Сабақтың тақырыбы: Салауатты өмір салты

Сабақтың мақсаты: оқушылардың бойына салауатты өмір салтын дарыта отырып,

Әдісі: шаттық шеңбері, әңгімелесу, мәтінмен жұмыс, дәйексөз, шығармашылық

Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, тірек-сызба, суреттер, буклет, нақылсөздер

Шаттық шеңбері

Оқушылар ортаға шығып денсаулық туралы мақал мәтелдер айтады:

- Дені саудың – жаны сау
- Денсаулық – зор байлық
- Аурудың жақсысы жоқ,
Дәрінің тәттісі жоқ.
- Ауру аздырады,
Суық тоңдырады.
- Ауру кісі күлкі сүймес,
Ауыр жүкті жылқы сүймес.
- Ауру батпаңдап кіріп,
Мысқылдап шығады.
- Денсаулықтың қадірін ауырғанда білерсің.
- Ұйқы - тынықтырады,
Жұмыс шынықтырады.

Барлығы:

Ойланайық, пікірлесейік

1. Салауатты өмір салты дегеніміз не?
2. Адам өміріне зиянды заттарға нелерді жатқызар едіңіз?
3. Адамдар неге зиянды әдеттерге әуес?

Мұғалім:

Зиянды әдеттерден аулақ болу Әлеуметтік тұрмысты жақсарту,

Салауатты өмір салты

Сапалы тамақтану, Денсаулықты сақтау, Бос уақытты
жеке бас гигиенасын сақтау спортпен шұғылдану тиімді пайдалану

Спорт Таза ауа Көңілді жүру Дұрыс ұйқы

Денсаулықтың достары

Демалу Тазалық Тиімді тамақтану

Зиянды әдеттер Салақтық Дұрыс тамақтанбау

Денсаулықтың қастары

Жалқаулық Ашушаңдық Күн тәртібін сақтамау

Никотиннің зардабы

Темекі – алқа тұқымдасына жататын, құрамында есірткі бар бір және көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда оның 3 түрі: кәдімгі темекі, мәдени темекі, махорка өсіріледі. Темекінің құрғақ жапырағының құрамында 1,09-3,7% никотин, 17,1-18,9 % күл (органикалық заттар), 4,9-17,6 % көмірсулар, 2,2-3,7 % азот, 0,1-1,3 % эфир майлары және органикалық қышқылдар, шайырлар бар. Темекі - өте улы, құрамында алколойдтар, әсіресе есірткі заттары көп өсімдік.

Алкогольдің зардабы

Алкоголь — ол биологиялық у. Ол барлық органдарды зақымдайды.

Есірткінің зардабы

Нашақорлық-наркомания (грек тілінен narke – мелшию және manіa – ессіздік, құтырыну) – есірткі заттарға патологиялық дағдыланудың нәтижесінде пайда болатын созылмалы ауру.

Мәтінмен жұмыс

Ұ.Есдәулетовтің «Қара пима» поэмасынан үзіндіні оқып,сұрақтар арқылы талдау ұсынылады.

- Поэманы оқығанда қандай сезімде болдыңыздар?

Дәйексөз

Ауырып ем іздегенше,

(мақалдың мағынасына түсінік беріледі)

Жаңа ақпарат

Дені сау, жан – жақты дамыған, жаны сұлу адам мәнді де салауатты ғұмыр кешеді. Адам өз денсаулығын сақтап, ішкі жан дүниесін дамыту үшін өмір бойы белсенділік танытуы қажет. Салауаттылық – әр адамның, сол сияқты бүкіл қоғамның өте құнды жетістігі. Ол өздігінен қалыптаспайды. Әр адам өз өмір салтын өзі таңдап алуға құқылы.

Шығармашылық жұмыс

“Салауатты өмір салтын қолдаймыз“ тақырыбына сурет салу, эссе жазу, өлең шығару

Сергіту сәті
«Көңілді күн» гимнастикалық жаттығу

Тапсырма

1. Денсаулық дегенді қалай түсінесіңдер?
Денсаулық дегеніміз - адам өміріндегі ең үлкен байлықтың бірі, денсаулықтың арқасында адам еңбек етіп, жетістікке жетеді және жақсы өмір сүреді. Денсаулықты сақтап, оны нығайтуға әрбір адамның өзіңе ғана байланысты.
Денсаулық салауатты өмір салты туралы ғылым.
2. Денсаулықты сақтау үшін қандай ережелерді орындау керек?
Жеке бас гигиенасын сақтау күн тәртібін орындау. Дене шынықтырумен шұғылдану, дұрыс тамақтану, организмді шыңдау, белсенді, қайырымды және ақжарқын болу.
3. Біз не үшін тамақтанамыз? Адам үнемі күш қуатты жұмсайды, соны қалпына келтіру үшін дұрыс тамақтана білу тиіс. Дұрыс тамақтану - денсаулық негізі. Өмір сүру үшін тамақтанамыз.

Қорытынды

Ұлы ойшыл Сократқа кезіңде мынадай сұрақ қойылыпты: «Адамға өмірде не қымбаттырақ байлық па, әлде атақ па?» депті. Сонда Сократ «Байлық та, атақ та, даңқ та адамды шын бақытты ете алмайды. Дені сау кедей, ауру патшадан бақыттырақ» деп жауап беріпті. Яғни адам бақытты болу үшін оған денсаулық керек, ал денсаулықтың кепілі салауаттылық.
Отанымыздың ертеңгі жағдайы сендердің қандай азамат болып өскендеріңе байланысты. Ертеңгі күн әрқайсысың мемлекетті құрайтын адам, әр мамандықтың иесі боласыңдар, қызмет атқарасыңдар. Сол қызмет барысында халыққа, мемлекетке қызмет етесіндер. Сондықтан жаман әдеттерден аулақ болып төзім, табандылықпен білім сатысынан көрініп саналы, сауатты, салауатты азамат болып, қазақ елінің жарқын болашағын кұрайтын жастар болып өсе беріңдер.

Жүректен жүрекке

Тыңда досым, мен айтайын от тілек,

қайырмасы:

Бақ құсыңды қонған кезде бағала.
Қолда мәңгі тұрмайтын ол шағала.
Кенелсең де досым қанша шаттыққа
Өміріңе немқұрайлы қарама,
Бақ құсыңды қонған кезде бағала.
Қолда мәңгі тұрмайтын ол шағала.
Қанша азап көрсең дағы,бауырым,
Өміріңе немқұрайлы қарама,

Тұсау салып бастатқызбай көш дара,

Білімділік мақсаты: табиғаттың адам баласына сыйлаған басты байлығы –денсаулықты сақтаудың басты жолдары –зиянды, жат қылықтардан аулақ болып, салауатты өмір сүру екендігін ұғындыру.

Сабақтың барысы:

1. Мағынаны табу: Сұрақ –жауап түрінде әңгімелеу.

-Міне балалар, біз денсаулық туралы тегін әңгімелеп отырған жоқпыз, бүгінгі сабағымызда денсаулығымызды қалай сақтаймыз, не нәрселерден аулақ болуымыз керек, сол жөнінде ой өрбітеміз.
Біздің хажлқымыз «Деннің саулығы –бастың байлығы» - деп тегін айтпаған. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев халқымыздың денсаулығына өз жолдауында үлкен мән беріп, азаматтардың денсаулығына, қоршаған ортаның таза болуына күш салу қажеттілігін атап айтқан.
Ендеше, денсаулықты сақтау өз қолымызда. Денсаулықты сақтау –ең әуелі тазалықты сақтаудан басталады екен. Біздің дінімізде де денсаулығымызды сақтау жолдары туралы айтылады екен. Мысалы, мына бір жолдарды тыңдап көрейік.
Магнитофоннан тыңдау:
1. денім сау болсын десең –тамақты ішер алдында және ішіп болғаннан кейін қолыңды жу. Тамақтың берекесі де осында.
2. Тістеріңізді тазалап жүріңіздер, себебі ол пәктікке жатады. Пәктік иманға шақырады, ал иман жәннатта иесімен бірге болады.
3. Алла тағала пәк, ол пәктікті жақсы көреді, ол таза, тазалықты ұнатады. Үй жайыңызды, жүріп –тұратын жолдарыңды таза ұстаңдар.
(«Мың бір хадистен»)
-Енді, балалар біз де денсаулығымызды сақтау жолдарын қаншалықты білетінімізді екі топ боп сайысып, ортаға саламыз.
1. Топ оқушыларын екі топқа бөлу.
1- топ «Денсаулық»
2- топ «Салауат»
Ұраны: «Денсаулық –зор байлық».
Ұраны: «Салауатты өмір –денсаулықтың кепілі»
2. Әділқазылар алқасын сайлау, сайыс шартын таныстыру:
І Әр топ өздері шығарған газеттерін қорғайды.
ІІ Кластер құру.
ІІІ «Түсіп қалған әріптер». Берілген сөздерге әріптерді қою.
1- топ: Денсаулықты нығайту жолдары.
2- топ: Денсаулыққа зиянды әдеттер.
1- топ: 1. Д...... і (дәрі)
2. в...та...н (витамин)
3. ....ны.....у (шынығу)
4. с....ау......т (салауат)

2- топ: 1. Г...и...на (гигиена)

Сайысты қорытындылау барысында оқушылар өнерін көрсетеді.

VI Бекіту: Тренинг «Қолшатыр...»

Жарияланды 27-11-2013, 21:41 Категориясы: Өзін өзі тану 

Сабақтың тақырыбы:Салауатты өмір салты (презентациясымен)
«Жаманға жүзің салма,
Малды екен деп.
Жақсыдан қолыңды үзбе,
Жарлы екен деп». (Абай)
Сынып: 10
Сабақтың түрі: аралас сабақ

Мақсаты: адам өміріндегі салауатты өмір салтын ұстанудың мәнін түсіндіру. Салауатты өмір салтын ұстануға тәрбиелеу

Салауатты өмір салтын ынталандыру – әрқайсысымыздың дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, есірткілерді, темекі, алкогольді тұтынуды қойып, тазалық пен санитария шараларын сақтауымызға және т. с. бағытталған.

Әңгімелесу айдары

• Адам өміріне зиянды заттарға нелерді жатқызар едіңіз? Неліктен

Терме “Қара пима”

Тыңдау, талдау.

Шығармашылық жұмыс.

Топпен жұмыс “Салауатты өмір салты” жоба жазу, талдау, қорғау

Ұ. Есдәулетовтің «Құс жолы» өлеңін орындау.

Бақытың да, байлығың да – Денсаулық.

                    2. Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту, сөйлеу шеберлігін жетілдіру.

                    3. Тазалыққа, спортқа, еңбексүйгіштікке  тәрбиелеу.

Көрнекілік: Мақал – мәтелдер, слайдтар.

Сабақтың барысы:  Ұйымдастыру  кезеңі.

Кіріспе.

  Адамның денсаулығы – қоғам байлығы.

Еліміздің Президенті Нұрсұлтан Назарбаев  өзінің  халыққа  арнаған  «Қазақстан - 2030» жолдауында бізді Отан игілігі  үшін  өз  денсаулығымызды  сақтауға  шақырады. Қазақстанда  тұратын әрбір азаматтың денсаулығы  мықты болуы  керектігін  айтады.  2008 жылдың  8- ақпандағы  кезекті  жолдауында  денсаулық  мәселесіне  көбірек  тоқталып кетті.  Ауруды  емдеуден гөрі  оның  алдын алу  керектігін  айтты.  Біздің бүгінгі  тәрбие  сағатымыз  салауатты өмір салтын сақтау мақсатында «Бақытым да, байлығым да - Денсаулық» деп аталады.

1.слайд І – бөлім. «Тазалық – денсаулық кепілі.»

  Әрбір адам өз денсаулығының  мықты болу  жолдарын  қарастыру  керек.  Дені  сау  адамның  көңіл  күйі көтеріңкі  болып,  еңбекке әрқашан құлшына кіріседі.  Халқымыз 2- слайд. «Днеі саудың жаны сау» деп бекер айтпаған.  Отанымыздың  келешегі, көркеюі балалар  сіздердің қолдарыңызда.  Сондықтанда  сендердің таңдауларын -  салауатты өмір салтын сақтау.

   Балалар сендер қараңғы  үйге кіріп келіп  шам  жақсаңыз,  шам үйді жарық қылады. Қызыл гүлдің ішінен бір ақ гүл көрсең  көзің  соған  түседі.  Біздің  де өмірімізді жарық  қылатын, жан -  жағымызға тамаша  сәулесін шашатын,  өмірдегі  басты  байлық не деп ойласыңдар?

Әрине,  Денсаулық.

Ой, тісім қақсап барады

Жанымды қоярға жер жоқ

 

Мұғалім.

Балалар,  қараңыз  мына бір сұмдықты

Қоянға не болған?

Қоян  жылама, жылама.

Қасқыр.

Не болды жасырма, айтшы өзің

Неліктен ісінген бас – көзің

Қоян.

Енді  не істеймін

Тісімнің  ауырғаны қоймай  тұр.

Қасқыр.

Онда  дәрігер  шақырайық

Дәрігер дәрімен емдейді

Ауырса адамды, аңды да емдейді

Кәдімгі мейірімді дәрігер

Шақырсақ  қалай келмейді.

Кәне аузыңды аш көрейін

Кәмпит жесең көбірек

Тісің жүрер мазалап

Не  жесең де күніне

Екі  рет  жу тазалап

Қоянға  ұқсап тістерің ауырмас үшін

Тістеріңді  күнде жуып күтіп жүріңдер.

• 
  Балалар  денім сау болу үшін  таза болып жүру мен бірге тағы не істеуіміз керек?
  

Адамдар  әрқашан  қимылды  қозғалыста  жүрсе  біздің  ағзамыздағы  қан  жүрісі  де  қозғалыста  болып  жұмысы  жақсарады.  Ауруларға  қарсы  тұра  алатын боламыз.  Денімізді сақтау  үшін  зиянды  әдеттерден  аулақ  болу керек.  Адам  денсаулығына  жақын доста, қастарда бар.

Слайд арқылы көрсету.

                                     денені шынықтыру

Денсаулық болса бәрі болады тазалық ,  дене   шынықтыру, дұрыс тамақтанудың  маңызы зор.

Тазалық денсаулық  кепілі

Шынықсаң  - шымыр  боласын

                 Шынығамыз шаршамай

                 Бұлшық еттер шымыр боп

                 Аламыз  сосын  тыныс жай

                 Жаттығуды бастаймыз

                 Қиынсынып қашпаймыз

                 Шынығамыз жастай біз

                 Сұлулық сыйлаған

                 Сол саған пайдалы іс

                 Сауық пен кинодан

Сағаттың тіліндей

Иіліп оңға бір

Сағаттыңтіліндей

Иіліп солға бір

Сағатқа қарап ап

Жаттығу оңай ақ

Қақпаға туралап

Теп допты оң аяқ

Теп допты сол аяқ

Жаттығу, сол аяқ

Жаттыға оңай – ақ

Ал балалар, бір ауық

А  дегенде отырып

Б дегенде  тұрайық

А-Б,  А – Б, А – Б.

Біздің денсаулығымыз  мықты болу үшін  тазалық сақтау жеткіліксіз. Сонымен   бірге  денемізді  шынықтыруымыз  керек.  Үнемі  дене  шынықтырумен  айналысатын  адам  ауырмайды

6слайд. «Ас адамның арқауы»

Тиімді тамақтану денсаулық үшін маңызы зор. Ет, балық, ұн, сүт тағамдарының әрқайсысының орны бөлек. Сонымен қатар жеміс – жидектерді  көбірек  жеген жөн.  Олардың  құрамында адам  денсаулығына  қажетті  дәрумендер  өте көп.  Сонымен  қатар шамадан  тыс көп тамақтану да зиян.

1 Жеміс – жидектерді  жемес  бұрын не істеу керек?

2 Тамақтану алдында не істеуіміз керек?

                 Ауырасын соншама

                 Асқазанды бүлдірсең

                 Жазылмас қанша күн жүресің.

Сонымен бірге денсаулықтың  бір  дауасы  таза  ауа.

Оқушы.Денсаулықтың  дауасы

                Даланың  ауасы.

                Көк  өзен, күмбез тау.

                Ну  орман  ағашы.

1. 
   Одан  кір қорқады
   

1. 
   Дәміде жоқ, түсіде жоқ
   

1. 
   Жуынып  болғанда
   

1. 
   Түйістіреді көзіңді көзіңе
   

1. 
   Қалтамда  жатыр
   

Бәтеңкесін,  полтосын

Бұл баланы кім дейді?  (жалқау)

Көзінен  жас  кетпейді

Бұл баланы кім дейді?  (жылауық)

Шықпай  жатып  көшеге

Бұл  баланы кім дейді?  (салақ)

(Оқушылар денсаулық туралы мақал – мәтелдер айтады)

1. 
   Адамның дені сау болу үшін қандай  шарттарды орындау  қажет?
   

1. 
   Адам не үшін жуынады?
   

1. 
   Тазалықтың  достары мен қастарын ата?
   

Сабақтың мақсаты: сауаттылықтарын тексеру. Қазақ тіліне тән дыбыстардың жазылуын қадағалау. Ұқыпты жазуға, еңбекқор болуға үйрету.

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Мәтінмен танысу

Мәтінді жазғызу

Жинап алу,тексеру

Менің туған жанұям-кәдімгі жанұялардың бірі. Оның басқа жанұялардан ешқандай айырмашылығы жоқ. Әкем кедей шаруадан шыққан. Әкемнің аздаған білімі болатын. Қолы өнерлі еді.Сондықтан ол – ағаш ұстасы, шешем сауыншы болды. Колхозымыз жақсы болып, жұрт дәулетті тұрды. Біздің үйіміз ауылдың шетінде тұратын. Кішкене бақшамызда алма, шие, алша, қарақат өсетін. Үй сыртындағы алаңда балалар асыр салып ойнайтын. Өзімнің үш жасар кезім әлі есімде. Апам Зоя Мамыр мейрамы күні мені мектепке ала барды. Мен орындыққа шығып тұрып,тақпақ айттым. Оқушылар мені мақтап, қол шапалақтады.