 – тапсырма Өлең неше шумақтан, неше тармақтан тұрады? (5 шумақ, 21 тармақ) Қыстың ерекше сипатын қай шумақтардан аңғардыңдар? 3 – тапсырма Әдебиет теориясы Өлеңнен кейіптеу, теңеу, эпитеттерді табу. Кейіптеу: Екі иінінен дем алып Ішін тартып осқырып Кейде қатты ысқырып Аңдай ұлып бір мезгіл Екі санын шапақтап Біресе сақ - сақ жүреді. Теңеу: Аңдай ұлып Эпиттеттер: қараңғы түн, сар дала, ызғарлы жел, суық кебін 4 – тапсырма «Салыстыру» стратегиясы А. Құнанбаевтың «Қыс» өлеңімен салыстыру Ақын шығармасы-------------------------------- Ұқсастығы------------ Ерекшелігі--------- Менің ойым 1. А. Құнанбаевтың «Қыс» өлеңі 2. М. Жұмабаев «Қысқы жолда» өлеңі Сергіту сәті Жұмбақтар шешу 1. Қолы жоқ, сурет салады Тісі жоқ, тістеп алады (Аяз) 2. Қанаты жоқ, ұшады, Аяғы жоқ, жетеді Аузы жоқ, ұлиды. (Боран) 5 – тапсырма «Тез тап!» психологиялық тренингі «Қыс» сөзіндегі әр әріптен қысқа байланысты сын есімдер құрастыру Қ - қарлы, қатты, қаһарлы Ы – ызғарлы, ызғырық С – суық, салқын Бекіту. Үйге тапсырма: 1. Өлеңді жаттау 2. Қыс туралы әңгіме жазу, сурет салу Бағалау Сабақ жоспары 1. Пән аты: Әдебиет 2. Сыныбы: 5 «Ә» 3. Күні, айы, жылы: 05.02.2015ж 4. Тоқсан: ІІІ 5. Мұғалім: Юнусова Жұлдызай Сабақтың тақырыбы: Жамбыл Жабаев « Өтеген батыр» Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: оқушыларға Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдеби білім беру, дастанның тақырыбы, идеясы мен мазмұнын меңгерту. 2. Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу, ұлтжандылыққа тәрбиелеу. 3. Дамытушылық: оқушыларды пікірлерін ашық айта білуге, бір – бірімен пікір алыса білуге, талдауға , ой – өрістерін дамыта отырып өздіктерінен қорытынды жасауға машықтандыру.. Сабақтың типі: жаңа сабақты түсіндіру. Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ. Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, мәнерлеп оқу, әңгімелеу. Сабақтың көрнекілігі: портрет. Сызба - нұсқалар Пәнаралық байланыс: тіл, тарих. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу. 2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру. 3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару. ІV Жаңа сабаққа дайындық 1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу 2.Сабақ мақсатын түсіндіру
Қызығушылықты ояту кезеңі. «Ой қозғау» стратегиясы. А) Суырып салма дегеніміз не? Ә) «Өлең сөзің даналығы» сөзіне талдау жасау Б)Ауыз әдебиеті дегеніміз не? В) Жамбыл жылдан ұзақ ғасыр жасаған ақын 3. «Топтастыру» стратегиясы Ақынның ақындық, тұлғалық бейнесін жасау.
Суырып салма 
Айтыс ақыны өнерлі
Ауыз әдебиетін жалғастырушы 2. Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет беру. Жамбыл Жабаев (28.02.1846ж. Жамбыл облысы, Хан тауының етегі -22.05.1945ж.) –халық ақыны. Балалық шағы Жетісу өңірінде – осы күнгі Алматы облысының Жамбыл ауданында өткен. Анасы Ұлдан мен нағашысы Қанадан әнші, күйші өнерпаздар екен. Жамбыл жастайынан осындай өнерлі ортада өсіп, ер жеткен. Ол нағашысының соңына ере жүріп, қобыз, домбыра тартуды үйренеді. Жабай баласының бұл беталысын ұнатпай, оған тоқтам салуға тырысқан. Өнерге ұмтылған жас малшы, жалшылар бас қосқанда, түнгі күзет кезінде батырлар жыры, ертегі, аңыз әңгімелер тыңдап, оның кейбірін өзі өлеңдетіп жүрген. Сүйінбай ақынға шәкірт болып, одан бата алған, бірқатар өлең, дастандар үйренген. Содан былай ол: «Менің пірім – Сүйінбай, сөз сөйлемен сыйынбай» деп, жырды өрбіте түскен. Басқа да көптеген атақты ақын-жыршылармен кездесіп, достасқан. Жамбылдың енді бір үлкен мектебі – қазақ фольклор қазынасы болды. Ол жастайынан-ақ «Қобыланды батыр», «Алпамыс батыр» және қырғыздың «Манас» эпосынан үзінділері, Шығыстың «Рүстем» дастанын, «Көрұғлыны», «Жүсіп – Зылиқаны» жатқа жырлады. Сүйінбай ұстазынан Сұраншы, Өтеген батырлар туралы аңыздарды үйренеді. Айтыс өнеріне Жамбыл жастайынан араласқан. Шілдехана, жиын-тойларда қыз-жігіттермен түре, сүре айтысқа түсіп, қарсыластарын көбінде жеңген. 16-17 жасынан-ақ ел аузына ілігіп, «ақын бала» атанды. Бұл жөнінде «Менің өмірбаяным» деген өмірбаяндық толғауында былай деген. «Топ десе он жетімде тартынбадым, семсердей майдандағы жарқылдадым». Жамбыл – көптеген ақындармен айтысып, жеңіске жеткен, халқымыздың ақындық өнерін дамытуға үлкен үлес қосқан ақын. Өзінің айтуынан, шәкірттерінің жадында сақталғандарынан жазылып алынып, хатқа түскендері мыналар: Жамбыл мен Айкүміс, Бақтыбай мен Жамбыл, Бөлектің қызы мен Жамбыл, Жамбыл мен Сара ақын, Майкөтпен дидарласу, Жамбылдың Шыбыл шалға айтқаны, Жамбыл мен Бөлтірік, Жамбыл мен Сарыбас, Құлмамбет пен Жамбыл, Жамбыл мен Доспанбет, Жамбыл мен Шашубай. Бұлардың бәрі жинақтарына еніп, зерттеулер мен мақалаларда талданып келеді. Жамбылдың ақындық, айтыскерлік даңқын шығарған – Құлмамбетпен айтысы. «Талдау» стратегиясы. Шығарманың композициялық құрылымына талдау жасау Шығарманың тақырыбы- жайлы қоныс, шұрайлы жер. Оқиғаның басталуы – Алып келсем елімді Жиделібайсын еліне қалмас еді – ау арманым. Оқиғаның шиеленісуі – Егер де айтқаныма көнбесеңдер бұл жерді ақырында алар орыс. Оқиғаның шарықтау шегі – Жиделібайсын дегенн жерге көшелік тіл алсаңдар жерден ауып. Оқиғаның аяқталуы – Жұрт Өтегеннің тілін алмады, Өтеген еліне өкпелі болып Түркістанға кетті. Шығарманың идеясы – Ел ертеңі халық қамы. VІ. Түсінік тексеру: Сұрақ жауап Батырдың арманы не? Батырдың ренжіп, қапалануы неліктен? Өтеген батыр өз басын ойласа қиналар ма еді? Мал жайылымына неліктен ерекше мән беріді? VІІ. Жаңа сабақты бекіту: Шығарманы салыстыру. 
 
. жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|