Сабақтың тақырыбы: Күз келді Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

Ықтималдылық, көп себептілік, жаңалық, өнерге ғылымға қосқан үлесі,

Грамматикалық нормаларға сай жазба жұмысын сауатты ұйымдастыра алады, құрылымдалған ой жүйесін нақты жеткізеді.

Идеясын салыстырсақ, тақырып ерекшелігі бойынша, мазмұндық өзгешелігі, салыстырмалы түрде айтатын болсақ, т.б.

- Оқушылар қазір барлығымыз тақтаға назар аударайық.

Тақтада бейнетаспа көрсетіледі.

- Оқушылар, біз кім туралы көрдік.

-

7 мин

10 мин

3 мин

Тапсырманың мақсаты - оқушылардың айтылым дағдысын, сыни ойлауын дамыту, сөздік қорларын жаңа сөздермен толықтыру.

«Жақсының  аты  өлмейді  демекші»  елімізде  көптеген  мектептер  ашылды, ерлігін  насихаттауға  арналған  орталықтар,  мұражайларашылып,  көшелерге  аты  берілді  бұл  ердің  атының  ұмытылмайтындығын  білдіреді.

Сонымен  қатар  2007  жылдан  бері  елімізде  « Бауыржан  Момышұлы»  атындағы  нөмірленген  Құрмет  белгісі  беріліп  келеді.

Батырдың  95,  100  жылдықтарына  орай  « Батыр  шапағаты»  деген  медаль  беріліп  жүр. Бұл  медальмен  батырдың  жақсы  көретін  күйлерін  шебер  орындаушы,  жас  күйші  Мұрагер  Сауранбаев  марапатталды.

   Баукеңнің  қай  суретіне  қарасаңда,  оның  қөз  жанарының  оттай  өткір,  баданадай  үлкен  екенін  байқайсың. Көз  көргендердің  айтуынша  соғыс  кезінде  немесе  ашуланған  кезде  бұл  көздер  найзағайдың  отындай  жарқылдаған. Бұл – Бауыржан  батырдың  ең  басты  ерекшелігі. Бет  әлпеті  сұсты,  маңдайы  кең,  шашы  тікірейген  қайратты,  фото  суреттерінде  қос  иығын  қомдап,  ұшуға  дайын  отырған  қыран  бүркітті  көз  алдыңа  елестетеді. Қатулы  сәтінде  оған  қарсы  сөз  айтпақ  түгілі  көзіне  тіке  қарау  мүмкін  емес. Мінезі  тік.

  Жалған  сөйлейтін,  жасанды  мінез  көрсететін  жандарға  қаһарын  төгіп,  бірден  меселін  басып  тастайды. Ал  енді  әңгімесі  жарасқан,  көңілі  түскен  кісіге  жайдары,  жанашыр,  ақкөңіл  мінез  танытады. Бала  көрсе  маңдайынан  сипап,  бауырына  тартатын  балажан. Әрбір  уақытты  есептеп  жүреді. Жас  кезінен  кітапты  көп  оқыған,  үлкендерді  сыйлаған,  білімділердің  сөзін  құлақ  қойып  тыңдаған. Өз  ұлты  мен  оның  тілін,  дәстүрін  жанындай  сүйген.

   Батырдан  қалған  асыл  сөз

Баукең  өзінің  жазушылық  қасиетіне  былайша  баға  берген: « Мен  әскери  маманмын,  әдебиетке  соғыстан  кейін  келдім. Өте  шебер  жазушымын  деп  мақтанбаймын. Бірақ  шындықты  айтқан,  дәл  берген,  бір  жағы  мемуарист,  бір  жағы  деректі,  нақтылы  нәрселерді  қағазға  түсіріп  отыратын  жазушымын.»  ендігі  кезекті  батыр  бабамыздан  қалған  асыл  сөздерге  кезек  берейік.

1. 
   Өз ұлтын  сыйламау,  оны  мақтаныш  етпеу- сатқындық. Мирас
   
2. 
   Ел дегенде  еміреніп,  жұрт  дегенде  жүгініп  қызмет  еткін. Бекзат
   
3. 
   Тілекке еңбек  тірек  болмаса,  ойға  омалып,  қырдан  аса  алмайсың. Ырысбай
   
4. 
   Қазақ тілі… өткірлігімен  бой  балқытып,  тамыр  шымырлатып,  жан  жүйеңді  жандырып,  құлақ  құрышын  қандырып,  ұғымыңа  қонымды,  жүрегіңе  тиімді….қысылтаяң  қатал  жағдайда  қайрап,  егеп  « сөз  тапқанға  қолқа  жоқ»  дегендейін  ерге ,  елге  медет  болады. Нұрсат
   
5. 
   Анамыздың ақ  сүтімен  бойымызға  дарыған  тілімізді  ұмыту – бүкіл  ата  бабамызды,  тарихымызды  ұмыту. Рзабек
   
6. 
   Кейбір ұл- қыздарымыздың  ана  тілімізді  білмеуі,  не  шала  білуі  мені  қатты  қынжылтады. Бұған  ең  алдымен  ата- ана  кінәлі. Шерхан
   
7. 
   Отбасының өнегесі- Отан  өнегесі. Мұхтархан
   
8. 
   Ерлік — елдің қасиеті,  жүректілік  жігіттің  қасиеті. Асқар
   

Тапсырманың мақсаты - оқушылардың мәтінмен жұмыс жасай алу дағдысын дамыту.

1. 
   Мәтінді толық түсіндім.
   
2. 
   Маған жұпта жұмыс жасау ұнайды.
   

Дескриптор:

• 
  мәтін мазмұнына сәйкес келетін сөйлемдерді анықтайды;
  
• 
  мәтін мазмұнына сәйкес келмейтін сөйлемдерді анықтайды.
  

8 мин

25% 50% 100%

6-бөлім Атақты тұлғалар

3.3.2.1 жиі қолданылатын сөздер мен фразалардан құрастырылған шағын мәтіннің түйінді тұсын түсіну

3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру

3.3.4.1 иллюстрация/постер/мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекеті туралы нақтылаусұрақтарын құрастыру және оған жауап беру

Кейбірі:оқыған мәтінді мазмұндайды, өзі білетін ақпаратымен бөліседі.

Оқыған мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді.

Сурет бойынша сұрақтар құрастырады.

Тірек сөздерді қолданып, мәтінді мазмұндайды.

Үй тапсырмасын тексеру

«Телефон» ойыны
Жұпқа бөлу (сөздердің қарама-қарсы мағыналарын табу арқылы)

Ақ қара

Үлкен кішкентай

Биік аласа

Жуан жіңішке

Қатты жұмсақ

Тәтті ашты

Жұптар бір-біріне өтілген тақырыптар бойынша сұрақтар қояды.

Критерий бойынша бағалау:

• 
  сұрақ қоя біледі;
  
• 
  сұраққа жауап бере алады.
  

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

• 
  Оқыған мәтіннің мазмұнын түсінемін;
  
• 
  Сурет бойынша сұрақтар құрастырады.
  

ӘҚ-қазақтың біртуар суретшісі.Оның шығармашы-лығы сан қырлы.Ол Ш.Уәлиханов,Абай,Жамбыл Жабаев портреттерін жасады.Ең үздік портреті А.Иманов портреті.Пейзаждары және кескіндеме-лік шығармаларың мазмұны терең.1967 жылы Ә.Қастеевке «Қазақстан жерінде » атты акварель-дік топтамасы үшін Ш.Уәлиханов атындағы Мемлекеттік сыйлығы берілді. Суретшінің туындылары еліміздің көркем шежіресіне айналды. 

1. Іштей оқу

2. Дауыстап оқу,мәнерлеп оқу.(1-2 оқушы)

3. Мәтін астындағы жаңа сөздерді оқиды. (1 оқушы)

Мұғалім: Мәтінде не туралы айтылады?

1-Оқушы:Мәтінде Ә.Қастеев атындағы Мемлекеттік Өнер мұражайы туралы айтылады.

2-Оқушы:  Мұражай 1976 жылы құрылды.

3- Оқушы:  1984 жылы мұражайға Ә.Қастеев аты берілді.

1.Сегіз жасында кім қайтыс болды?

2.Қандай ұлы адамның суретін салды?

3.Суретшінің жоғары бағаланған суреттерінің бірі.

4.Әбілхан қай облыста дүниеге келген?

5.Әбілхан салған қазақтың танымал адамының портреті.

6.Анасының есімі.

7.Әбілхан қандай адам?

Жауабы:1.Әкесі

2.Абай

3.Түрксіб

5.Уалиханов

6.Айғанша

7.Өнерлі

					Ә
					Б
					І
					Л
					Х
					А
					Н

Топ мүшелері тақтаға шығып  Ә.Қастеев туралы сызба бойынша әңгімелеп береді.

Топ «Екі жұлдыз, бір тілек бойынша бір-біріне баға

қояды
Дифференциация:

Сабаққа рефлексия жасайды, не үйренгенін айтады да, басқа оқушының атын айтады, сол оқушы жалғастырады.

Мен бүгін сабақта ...... үйрендім.

Мен бүгін сабақта .... білдім.

Маған .... қызық болды.

Маған ..... қиын болды.

Мен .... түсінбедім.
Үйге тапсырма: жаңа сөздерді жаттау, сөйлемді толықтырып жазу

.

Аспаптар кімге келді?

Хан баласы нелерді атты?

Хан көмекшілері ханға кімді әкелді?

Домбыра ханға нені жеткізді?

Хан домбыраға нені құйды?

Ненің пайда болуы туралы аңыз бар?
Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру.

7 мин

3 мин
10 мин

Әр топқа тапсырма беру.

Төмендегі К. Сегізбайдың”Құмға салған сурет “шығармасын оқып, мазмұнына назар аударып, сұрақтарға жауап беріңдер.

Құмға салған сурет

Әке - шешеден ерте айрылған Әбілхан тіршіліктің тауқыметін көп тартты. Қой соңында күндер өтті.Жұрттың бласы хаттанып,сабақ оқығанда, мұның қолынан бар келгені- күймен тас бетіне немесе сұқ саусағымен құмға сурет салу. Болмаса қашу, пышағын ала жүріп, тас пен ағаштан мүсін жасау.

“Балам,әкең Қастей марқұм үндемей қой соңынан ергенді ғана білетін момын кісі еді.Мынауың біз білмеген өнер екен”- деді, бір күні Әбілханның ағаштан жасаған мүсіндерін көргенде Түргенбай дейтін қарт ұста.

Өнерді өнерге бастыру үшін өмірді тану керек.Білімсіз адамның өрісі тар, құлашы – қысқа, сурет салуға талабың бар екен. Оқуың керек шығар, бала, - деген еді бірде ол. Осы сөз онның алдынан бақыт шырағы болып жылытады. Бірақ жұрт қатарлы оқуға күш қайда ? Әр бір әріпті әркімнен сұрап,онысын құм бетіне жазып жүріп – ақ бірер жазда жазып,оқуды меңгерді.Ол үшін жаңа өмірдің есігі ашылды.Білсем,үйренсем деген құштарлық барған сайын арта түсті.Ақыры ол бір кеште өгізге жайдақ мініп,Сағымбек картқа тартты.Елге аты шыққан шежіре карт жөн нұсқар деп ойланды.

-Ұланым,тай сұрай келдің бе,тон сұрай келдің бе ? – деді шежіре амандықтан соң.

-Ата,жөн сұрай келдім.Оқысам,білсем деген талабым бар,бірақ жоқшылық жібермейді.Не істесем болады ?-деді Әбілхан.Шежіре қарт бір сәт сақалын саусағымен саралап, ойға батты.

-Япырым-ау,осынша жасқа келгенше,мұндай сауалмен алыстан келген баланы көрмеп едім.Шешінші өзің,-деді бір кезде.Көп ұзамай- ақ жас Әбілхан шежіренің ақылымен және берген азын-аулақ қаражатымен ауылдан Жаркентке келді.Бір сыныптық білімі жоқ суретшінің өмір жолы осылай басталды..Талай-талай кедергілерге жолықты.Ата-баба айналысып көрмеген өнерге жол табу оңай болған жоқ.Сонау 1929 жылдары өнер іздеп,Алматыға келгенде де,хат танудан әрі білімі жоқ жігітке оқу табыла қоймады.Тек атақты суретші Николай Гаврилович Худов өнер үйренуге талпынған бірінші қазақ жігітін қуана қарсы алды.Сол бала Әбілханның қазақтың сурет өнерінің ең басында тұрып,атақты суретші Әбілхан Қастеев атанарын ешкім әлі білмеген еді.Құмға сурет салудан басталған балалық талап үлкен өнерге осылайша жол салды.
Талқылау сұрақтары :

Әбілханның өнерге құштарлығы қалай көрінді?

Әбілхан Қастеевтің атақты суретші болуына кімдер көмектесті?

Өз өнерлеріңді қалай шыңдап жүрсіңдер?

Суреттерге қарап әңгімелеңдер.Өз өнерлерің туралы айтып беріңдер.

Дәйексөз

«Адамның сәні – өнер,білім,ақылы »

Дәптерде берілген ребусты дұрыс шешіңдер,өнер туралы халық даналығын оқи аласыңдар және оның мәнін түсіндіріңдер.

Шешуі : «Өнерлі бала сүкімді»

Кері байланыс.

"Полюстер" арқылы тапсырма бойынша кері байланыс жасайды.
Дескриптор:

• 
  бейнематериалға атау қояды;
  
• 
  бейнематериал мазмұны бойынша сөйлемдерді ретімен орналастырады.
  

http://imektep.kz/muzikalyk-aspaptar

5 мин

25% 50% 100%

6-бөлім Атақты тұлғалар

3.3.1.1 мәтінді немесе оның бөлімдерін мәнерлеп оқу, шолып (танысу мақсатында) оқу/ рөлге бөліп оқу

2.1 Сөздік қорды толықтыру

3.2.1.1 берілген тақырыпқа қатысты сөздерді табу және

сөйлеу барысында қолдану

Кейбірі:оқыған мәтінді мазмұндайды, өзі білетін ақпаратымен бөліседі.

Оқыған мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді.

Тірек сөздерді қолданып, мәтінді мазмұндайды.

Бейнематериалды көрсету. Тараумен таныстыру.

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

• 
  Мәтінді рөлге бөліп оқиды, мәнерлеп оқиды.
  
• 
  Оқыған мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді.
  
• 
  Тірек сөздерді қолданып, мәтінді мазмұндайды.
  

• 
  Бұл не?
  
• 
  Оны кімдерқолданады?
  
• 
  Олтуралы не білесің?
  

Мәтіннің тірек сөздерін анықтау.

Сабаққа рефлексия жасайды, не үйренгенін айтады да, басқа оқушының атын айтады, сол оқушы жалғастырады.

.