Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М


Газ молекуласының еркіндік дәрежесі



Pdf көрінісі
бет27/68
Дата19.06.2023
өлшемі2,44 Mb.
#178977
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   68
Байланысты:
2914351229724 Сакенова, Батырбай К ПЕЧАТИ

2.5 Газ молекуласының еркіндік дәрежесі 
 
Газ молекуласының еркіндік дәрежесі деп молекуланың кеңістіктегі 
орнын анықтайтын тәуелсіз параметрлердің жиынтығын айтамыз. Егер кез-
келген дене кеңістікте қозғалатын болса, онда осы қозғалысты тәуелсіз алты 
қозғалыстың жиынтығы түрінде қарастыруға болады: үш ілгерілемелі 
қозғалыстың (тікбұрышты координаталар жүйесінің осьтері бойымен), үш 
айналмалы қозғалыстың (дененің массалар центрі арқылы ӛтетін ӛзара 
перпендикуляр үш осьтің айналасында) жиынтығы. 
Қалыпты жағдайда газ молекулаларының еркіндік дәрежесі: 


70 
Жоғары температураларда бұл еркіндік дәрежесіне тербелмелі 
қозғалыстың бұл еркіндік дәрежесі қосылады. 
Бір атомды газ үш бағытта ілгерілемелі қозғала алады. Сондықтан бір 
атомды газдың еркіндік дәрежесі
-ке тең. 
Екі атомды газ үш бағытта ілгерілемелі және екі бағытта айналмалы 
қозғала алады (сурет). Сондықтан екі атомды газдың еркіндік дәрежесі
-ке 
тең болады. 
2-атомды газ үшін 3-атомды газ үшін 
Үш атомды газ үш бағытта ілгерлемелі және үш бағытта айналмалы 
қозғала алады Сондықтан үш атомды газдың еркіндік дәрежесі 
-ға тең 
болады. 


71 
2.6 Максвелл таралуы 
Ағылшын ғалымы Максвелл газ молекулаларының жылдамдық бойынша 
таралып орналасуын анықтайтын заңды ашты. Бұл заңдылық Максвелл таралуы 
деп аталды. Максвелл ықтималдық теориясы мен математикалық статистика 
заңдылықтарын пайдалана отырып таралу функциясын алды. 
Таралу функциясы 
- дегеніміз жылдамдықтары модулі 
интервалы арасында жататын газ молекулаларының үлесі болып табылады.
-функциясы 
газ молекулаларының жылдамдықтар бойынша 
таралып орналасу функциясы деп аталады. Ӛз кезегінде 
молекулалардың жылдамдықтарының модульдері және 
аралығында 
жату ықтималдылығын анықтайды. 
мұндағы: 
-таралу тығыздығы, 

Жылдамдықтары 
-ден 
-ге дейінгі аралықта жататын молекулалар 
саны: 
Газ молекулаларының жылдамдықтар бойынша таралу графигі келесі 
суретте кӛрсетілген. 


72 
мұндағы: Т
1

2

Газ температурасы артқан сайын графиктің максимумы үлкен 
жылдамдықтар жағына ығысады. Сондықтан газдарды қыздырғанда аз 
жылдамдықпен қозғалатын молекулалардың үлесі азаяды, ал үлкен 
жылдамдықпен қозғалатын молекулалардың үлесі артады. 
Газдағы кӛпшілік молекулалар ықтимал жылдамдықтай жылдамдықпен 
қозғалады.
.
Молекулалардың орташа жылдамдығы -
.
Молекулалардың орташа квадраттық жылдамдығы -
Яғни осы формулалардан 
болатыны кӛрінеді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   68




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет