Сабақтың түрі: жобалау сабағы Көрнекілігі : Нақыл сөздер, схемалар

Сабақтың мақсаты:

• Оқушыларға мамандық таңдау, олардың негізгі түрлері,
• классификациялық белгілері, мамандықтар тобы, кластары,
• таңдау әдістері туралы білімдерін, түсініктерін кеңейте
• отырып, мамандықтарға деген ынта- ықыласын арттыру.
• - Жеке тұлғаның кәсіптік мамандықтарды таңдаудың негізгі
• типтері мен факторлары туралы түсінік беру
• - Кәсіптік бағдар беру
• - Кәсіптік білім берудің құрылымымен таныстыру
• - Кәсіптік мамандықтарға деген ынта- ықыластарын
• анықтау және т.б.

• Сабақтың түрі: жобалау сабағы
• Көрнекілігі: Нақыл сөздер, схемалар.
• Әдіс- тәсілдері: «Ми шабуылы», психологиялық тест , тренингтер.
• Сабақ барысы:
• І.Ұйымдастыру кезеңі:
• Сәлемдесу, түгендеу, сыныпты 2-топқа бөлу.

• 2. Кіріспе: Әлемде 40 мыңға жуық әр түрлі мамандықтар бар. Статистердің зерттеуі бойынша жыл
• сайын 25 млн адам өзінің жұмыс орнын ауыстырып, оның 12 %-і қайтадан өз орнына
• қайтып оралады екен.Осыған қарап мынадай сұрақтар туындайды.
• Бұдан мамандықты таңдауда әр маман қателесіпті деуге бола ма?
• Әлде өзінің болашақтағы профессионалды қызметіне жан- жақты дайындалу керек шығар?
• Қоғамға, адамдарға пайдасын тигізетін мамандықтарды қалай таңдауға болады?
• Осы және тағы басқа мәселелер туралы бүгінгі сабақта шешімін аламыз деген сенімдемін.

• «Мамандық» сөзіне анықтама беру.
• Профессия- латын сөзінен шыққан ,
• “professio”- анықталған іс, мамандық дегенді
• білдіреді.
• Мамандық- қарапайым өмір сүру көзі болып
• табылатын және қандай да бір дайындықты,
• жауапкершілікті талап ететін еңбек қызметінің
• маңызды бөлігі.

• Мамандықтарға сұраныстың тұрақтылық көрсеткіші әр мамандықтардың жұмыс орын санының артуына байланысты. Өз мамандықтарын таңдауда мақсатқа жету әр адамның еркіне, өмірге құштарлығына байланысты.
• Мамандық таңдау кезінде мұқият болған жөн,себебі ол сіздің болашақ өміріңізді анықтайды.
• Сондықтан, мамандықты таңдау кезінде жеке қызығушылығыңыз бенﾠ болашақ жоспарларыңыздың негізінде таңдағаныңыз тиіс және де тек қана бір мамандықты таңдау керек.

• Мамандық таңдау- өте жауапкершілікті және маңызды іс. Мамандық таңдауда әр адам өзінің қызығушылығына, қабілетіне, бейімділігіне, қалауына сүйену керек.
• Сондай-ақ өз мамандығының 10-20 жылға дейін өз сұранысын жоғалтпауына көңіл бөледі. Бұл мамандықтарға деген бірқалыпты тұрақты сұраныс деп аталады.
• Өзінің сұранысын, қызығушылығын жоймаған кең тараған мамандықтарға дәрігер, мұғалім және құрылысшы мамандықтарын атап өтуге болады.

• Ал, өзекті мамандықтар қатарына жоғары технология, байланыс, коммуникация, әлеуметтік орта, экономиканы басқару мамандық -тары және еңбек сұранысына қажетті жаңа мамандықтары жатады. Қоғамның дамуында мамандық иелерінен жоғары кәсіби біліктілік- ті, коммуникативтік қабілетті, еңбек етуге деген сүйіспеншілікті, қызығушылықты, өз мамандығы бойынша біліктілігін арттыруға даяр болатын мамандық иесін талап етеді.

• Сонымен қатар мамандық таңдау факторларына мыналарды жатқызуға болады:
• «Білгім келеді» - (қызығушылық, бейімділік).
• Қызығушылық- қандай да бір саланы, құбылысты танып білуге ,
• оны зерттеуге деген құмарлық.
• Бейімділік - қандай да бір қызметпен айналысудағы икемділік.
• «Қолымнан келеді» - (қабілет, денсаулық жағдайы).
• Қабілет- адамның қандай да бір қызметті орындаудағы жеке -дара
• қабілеті, шығармашылық мүмкіндігі.
• «Маған керек»- (қажеттілік, сұраныс)
• Қоғамға әр түрлі саланың мамандық иелері қажет. Мамандық таңдауда өзіннің мамандығынның еңбек рыногындағы сұранысын білу мен қатар, болашақта өзіңнің еңбекке араласу мүмкіндігінді білу керек.

• КӘСІПТІК БІЛІМ БЕРУДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ:
• Болашақ мамандықты әр түрлі оқу орындарынан алуға мүмкіндік бар. Оның негізгі түрлері:
• Бастауыш кәсіптік білім: профессионалды лицеилер, кәсіптік мектептер.
• Бұл оқу орындарында жұмысшы мамандықтарын даярлайды.

• Арнаулы орта білім: техникумдар, колледждер,училищелер. Бұл оқу орындарына жалпы орта, орта және бастауыш кәсіптік біліммен алуға болады.

• Жоғары кәсіптік білім: ЖОО- ры (институттар, университеттер, академиялар). Бұл оқу орындарына орта біліммен және арнаулы орта білімнен кейін түсуге болады.

• Кәсіптік оқу орындары туралы ақпараттарды алуға болады:
• Оқу орындарына түсушілерге арналған анықтамалық
• оқулықтардан;
• INTERNET желісіндегі компьютерлік ақпараттық- ізденіс
• бағдарламаларынан;
• Жарнамалық хабарландырулардан;
• Кітапханалардан;
• Кәсіптік бағдар беру және жоспарлау бөлімдерінен;
• Оқу орындарының ашық есік күндеріне қатысу және жекелей бару
• арқылы;
• Мектеп бітіруші түлектермен кездесу арқылы.

• ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ КӘСІПТІК МАМАНДЫҚТАРДЫ ТАҢДАУ ТИПТЕРІ:
• Реалистік (R),
• Зерттеушілік (I),
• Артистік (А),
• Әлеуметтік (S),
• Кәсіпкерлік (E),
• Дәстүрлі (С).

• 1. ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ РЕАЛИСТІК ТИПІ (R)- Адамдармен жұмыс істегеннен гөрі, еңбектің басқа да маңызды обьектілерімен, механизмдерімен жұмыс істегенді ұнатады.
• Негізгі бағыттары:
• Техникалық білім,
• Ауылшаруашылық білімі,
• Орман шаруашылығы,
• Табиғатты қорғау,
• Әскери мамандықтар.

• 2. ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ ЗЕРТТЕУШІЛІК ТИПІ (I)- Ғылымға және ғылыми зерттеулерге, ашылуларға, жаңалықтарға және идеяларды іске асыруға бағытталған.
• Негізгі бағыттары:
• математика,
• физика,
• биология,
• биомедициналық инженерия,
• генетика.

• 3. ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ АРТИСТІК ТИПІ (А)- Өзінің әсемдікке деген сүйіспеншілігін, мүмкіндігін ашуды көркем- өнерде, артистік ортада жұмыс істеуді ұнатады.
• Негізгі бағыттары:
• Өнер,
• Музыка,
• Театр,
• Билер,
• Тілдерді оқу, меңгеру,
• Жобалау және дизайн

• 4. ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ТИПІ (S)- Адамдармен қарым- қатынасқа бағытталған. Адамдарға көмектескенді және олардың мәселелерін шешкенді ұнатады
• НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ:
• Өнер,
• Әлеуметтік қызмет,
• Социология,
• Кеңес беру,
• Коммуникация,
• Мектепалды тәрбие және балалардың дамуы.

• 5. ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК ТИПІ (E)- Адамдарға ықпал етуге, қорғауға, ұйымдастыр уға және олардың негізгі міндеттерін іске асыруға бағытталған.
• Негізгі бағыттары:
• бизнес-білім,
• басқару,
• маркетинг,
• құқық.

• 6. ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ ДӘСТҮРЛІ ТИПІ (С)- Мәліметтерді, бақылауларды өңдеумен жұмыс істегенді ұнатады және ақпараттар жүйесін басқарады.
• Негізгі бағыттары:
• Бухгалтерия,
• Статистика,
• Финанс,
• Компьютерлік технология,
• Іс қағазын жүргізу.

• Топтық тапсырма:

• І- топқа:
• Мына мамандықтарды классификациялық белгілері бойынша жікте:
• Археолог , құрылысшы
• Мына мамандықтардың ұқсастығы мен айырмашылығын анықта:
• Мұғалім,дәрігер
• Мына берілген сөйлемді аяқта,қандай сөйлем екенін анықта:
• Бала кезімнен дәрігер мамандығын ұнатқандықтан, ... .
• Бір мамандыққа байланысты диалог құрастыру.
• ІІ- топқа:
• Мына мамандықтарды классификациялық белгілері бойынша жікте:
• Артист, көлік жүргізуші
• Мына мамандықтардың ұқсастығы мен айырмашылығын анықта:
• Металлург, аспазшы
• Мына берілген сөйлемді аяқта,қандай сөйлем екенін анықта:
• Мен құрылысшы болғым келеді,себебі ...
• Бір мамандыққа байланысты әңгіме құрастыру.

• Психологиялық сәт:
• "Психогеометрия"- өзін- өзі тану:
• Оқушылар өзіңе ұнаған геометриялық фигуралардың кез келгенін таңдауы тиіс. Әр фигура қандай да бір адам бойындағы қасиетті, қабілетті білдіреді. Әрқайсысымыз өзімізді танып көрелік.

• ІҮ. Қорытындылау:
• 1. «Мамандық», «Қабілет», «Білім»
• сөздеріне ой тұжырымдау.
• 2. Мамандықты дұрыс таңдамауда қандай
• қателер жіберілуі мүмкін?

• Ү. Үйге: “Менің болашақ мамандығым”тақырыбына жоба дайындап келу.
• ҮІ.Өз-өздерін бағалату.
• Тренинг “Сиқырлы қарындаш”: Менің қолымдағы сиқырлы қарындаш кімнің қолына түссе, сол қатысушы бүгін қалай жұмыс істеді, жақсы және кемшіліктері туралы айтып өз-өзіне баға қояды.

• Талдау:
• Осы күннен не алдыңыз?
• Өзіңіз үшін қандай қорытынды жасадыңыз, ойландыратын жағдай болды ма?

• Бүгінгі сабақты мына өлең жолдарымен аяқтауға рұқсат етіңіздер:
• Еңбек етсем, ертеңгі - бақытыма сенемін.
• Масқатыма жеткізер - уақытыма сенемін.
• Достық іспен қасты да - жеңеріме сенемін,
• Ақыл, сана білім мен - өнеріме сенемін.
• Арым- таза, ақ көңіл - адалдыққа сенемін,
• Абыройлы, ақ ниет - адамдыққа сенемін!- дегендей ел сеніміне кіретін құрметті мамандық иесі боламын десеңіздер үлкендердің айтқан ақыл кеңестерін жадыңызда ұстап ілім- білім алуға барлық күш жігерлеріңді жұмсап, егеменді еліміздің ертеңі -болашақ маман иелері болуларыңызға тілектестігімді білдіремін!