Білу және түсіну 10 минут
Проблемалық сұрақ?
Үлкен жылдамдықпен келе жатқан допты футболшы аяпен немесе баспен тоқтатады.
Өте жай жылдамдықпен қозғалып келе жатқан вагонды адам тоқтата алмайды. Неге?
Күш пен оның әрекет ету уақытының көбейтіндісі күш импульсі деп аталады.
Күш импульсі: ; өлшем бірлігі Н·с
Дененің массасы мен оның қозғалыс жылдамдығының көбейтіндісіне тең болатын физикалық шаманы дене импульсі деп аталады.
Дене импульсі: ; өлшем бірлігі кг·м/с
Дене импульсінің өзгерісі күш импульсіне тең.
Тұйық жүйе деп сыртқы күштер әрекет етпеген жағдайда жүйеге енетін денелер бір-бірімен ішкі күштер арқылы ғана әрекеттесетін жүйені айтады.
Ипульстің сақталу заңы: жүйе ішінде туындайтын өзара әрекеттесулер нәтижесінде тұйық жүйенің қосынды импульсі өзгермейді.
Жұптық жұмыс «Нені білдік?»
1.Дене импульсі деп ......................................................
2.Дене импульсінің формуласы.......................
3.Өлшем бірлігі.....................
4.Бағыты ..................................бағытымен бағытталады.
5.“Импульс” ұғымын енгізген француз ғаламы.........................
6.Күш импульсі деп...........................................................
7.Егер күш пен оның әрекет ету уақыты белгілі болса, дененің алатын күш импульсі
8.Күш импульсінің өлшем бірлігі...................................
9.Күш импульсінің векторының бағыты .................
бағытымен сәйкес келеді.
10.“Дене импульсі”, “Күш импульсі” ұғымдарын пайдалана отырып, Ньютонның 2-ші заңын тұжырымда.............................
11.Тұйық жүйе дегеніміз не?
12.Импульстің сақталу заңының тұжырымдамасы......................
13.Формуласы:.....................
І топ «Аналитектер»
1Дене импульсі деп (дене массасы мен жылдамдығының көбейтіндісіне тең физикалық шама)
2.Импульстің формуласы__( = m ) өлшем бірлігі: (кг м/с)
3."Импульс"ұғымын енгізген француз ғалымы (Рене Декарт)
4.Күш импульсі; I=( )__ өлшем бірлігі _(Н·с)_
5.Тұйықжүйе дегеніміз не (өзара әрекеттесетін денелер импульстерінің векторлық қосындысы өзгеріссіз қалады
6.Импульстің сақталу заңының формуласы ( )
ІІ топ «Қолданушылар»
Берілген құрал-жабдықтармен маятникті жасап көрсетіңіздер
ІІІ топ «Зерттеушілер»
Сұрақтарға жауап беріңіздер:
1. Неліктен хоккейде қорғанушыны салмақтылау, ал шабуылшыны жеңілдеу әрі ептілеу болатындай етіп таңдайды?
2. Мылтықтанатқанда неге керісерпілуболады?
3.Массасы әртүрліеківагон бірдейжылдамдықпенқозғалады. Егербірдейкүшпенқозғалысқақарсыәсеретсе, вагондардыңжылдамдығықалайөзгереді?
Топтық жұмыс. Есептер шығару
1.Массасы 1 кг дене түзусызықты және ілгерілемелі қозғалып, жылдамдығын 1 м/с-тан, 10 м/с дейін арттырады. Осы дененің импульсінің өзгерісін табыңдар.
2.Денеге 10 с уақыт ішінде 50 Н тұрақты күш әрекет етеді. Күштің әрекетінен болған жылдамдықтың өзгерісі 5 м/с. Дененің массасын табыңдар.
Жұптық жұмыс
Буриме»-әдісі
(Оқушылардың білімдері тиянақталады, нәтиже бағаланады)
Шама
|
Белгіленуі
|
Формула
|
Өлшем бірлігі
| |