Алгебра. 8 сынып
IV тоқсан Сабақ №90
Сабақтың тақырыбы: Теңсіздіктер жүйелерін шешу (6 сағ)
Сабақтың мақсаты:
8.2.2.10 біреуі сызықтық, екіншісі - квадрат теңсіздік болатын екі теңсіздіктен құралған жүйелерді шешу (1-сабақ).
Конспект
Біреуі сызықтық, екіншісі - квадрат теңсіздік болатын екі теңсіздіктен құралған жүйелерді шешу үшін, келесі алгоритмдер орындалады:
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздік
|
Бір айнымалысы бар квадраттық теңсіздік
|
теңсіздіктің бір жақ бөлігін немесе екі жақ бөлігін де теңбе-тең түрлендіріп, ықшамдау;
теңсіздіктегі белгісізі бар мүшелерді теңсіздіктің бір жақ бөлігіне, белгісізі жоқ мүшелерді теңсіздіктің екінші жақ бөлігіне жинақтау;
теңсіздіктегі ұқсас мүшелерді біріктіру;
теңсіздіктің екі жағын да белгісіздің коэффициентіне (егер ол нөлге тең болмаса) бөлу;
теңсіздіктің екі жағын да белгісіздің оң коэффициентіне бөлсе, теңсіздік белгісі өзгермейді;
теңсіздіктің екі жағын да белгісіздің теріс коэффициентіне бөлсе, теңсіздік белгісі қарама-қарсы таңбаға өзгереді;
теңсіздіктің шешімін сан аралығында белгілеу.
|
берілген бір айнымалысы бар квадраттық теңсіздікке қарап, қолданатын тәсілді таңдау:
графиктік тәсіл;
аралықтар (интервалдар) тәсілі;
квадраттық теңсіздіктің түбірлерін сан өсінде дұрыс белгілеп, теңсіздік таңбаларын анықтау;
|
Сонымен, жауап ретінде:
егер бұл – теңсіздіктер жүйесі болса, әр теңсіздіктен пайда болған шешімдердің қиылысуы болады;
егер бұл – теңсіздіктер жиынтығы болса, әр теңсіздіктен пайда болған шешімдердің бірігуі болады.
|
Мысал 1. Теңсіздіктер жүйесін шешіңдер:
Шешуі: жүйенің бірінші теңсіздігі – сызықтық, екіншісі – квадраттық теңсіздік. Олардың әрқайсысын шешу үшін өзімізге қажетті тәсілді пайдаланамыз.
Бір айнымалысы бар сызықтық теңсіздікті шешу үшін 12х қосылғышын қарама-қарсы таңбамен теңсіздіктің сол жақ бөлігіне көшіреміз де, ұқсас мүшелерді біріктіреміз. Сосын теңсіздіктің екі жақ бөлігінде 3- ке бөлеміз. Теңсіздіктің шешімі 15-тен артық барлық сандар жиыны.
Ал жүйедеге квадрат теңсіздіктің түбірлері жоқ болғандықтан, бұл теңсіздіктің шешімін графиктік тәсілмен табайық: функциясының графигі - парабола.
Парабола Ох осінен жоғары орналасқандықтан функция тек оң мәндер қабылдайды, сондықтан шешімі болмайды.
Жауабы:
Мысал 2. Теңсіздіктер жүйесін шешіңдер:
Шешуі: жүйенің біріншісі – квадраттық, екіншісі – сызықтық теңсіздіктер. =0 квадраттық үшмүшесінің түбірлері x1=-3 және x2=4. теңсіздігінің шешімін аралықтар тәсілімен табайық:
Демек,
Ал сызықтық теңсіздіктің шешімі:
болады. Онда,
Жауабы:
Мысал 3. Теңсіздіктер жиынтығын шеш:
Шешуі:
әр теңсіздіктен пайда болған шешімдер бірігуі, теңсіздіктер жүйесінің жауабы болады.
Жауабы:
Мысал 4. Теңсіздіктер жиынтығын шеш:
Шешуі:
Сонымен, әр теңсіздіктен пайда болған шешімдер бірігуі: .
Жауабы:
Үйге тапсырма:
Теңсіздіктер жүйесін шешіңдер:
Теңсіздіктер жиынтығын шешіңдер:
Әзірлеушілер: Молдаханова Г.Б., С.А.Ходжиков атындағы №39 мамандандырылған лицейдің математика пәні мұғалімі.
Дуйсенбаева А.С., С.А.Ходжиков атындағы №39 мамандандырылған лицейдің математика пәні мұғалімі
Алматы қаласы Білім басқармасының Қалалық білім берудегі жаңа технологиялардың ғылыми-әдістемелік орталығының қолдауымен ұсынылып отыр.
Достарыңызбен бөлісу: |