Сабақтың түрі: Жаңа сабақ Сабақтың әдісі: Тарихи диктант, топпен жұмыс
жүктеу/скачать 162,33 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дамытушылық
- Сабақтың түрі
- ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
- ІІІ. Жаңа сабақ 1.Сәулет өнері
- 3.XIV-XV ғ аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнері- Қожа Ахмет Иасауидің
- 6.Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі
- IV .Жаңа сабақты бекіту.
- Оқушының аты-жөні Үй жұмысы Мәтінді түсіндіру
- Құрметті ұжым! Бүгін 02.02.2017 ж күні өтетін қазақстан тарихынан ашық сабаққа келіп қатысыңыздар. 16 каб, 2 сабақ, 8.45-те. Ітоп
- 3.Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі
- І топ 1.Сәулет өнері
- ІІ топ 1.XIV-XV ғ аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнері- Қожа Ахмет Иасауидің
- ІІІ топ 1.Алашахан кесенесі
- Ұйымдастыру(3мин) Топқа бөлу (3мин) 3. Үй тапсырмасын сұрау(7мин) 4. Жаңа сабақ(10мин) 5.Қосымша мен (5мин)
| Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның ХIV – XV ғасырлардағы сәулет өнері.
І. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Қазақстанның ХIV – XV ғасырлардағы сәулет өнерін, қолданбалы өнер, архитектуралық құрылыс жүйелерін қазіргі заманмен байланыстыру арқылы білімдерін арттыру. Дамытушылық: Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, өз бетімен жұмыс жасауға дағдыландыру, ойлау, іскерлік қабілеттерін дамыту. Тәрбиелік: Оқушы санасына туған халқына деген құрмет пен мақтаныш сезімін ұялату, ұлттық рух енгізу, тіл мен дін мәдениет мұрасын, тарихын құметтеуге тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Жаңа сабақ Сабақтың әдісі: Тарихи диктант, топпен жұмыс. Сабақтың көрнекілігі: слайд,интерактивті тақта. Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру 2. Үй тапсырмасын сұрау 3. Жаңа сабақ 4. Бекіту, қорытындылау, бағалау 5. Үйге тапсырма беру І Ұйымдастыру. Топқа бөлу. (Суреттер бойынша) ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: 1.Мәдениет түрлері _______________ мәдениет және __________ мәдениет. 2.ХІІІ ғасырда Қазақстанда болған ___________________ қыпшақтардың сүттен қалай майалатынын, құртты, қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазған. 3.ХIV-XV ғ Қазақстанда ру тайпаларының әдеби туындылары(ғылыми тілмен айтқанда) ____________ түрінде дамыды. 4.Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан _______________________________ сияқты күй – аңыздар – халқымыздың музыка өнеріндегі асыл қазыналары. 5.ХIV ғасырда __________ мен _________________билігі кезінде исламның таралуына қатты көңіл бөлген. Дұрыс жауап: 1.Материалдық, рухани. 2.Еуропа саяхатшылары. 3.Фольклор. 4.”Жошы ханның жортуы”, “Ақсақ құлан”, “Ел айырылған”, “Сағыныш” 5. Өзбек хан, Моғол ханы Тоғылық-Темір ІІІ. Жаңа сабақ 1.Сәулет өнері – Х – ХІІ ғасырларда Қарахан мемлекетінің кезінде өркендеген, дәлел Тараз қаласының маңынан 18 ш жерде салынған Айша Бибі, Бабаджахатын сияқты сәулет өнерінің ең тамаша туындысы, әрі қарай өркендеуіне Монғол шапқыншылығы үлкен зиян тигізді. Содан ХІІІ-ХIV ғасырларға дейін құрылыс нысандары салынбаған. ХІІІ ғасырдың ІІ жартысынан бастап қалалық отырықшылық мәдениеттің жандана бастауының нәтижесінде ХIV -ХV ғасырларда ірі архитектуралық құрылыс жүйелері салына бастаған . мысалы бізге жеткен тамаша сәулет өнері Арыстан баб,Қ.А.Иасауи, Көккесене, Алаша хан т.б. кесенелер жатады. 2. Арыстан баб кесенесі көне Отырардың Батыс жағында 3 км жерде Сырдария өзеніне жақын жерде орналасқан. Ел ауызындағы аңыз бойынша, Арыстан –баб VІІ-VІІІ ғасырларда өмір сүрген. Оның басына тұрғызылған кесене құлап қалған. Сол құлап қалған күмбезді Әмір Темір ХIV ғасырда қайта салғызыпты. Арыстан баб кесенесі 2 бөлмеден тұрады, ортасында дәлізі бар. Негізгі бөлмелердің төбесі күмбезбен көтерілген. Кесене ХІХ ғасырда бірнеше рет жөндеуден өткен. 3.XIV-XV ғ аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнері- Қожа Ахмет Иасауидің кешенді кесенесі. Қожа Ахмет мұсылман дінінің көрнекті өкілі, әрі уағыздаушысы, ақын. Кесене ОҚО Түркістан қаласының орталығында орналасқан. Тарихи деректерге жүгінсек 1397 жылы Әмір Темір салдырған, негізгі мақсаты Қожа Ахметтің мұсылмандар арасындағы беделін көтеру, пір тұтушылардың сеніміне ие болып, өз жағына тарту болды. Әмір Темір ғимаратты Орта Азияда ешбір теңдесі жоқ сәулет өнерінің туындысы ретінде салдыруға тырысқан. Аумағы 46,5х65,5м биіктігі 37,5 м, алдынғы беті шығысқа қараған, екі биік күмбезді 35 бөлмеден тұрады. Ең үлкен орталық бөлмесі 18,5 х 18,5 м, арқылы кесененің ішіндегі үлкенді, кішілі 35 бөлмені аралайды. Ортасында 1399 жылы жасалынған үлкен Тайқазан тұр. Ең негізгі бөлмелердің бірі кітапхана мен Оңтүстік үлкен Ақсарай, Кіші Ақсарай. Оларда атақты адамдар жерленген. Ең басты бөлмесі Көрхан деп аталады, онда Ахмет иасауидің мүрдесі қойылған. Кесененің сырты әйнек, сырлы құйма кірпіштермен қапталған., қабырғалары түрлі өрнектермен әшекейленген. Көрханның үстіне қатпарлы күмбез тұрғызылған. 4.Көккесене – Ақ Орданың астанасы болған Сығанақ қаласының маңында Төменарық деген жердің Солтүстік Батысында 8ш жерде орналасқан бір күмбезді кесене. Қасбетіндегі кіре беріс аркасы сүйірленіп, өте сәнді жасалған. Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі секілді қыштан, кілем өрнек үлгісімен жасалған. Өкінішке орай бүгінгі күні тек жұрнағы ғана қалған. 5.Алашахан кесенесі – ХIV – XV ғасырлар арасындағы сәулет өнерінің басты бір ескерткіші. Алаша хан көне қытай, араб деректерінде де есімі аталатын тұлға.Ұлытау жерінде Қаракеңгір өзенінің оң жағасында орналасқан. Бұл кесененің өзіндік бір ерекшелігі далалық сәулет өнерінің үлгісінде жасалған. Оның іргесі текшеленіп қаланып, төбесі күмбезделген. Кіреберіс маңдай алды киіз үйдің қос қанатты сықырлауық есігі тәрізді. Күмбездің екі жақтауымен маңдайшасы өрнекті кірпіштермен қос сызықша етіп қатар өрілген. Қабырғалары сыртқы жағынан кереге көзді кілем тәрізді өрнектеліп қаланған. Алаша хан күмбезінің қабырға сыртын әсемдеу ісінде қазақтың дәстүрлі ою– өрнегі, (таңдай, жүрекше) кең қолданылған. 6.Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі - XV ғасырдың екінші жартысында салынған. А.Иасауи кесенесінің Шығыс жағынан 60м жерде орналасқан, 5 бөлмеден тұрады. XIX ғасырдың соңында қираған. Төбесіндегі күмбезі А.Иасауидың кесенесінің ішінен табылған. Қалай келгені белгісіз. 1485 жылы қайтыс болған ол Әмір Темірдің ұлы Ұлықбектің қызы екені жазылған. 7. Отырар қаласындағы мешіт, монша – археологиялық зерттеу жұмысы кезінде Отырар қаласынан көпшілікке арналып салынған қоғамдық құрылыс орыны ашылған. Олар да түрлі-түсті әйнек сырлы кірпіштер мен безендірілген. Археолог ғалымдардың пікірлері бойынша, Отырар мешіті 3-4 күмбезді болған. Оған дәлел – оның көлемі мен табылған құрылыс материалдары.
170-171беттегі 5сұрақ тестке жауап беру. V. Үйге тапсырма. §40-41 оқу «Кесене» сөзіне сөзжұмбақ құрау. VІ. Оқушыларды бағалау. Оқушының қабілетіне қарай берген жауаптарын бағалау. 1.Мәдениет түрлері _______________ мәдениет және __________ мәдениет. 2.ХІІІ ғасырда Қазақстанда болған ___________________ қыпшақтардың сүттен қалай майалатынын, құртты, қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазған. 3.ХIV-XV ғ Қазақстанда ру тайпаларының әдеби туындылары(ғылыми тілмен айтқанда) ____________ түрінде дамыды. 4.Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан _______________________________ сияқты күй – аңыздар – халқымыздың музыка өнеріндегі асыл қазыналары. 5.ХIV ғасырда __________ мен _________________билігі кезінде исламның таралуына қатты көңіл бөлген.
2.ХІІІ ғасырда Қазақстанда болған ___________________ қыпшақтардың сүттен қалай майалатынын, құртты, қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазған. 3.ХIV-XV ғ Қазақстанда ру тайпаларының әдеби туындылары(ғылыми тілмен айтқанда) ____________ түрінде дамыды. 4.Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан _______________________________ сияқты күй – аңыздар – халқымыздың музыка өнеріндегі асыл қазыналары. 5.ХIV ғасырда __________ мен _________________билігі кезінде исламның таралуына қатты көңіл бөлген. 1.Мәдениет түрлері _______________ мәдениет және __________ мәдениет. 2.ХІІІ ғасырда Қазақстанда болған ___________________ қыпшақтардың сүттен қалай майалатынын, құртты, қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазған. 3.ХIV-XV ғ Қазақстанда ру тайпаларының әдеби туындылары(ғылыми тілмен айтқанда) ____________ түрінде дамыды. 4.Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан _______________________________ сияқты күй – аңыздар – халқымыздың музыка өнеріндегі асыл қазыналары. 5.ХIV ғасырда __________ мен _________________билігі кезінде исламның таралуына қатты көңіл бөлген. 1.Мәдениет түрлері _______________ мәдениет және __________ мәдениет. 2.ХІІІ ғасырда Қазақстанда болған ___________________ қыпшақтардың сүттен қалай майалатынын, құртты, қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазған. 3.ХIV-XV ғ Қазақстанда ру тайпаларының әдеби туындылары(ғылыми тілмен айтқанда) ____________ түрінде дамыды. 4.Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан _______________________________ сияқты күй – аңыздар – халқымыздың музыка өнеріндегі асыл қазыналары. 5.ХIV ғасырда __________ мен _________________билігі кезінде исламның таралуына қатты көңіл бөлген.
Құрметті ұжым! Бүгін 02.02.2017 ж күні өтетін қазақстан тарихынан ашық сабаққа келіп қатысыңыздар. 16 каб, 2 сабақ, 8.45-те. Ітоп 1.Сәулет өнері – Х – ХІІ ғасырларда Қарахан мемлекетінің кезінде өркендеген, дәлел Тараз қаласының маңынан 18 ш жерде салынған Айша Бибі, Бабаджахатын сияқты сәулет өнерінің ең тамаша туындысы, әрі қарай өркендеуіне Монғол шапқыншылығы үлкен зиян тигізді. Содан ХІІІ-ХIV ғасырларға дейін құрылыс нысандары салынбаған. ХІІІ ғасырдың ІІ жартысынан бастап қалалық отырықшылық мәдениеттің жандана бастауының нәтижесінде ХIV -ХV ғасырларда ірі архитектуралық құрылыс жүйелері салына бастаған . мысалы бізге жеткен тамаша сәулет өнері Арыстан баб,Қ.А.Иасауи, Көккесене, Алаша хан т.б. кесенелер жатады. 2. Арыстан баб кесенесі көне Отырардың Батыс жағында 3 км жерде Сырдария өзеніне жақын жерде орналасқан. Ел ауызындағы аңыз бойынша, Арыстан –баб VІІ-VІІІ ғасырларда өмір сүрген. Оның басына тұрғызылған кесене құлап қалған. Сол құлап қалған күмбезді Әмір Темір ХIV ғасырда қайта салғызыпты. Арыстан баб кесенесі 2 бөлмеден тұрады, ортасында дәлізі бар. Негізгі бөлмелердің төбесі күмбезбен көтерілген. Кесене ХІХ ғасырда бірнеше рет жөндеуден өткен. 3.Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі - XV ғасырдың екінші жартысында салынған. А.Иасауи кесенесінің Шығыс жағынан 60м жерде орналасқан, 5 бөлмеден тұрады. XIX ғасырдың соңында қираған. Төбесіндегі күмбезі А.Иасауидың кесенесінің ішінен табылған. Қалай келгені белгісіз. 1485 жылы қайтыс болған ол Әмір Темірдің ұлы Ұлықбектің қызы екені жазылған. І топ 1.Сәулет өнері – Х – ХІІ ғасырларда Қарахан мемлекетінің кезінде өркендеген, дәлел Тараз қаласының маңынан 18 ш жерде салынған Айша Бибі, Бабаджахатын сияқты сәулет өнерінің ең тамаша туындысы, әрі қарай өркендеуіне Монғол шапқыншылығы үлкен зиян тигізді. Содан ХІІІ-ХIV ғасырларға дейін құрылыс нысандары салынбаған. ХІІІ ғасырдың ІІ жартысынан бастап қалалық отырықшылық мәдениеттің жандана бастауының нәтижесінде ХIV -ХV ғасырларда ірі архитектуралық құрылыс жүйелері салына бастаған . мысалы бізге жеткен тамаша сәулет өнері Арыстан баб,Қ.А.Иасауи, Көккесене, Алаша хан т.б. кесенелер жатады. 2. Арыстан баб кесенесі көне Отырардың Батыс жағында 3 км жерде Сырдария өзеніне жақын жерде орналасқан. Ел ауызындағы аңыз бойынша, Арыстан –баб VІІ-VІІІ ғасырларда өмір сүрген. Оның басына тұрғызылған кесене құлап қалған. Сол құлап қалған күмбезді Әмір Темір ХIV ғасырда қайта салғызыпты. Арыстан баб кесенесі 2 бөлмеден тұрады, ортасында дәлізі бар. Негізгі бөлмелердің төбесі күмбезбен көтерілген. Кесене ХІХ ғасырда бірнеше рет жөндеуден өткен. 3.Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі - XV ғасырдың екінші жартысында салынған. А.Иасауи кесенесінің Шығыс жағынан 60м жерде орналасқан, 5 бөлмеден тұрады. XIX ғасырдың соңында қираған. Төбесіндегі күмбезі А.Иасауидың кесенесінің ішінен табылған. Қалай келгені белгісіз. 1485 жылы қайтыс болған ол Әмір Темірдің ұлы Ұлықбектің қызы екені жазылған. ІІ топ 1.XIV-XV ғ аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнері- Қожа Ахмет Иасауидің кешенді кесенесі. Қожа Ахмет мұсылман дінінің көрнекті өкілі, әрі уағыздаушысы, ақын. Кесене ОҚО Түркістан қаласының орталығында орналасқан. Тарихи деректерге жүгінсек 1397 жылы Әмір Темір салдырған, негізгі мақсаты Қожа Ахметтің мұсылмандар арасындағы беделін көтеру, пір тұтушылардың сеніміне ие болып, өз жағына тарту болды. Әмір Темір ғимаратты Орта Азияда ешбір теңдесі жоқ сәулет өнерінің туындысы ретінде салдыруға тырысқан. Аумағы 46,5х65,5м биіктігі 37,5 м, алдынғы беті шығысқа қараған, екі биік күмбезді 35 бөлмеден тұрады. Ең үлкен орталық бөлмесі 18,5 х 18,5 м, арқылы кесененің ішіндегі үлкенді, кішілі 35 бөлмені аралайды. Ортасында 1399 жылы жасалынған үлкен Тайқазан тұр. Ең негізгі бөлмелердің бірі кітапхана мен Оңтүстік үлкен Ақсарай, Кіші Ақсарай. Оларда атақты адамдар жерленген. Ең басты бөлмесі Көрхан деп аталады, онда Ахмет иасауидің мүрдесі қойылған. Кесененің сырты әйнек, сырлы құйма кірпіштермен қапталған., қабырғалары түрлі өрнектермен әшекейленген. Көрханның үстіне қатпарлы күмбез тұрғызылған. 2.Көккесене – Ақ Орданың астанасы болған Сығанақ қаласының маңында Төменарық деген жердің Солтүстік Батысында 8ш жерде орналасқан бір күмбезді кесене. Қасбетіндегі кіре беріс аркасы сүйірленіп, өте сәнді жасалған. Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі секілді қыштан, кілем өрнек үлгісімен жасалған. Өкінішке орай бүгінгі күні тек жұрнағы ғана қалған. ІІ топ 1.XIV-XV ғ аралығында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнері- Қожа Ахмет Иасауидің кешенді кесенесі. Қожа Ахмет мұсылман дінінің көрнекті өкілі, әрі уағыздаушысы, ақын. Кесене ОҚО Түркістан қаласының орталығында орналасқан. Тарихи деректерге жүгінсек 1397 жылы Әмір Темір салдырған, негізгі мақсаты Қожа Ахметтің мұсылмандар арасындағы беделін көтеру, пір тұтушылардың сеніміне ие болып, өз жағына тарту болды. Әмір Темір ғимаратты Орта Азияда ешбір теңдесі жоқ сәулет өнерінің туындысы ретінде салдыруға тырысқан. Аумағы 46,5х65,5м биіктігі 37,5 м, алдынғы беті шығысқа қараған, екі биік күмбезді 35 бөлмеден тұрады. Ең үлкен орталық бөлмесі 18,5 х 18,5 м, арқылы кесененің ішіндегі үлкенді, кішілі 35 бөлмені аралайды. Ортасында 1399 жылы жасалынған үлкен Тайқазан тұр. Ең негізгі бөлмелердің бірі кітапхана мен Оңтүстік үлкен Ақсарай, Кіші Ақсарай. Оларда атақты адамдар жерленген. Ең басты бөлмесі Көрхан деп аталады, онда Ахмет иасауидің мүрдесі қойылған. Кесененің сырты әйнек, сырлы құйма кірпіштермен қапталған., қабырғалары түрлі өрнектермен әшекейленген. Көрханның үстіне қатпарлы күмбез тұрғызылған. 2.Көккесене – Ақ Орданың астанасы болған Сығанақ қаласының маңында Төменарық деген жердің Солтүстік Батысында 8ш жерде орналасқан бір күмбезді кесене. Қасбетіндегі кіре беріс аркасы сүйірленіп, өте сәнді жасалған. Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі секілді қыштан, кілем өрнек үлгісімен жасалған. Өкінішке орай бүгінгі күні тек жұрнағы ғана қалған. ІІІ топ 1.Алашахан кесенесі – ХIV – XV ғасырлар арасындағы сәулет өнерінің басты бір ескерткіші. Алаша хан көне қытай, араб деректерінде де есімі аталатын тұлға.Ұлытау жерінде Қаракеңгір өзенінің оң жағасында орналасқан. Бұл кесененің өзіндік бір ерекшелігі далалық сәулет өнерінің үлгісінде жасалған. Оның іргесі текшеленіп қаланып, төбесі күмбезделген. Кіреберіс маңдай алды киіз үйдің қос қанатты сықырлауық есігі тәрізді. Күмбездің екі жақтауымен маңдайшасы өрнекті кірпіштермен қос сызықша етіп қатар өрілген. Қабырғалары сыртқы жағынан кереге көзді кілем тәрізді өрнектеліп қаланған. Алаша хан күмбезінің қабырға сыртын әсемдеу ісінде қазақтың дәстүрлі ою– өрнегі, (таңдай, жүрекше) кең қолданылған. 2. Отырар қаласындағы мешіт, монша – археологиялық зерттеу жұмысы кезінде Отырар қаласынан көпшілікке арналып салынған қоғамдық құрылыс орыны ашылған. Олар да түрлі-түсті әйнек сырлы кірпіштер мен безендірілген. Археолог ғалымдардың пікірлері бойынша, Отырар мешіті 3-4 күмбезді болған. Оған дәлел – оның көлемі мен табылған құрылыс материалдары.
Алаша хан көне қытай, араб деректерінде де есімі аталатын тұлға.Ұлытау жерінде Қаракеңгір өзенінің оң жағасында орналасқан. Бұл кесененің өзіндік бір ерекшелігі далалық сәулет өнерінің үлгісінде жасалған. Оның іргесі текшеленіп қаланып, төбесі күмбезделген. Кіреберіс маңдай алды киіз үйдің қос қанатты сықырлауық есігі тәрізді. Күмбездің екі жақтауымен маңдайшасы өрнекті кірпіштермен қос сызықша етіп қатар өрілген. Қабырғалары сыртқы жағынан кереге көзді кілем тәрізді өрнектеліп қаланған. Алаша хан күмбезінің қабырға сыртын әсемдеу ісінде қазақтың дәстүрлі ою– өрнегі, (таңдай, жүрекше) кең қолданылған. 2. Отырар қаласындағы мешіт, монша – археологиялық зерттеу жұмысы кезінде Отырар қаласынан көпшілікке арналып салынған қоғамдық құрылыс орыны ашылған. Олар да түрлі-түсті әйнек сырлы кірпіштер мен безендірілген. Археолог ғалымдардың пікірлері бойынша, Отырар мешіті 3-4 күмбезді болған. Оған дәлел – оның көлемі мен табылған құрылыс материалдары. 3.Қолданбалы өнер- өнер атаулының ішіндегі ең күрделісі,үлкен шығармашылықты қажет етеді. Кез келген сәулеттік құрылысты жасаған соң әрленуіне көңіл бөлу керек, болмаса шыққан шығын зая кетеді.Сондықтан құрылысшылар әдемілеуде қолдынбалы өнерді пайдаланған.Жаңа үлгілері қалыптаса бастады, күмбез шатыр пайда болды. Күйген кірпіштен бір жағын түрлі- түсті әйнек сыр жағылған кірпішті пайдаланды. Оның сыры әлі күнге ашылмаған. Орта ғасырдағы құрылыс материалдарының сапалы жасалуынан сәулет өнерінің жоғары деңгейде болғанын көреміз. Ұйымдастыру(3мин) Топқа бөлу (3мин) 3. Үй тапсырмасын сұрау(7мин) 4. Жаңа сабақ(10мин) 5.Қосымша мен (5мин) 6. Бекіту (5мин) Қорытындылау(7мин) бағалау(2мин) 5. Үйге тапсырма беру жүктеу/скачать 162,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|