Сабақтың тақырыбы: Табиғатты зерттеу және бақылау әдістері. Сабақтың мақсаты

Мұнай

Қорғасын

Мәрмәр, гранит,

Құм, саз





Металдар 2–ге бөлінеді

Қара металл түсті металл

Сарамандық жұмыс.

Қазақстан картасынан Қарағанды, Екібастұз көмір бассейндерін, Каспий маңы ойпаты мен Маңғыстау мұнайлы ауданын, Жезқазған мен Қоңырат кен орындарын, Қаратау фосфорит кен орындарын т ап.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Оқулықпен жұмыс.

Оқи отырып, түсіндіру.

Мәтін мазмұнын айту.

• 
  темір кені
  
• 
  магнитті теміртас
  
• 
  қоңыр және қызыл теміртас
  
• 
  кенді өндіру
  
• 
  шахта
  
• 
  домна пеші
  

1. 
   Кен деген не?
   
2. 
   Кеннің қандай түрлерін білесің?
   
3. 
   қара металл кендерінен қандай металдар қорытылып алынады?
   
4. 
   Қазақстан картасынан шартты белгісіне қарап темір кен орындарын тап.
   

Білімділік: Пайдалы қазбаларға не жататынын және олардың адам өміріндегі

маңызын түсіндіру. Өте кең тараған және көп пайдаланылатын

пайдалы қазбалар туралы түсінік. Түсті металл кендері

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушылардың жаңа материалды меңгеру сабағы..

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер. Тау жыныстары жинағы.

Жоспар:

ІІ. Үй тапсырмасымен тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ.

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту.

Ү. Қорытындылау, бағалау.

ҮІ. Үйге тапсырма.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Қара металл түсті металл

Сарамандық жұмыс.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Оқулықпен жұмыс.
Түсті металдар

Оқи отырып, түсіндіру.

Мәтін мазмұнын айту.
Мыс

Қорғасын

Мырыш

Алюминий т.б.

• 
  Мыс (электр техникасы қажетіне жұмсалады)
  
• 
  Мыс пен мырыш қоспасы – жез
  
• 
  Мыстың қалайы, алюминий, никельмен қоспасы – қола
  
• 
  Алюминий (бокситтен алынады)
  
• 
  Қорғасын
  
• 
  Мырышполиметалл (қорғасын мен мырыш қоспасы)
  

1. 
   Түсті металдардың қандай кендері бар?
   
2. 
   Мыс, алюминий, қорғасын және мырыштан не жасалады?
   
3. 
   Үй тұрмысында түсті металдардан жасалған қандай бұйымдар қолданылатынын ата.
   

Қазақстан картасынан түсті металл кен орындарын тап.

Бекітілді:

Дүниетану

Мұғалім: Сейділдаева Ж

Сабақтың тақырыбы: Жанғыш пайдалы қазбалар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Пайдалы қазбаларға не жататынын және олардың адам өміріндегі

маңызын түсіндіру. Өте кең тараған және көп пайдаланылатын

пайдалы қазбалар туралы түсінік. Жанғыш пайдалы қазбалар.

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушылардың жаңа материалды меңгеру сабағы..

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер. Тау жыныстары жинағы.

Жоспар:

ІІ. Үй тапсырмасымен тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ.

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту.

Ү. Қорытындылау, бағалау.

ҮІ. Үйге тапсырма.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Жанғыш пайдалы қазбаларға не жатады?

Өздерің білетін кен орындарын ата.

Оқи отырып, түсіндіру.

Мәтін мазмұнын айту.

• 
  тас көмір, сапалы түрі – антрацит
  
• 
  кәдімгі тас көмір (сапасы төмен тас көмір)
  
• 
  қоңыр көмір
  
• 
  тас көмірдің пайда болуы
  
• 
  еліміздегі басты кен орындары
  
• 
  мұнай
  
• 
  газ
  

1. 
   Тас көмірдің жеке түрлерінің қандай ерекшеліктері бар?
   
2. 
   тас көмір қалай пайда болған?
   
3. 
   Тас көмірді қайда пайдаланады?
   
4. 
   «Мұнай газ кен орыны» деп нені айтады?
   
5. 
   Мұнай мен газды қайда пайдаланады?
   
6. 
   Апақ Байжанов кім?
   

Бекітілді:

Білімділік: Пайдалы қазбаларға не жататынын және олардың адам өміріндегі

маңызын түсіндіру. Өте кең тараған және көп пайдаланылатын

пайдалы қазбалар туралы түсінік. Кенге жатпайтын пайдалы

қазбалар

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушылардың жаңа материалды меңгеру сабағы..

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер. Тау жыныстары жинағы.

Жоспар:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІІ. Жаңа сабақ.өйлеу мәдениеті

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту.

Ү. Қорытындылау, бағалау.

ҮІ. Үйге тапсырма.
Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: а) Сәлемдесу , оқушыларды түгендеу.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Тұз, фосфорит, әктас

Мәрмәр, гранит,

Құм, саз

Сарамандық жұмыс.

Қазақстанның пайдалы қазбалар картасымен жұмыс.

Қазақстан картасынан Қарағанды, Екібастұз көмір бассейндерін, Каспий маңы ойпаты мен Маңғыстау мұнайлы ауданын, Жезқазған мен Қоңырат кен орындарын, Қаратау фосфорит кен орындарын т ап.

Базалық білім: Пайдалы қазба. Оларды өңдеу, пайдалану.

Тірек білім: Тау жыныстары. Тығыз және майда тау жыныстары.

Жаңа сабақ.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Кенге жатпайтын қандай пайдалы қазбаларды білесің?


Құрамынан металл алынбайтын пайдалы қазба түрлерін кенге жатпайтын пайдалы қазбалар дейді.

Оқулықпен жұмыс.

Оқи отырып, түсіндіру.

Мәтін мазмұнын айту.

• 
  ас тұзы
  
• 
  калий тұзы
  
• 
  фосфорит
  
• 
  асбест (тас зығыр)
  
• 
  гранит, құмтас, әктас, ұлутас, құм – құрылыс материалдары
  
• 
  бор
  
• 
  мәрмәр
  

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1. 
   Ас тұзы қайда қолданылады?
   
2. 
   Фосфориттің қандай пайдасы бар?
   
3. 
   Асбестің қандай ерекшеліктері бар? Қайда қолданылады?
   
4. 
   Өз жеріңде кенге жатпайтын қазба байлықтар өндіріле ме?
   

Картадан кен орныдарын тап.

Сабақты қорыту: Біз не білдік? Талқылау.
Үйге тапсырма: Мәтінді мәнерлеп оқу. Түсінік айтуға дайындалу
Оқушы білімі мен белсенділігін бағалау.
Сабақтың тақырыбы: Су. Табиғаттағы су айналымы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік Оқушылардың су туралы алған білімдерін кеңейту. Судың

күйлері, оның жер бетіне таралуы, жер беті жіне жер асты сулары

туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушыларға жаңа білім беру сабағы..

Әдіс-тәсілдері: түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: а) Сәлемдесу , оқушыларды түгендеу.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Үй тапсырмасымен жұмыс: Мәтінді мәнерлеп оқу. Түсінік айтуға дайындалу.

Оқушылардың білімді белсенді меңгеруге дайындау кезеңі.


Табиғатта су үш күйде болады

Сұйық қатты газ

Судың тіршілік үшін маңызы



Жаңа сабақ.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Базалық білім.

• 
  Судың табиғаттағы таралуы;
  
• 
  Жер беті, жер асты сулары;
  
• 
  Судың үш күйі;
  
• 
  Жер бетінің өзгеруіндегі судың әрекеті.
  

Сусыз тіршілік жоқ дегенді қалай түсінесің?
Оқулықпен жұмыс. Оқи отырып, түсіндіру.
Судың жер бетіне өзгерістер әкелуі

- Мәтінді тұтас оқу.

- Мәтінді бөлімдерге бөліп, әр бөлімін жеке тұжырымдау.

- Мәтінді тұтас оқып, түсінігін айту.

- Мұғалімнің тапсырмасы бойынша керек жерін теріп оқу.

1. 
   Тау жыныстарын бұзады.
   Жер асты сулары:

   А) Бұлақ (қайнар, көз, бастау).

   Б) құдық

   В) артезиан құдығы

   
   
   
2. 
   Оларды тасымалдайды
   
3. 
   Жер бедері өзгереді.
   

Су жер бетінде ең көп таралған зат. Ол Жер бетінің үштен екі бөлігін алып жатыр.

Су үнемі айналыста болады.

Суретпен жұмыс.

Сұрақтар мен тапсырмалар:

1. 
   Табиғаттағы су айналымы қалай жүретінін түсіндір.
   
2. 
   Әңгіме құрастыр.
   
3. 
   Су айналымының нобайын сыз
   
4. 
   Бұлттың пайда болуы және түрлері жөнінде не білесің?
   

Бұлт түрлері,

орналасуы

.

.

.

Шарбы бұлт

.

Жаңбыр бұлт

Будақ бұлт

Қабат бұлт

.
Сабақты қорыту: Біз не білдік? Талқылау.

Үйге тапсырма: Мәтінді мәнерлеп оқу. Түсінік айтуға дайындалу. «Сусыз тіршілік жоқ» тақырыбына дайындалу. Жоспар құру, оны қорғау.

Оқушы білімі мен белсенділігін бағалау.


4 сынып

Дүниетану. Сабақ №

Мұғалім:
Сабақтың тақырыбы: . Жер асты сулары.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік Оқушылардың су туралы алған білімдерін кеңейту. Судың

күйлері, оның жер бетіне таралуы, жер беті жіне жер асты сулары

туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушыларға жаңа білім беру сабағы..

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: а) Сәлемдесу , оқушыларды түгендеу.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Үй тапсырмасымен жұмыс: Мәтінді мәнерлеп оқу. Түсінік айтуға дайындалу.

Оқушылардың білімді белсенді меңгеруге дайындау кезеңі.
Жаңа сабақ.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Табиғатта су үш күйде болады

Сұйық қатты газ

Базалық білім.

• 
  Судың табиғаттағы таралуы;
  
• 
  Жер беті, жер асты сулары;
  
• 
  Судың үш күйі;
  
• 
  Жер бетінің өзгеруіндегі судың әрекеті.
  

Оқулықпен жұмыс. Оқи отырып, түсіндіру.

- Мәтінді тұтас оқу.
Судың тіршілік үшін маңызы

- Мәтінді бөлімдерге бөліп, әр бөлімін жеке тұжырымдау.

- Мәтінді тұтас оқып, түсінігін айту.

- Мұғалімнің тапсырмасы бойынша керек жерін теріп оқу.

1. 
   Жер бетінде су қалай таралған?
   Судың жер бетіне өзгерістер әкелуі
   
   
2. 
   Судың тіршілік үшін қандай маңызы бар?
   
3. 
   Жер асты суы қалай пайда болды?
   
4. 
   бұлақ қандай жерден шығады?
   
5. 
   Құдық туралы білетіндеріңді еске түсір.
   
6. 
   Менералды сулар қалай пайда болады?
   
7. 
   Шипалы су дегенді қалай түсінесің?
   
8. 
   Тұщы суды қолдан қалай алуға болады?
   
9. 
   Күнделікті менералды су қалай қолданылады?
   

Білімділік Табиғаттағы су жайлы білімдерін кеңейту. Табиғатта

кездесетін өзен, көлдер, олардың маңызы туралы білім беру.

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушыларға жаңа білім беру сабағы..

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: а) Сәлемдесу , оқушыларды түгендеу.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Базалық білім. Өзен, бастау, арна, саға, өзен салалары.

Көл, олардың түрлері.

Олардың шаруашылықтағы маңызы.

Түсіндіру жұмысы.

1. 
   Жер бетіндегі судың көлемін құрылықпен салыстыру үшін сызған диаграмманы тақтағы іліп, сол бойынша оқушы пікірлерін білу.
   
2. 
   Қазақстанның физикалық картасымен жұмыс. Картадан Қазақстандағы ірі көлдер (Балқаш, Зайсан, Алакөл) мен өзендерді (Сырдария, Іле, Ертіс, Жайық) көрсету, атау.
   
3. 
   Жергілікті сулар жайлы да білімдерін ортаға салу арқылы пікір алмасу.
   
4. 
   Пысықтау: «Жер беті мен жер асты сулары». «Құдық»
   

Әлсіз. Сылдырап, бір ізбен ағады

Басқа жылғалар қосылады. Ағысы молаяды. Ағып шыққан жері ─ бастау.

Өзен белгілі бір ойысты бойлай ағады. Ол арна деп аталады.
─ негізгі өзенге келіп қосылатын ұсақ өзендер
саласы

сағасы

─ көлге немесе теңізге барып құятын жері

Жазық жердің өзендері: Жайық, Сырдария, Ертіс. Көлдер

Өзен: Таулы жердің өзендері:

Өзен суының күшінен электр энергиясын өндіреді. Тұщы Тұзды

Жасанды көлдер

Мәтіндерді толық тұтастай оқу.

Оқушылармен тізбектей оқу.

Мазмұнын айту.

Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

1. 
   Қазақстанның физмкалық картасынан ірі–ірі өзендер мен көлдердіі тап.
   
2. 
   Қазақстанның өзендері мен көзлдері және олардың адам өміріндегі маңызын айт.
   
3. 
   Арал теңізіне және Балқаш көліне құятын қандай өзендерді білесің?
   
4. 
   Өзіміз тұратын жерде қандай өзен бар?
   

Білімділік Табиғаттағы су жайлы білімдерін кеңейту. Табиғатта

кездесетін өзен, көлдер, олардың маңызы туралы білім беру.Суды

қорғаудың маңыздылығын түсіндіру.

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушыларға жаңа білім беру сабағы..

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер.

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

Базалық білім. Өзен, бастау, арна, саға, өзен салалары.

Көл, олардың түрлері.

Олардың шаруашылықтағы маңызы.

Жазық жердің өзендері: Жайық, Сырдария, Ертіс. Көлдер

Өзен: Таулы жердің өзендері:

Өзен суының күшінен электр энергиясын өндіреді. Тұщы Тұзды

Жасанды көлдер
Оқушылардың білімді белсенді меңгеруге дайындау кезеңі.
СУ ТУРАЛЫ НЕ БІЛЕМІЗ?

Судың табиғаттағы таралуы;

• 
  Жер беті, жер асты сулары;
  
• 
  Судың үш күйі;
  

Оқулықпен жұмыс. Мәтіндерді толық тұтастай оқу. .

Пікірлесу:

Ластанған су деп қандай суды айтады?

Суды қорғауға сен қандай үлес қоса аласың?

Суды қорғау.

Су қоймаларын қорғау туралы Заң.

Таза су ─ денсаулық кепілі.

Сарамандық жұмыс.

Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

1. 
   Табиғата су қалай ластанады?
   
2. 
   Суға қандай зиянды қалдықтар түседі?
   
3. 
   Олар ағзаға қалай әсер етеді?
   
4. 
   «Арал қасіреті» дегенді қалай түсінесің?
   
5. 
   Суды қорғау жөнінде қазақтың қандай мақал–мәтелдерін білесің?
   
6. 
   Судың тазалығын бақылап жүруді естен шығарма.
   

Білімділік Оқушылардың ауа туралы алған білімдерін кеңейту. Ауа

құрамымен таныстыру.Ауаның жер бетіне таралуы жайында

түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушы танымын кеңейтіп, қызығушылығын ояту. Дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру.

Тәрбиелік: Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Оқушыларға жаңа білім беру сабағы..

Әдіс-тәсілдері: СТО технологиясының тәсілдері, түсіндіру, сұрақ-жауап,

көрнекілік көрсету арқылы түсіндіру,жарыс, ойын.

Көрнекілік: Тақырыпқа байланысты суреттер. Географиялық карта

ә) Сабаққа әзірлігін тексеру, оқу құралдарын дайындау.

Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.

1. 
   Оқушылардың ауа туралы алған білімдерін кеңейту.
   
2. 
   Ауаның құрамымен таныстыру.
   
3. 
   Ауаның жер бетіне таралуы жайында түсінік беру.
   
4. 
   
   

Топтық жұмыс.

І топ – Егер ауа ластанса...

ІІ топ – Егер ауа таза болса...

ІІІ топ - Ауа таза болу үшін...

ІҮ топ үндеу қағаздар:

Ауаның қасиеттері:

Түссіз мөлдір

Адам өсімдік жануар
-Ауа бүкіл жер бетін қоршап тұр.

Кез-келген жерде ауаның бар екенін дәлелдеу 1) суға топырақ салу арқылы

2) стаканға су құю.
Ауа қызғанда көлемі ұлғаяды, суығанда кішірейеді.

Стаканмен су толтырып мұздатқышқа қою арқылы.

Оқулықпен жұмыс. «Ауаның құрамы»

Ауа – газдардың қоспасы.

Оттегі – үштен бір бөлігін құрайды, 21 пайыз.

Көмірқышқыл газы – оттегіден 700 есе аз

1. 
   Ауа неге қоспаларға жатады?
   
2. 
   Азот оттегіден неше есе көп?
   
3. 
   Ауаның құрамы неліктен тұрақты?
   
4. 
   Ауаға су буы қайдан келеді?
   
5. 
   Оттегінің тіршілік үшін маңызын айт.