ОРТАҚЕПС - қар. Етіс.
ОРФ ОГРАФ ИЯ (гр е к.
orthographia, orthos - дұрыс жэне
дгёрһо - жазу, жазамын) -1 ) Хатта
қолданылатын тарихи қалыптас-
қан жазу жүйесі; 2) Жазудың
бірыңғайлығы үш ін ережелер
жүйесін жасайтын тіл білімінің бір
саласы. О .-ның н е гізгі белімі
дыбыстарды (фонемаларды)
әріппен белгілеу мәселесімен
айналысады. Ұлттық О.-да орфо-
гр а ф и ял ы қ ж ү й е н ің басты
принципі төмендегідей болуы
мүмкін: морфологиялық, фоне-
тикалық, дәстүрлі, морфолого-
граф икалы қ аналогиялар. О.
негізгі теорияларын Қ.Жұбанов
жасаған.
ОРФОЭПИЯ (грек, orthoepeia,
orthos - дүрыс жэне epos - сөйлеу)
- 1) бір қалыпты дыбысталуды
қамтиты н ұлтты қ тіл норм а-
лары ның жиынтығы; 2) Дүрыс
сөйлеуді зерттейтін лингвистика
саласы. О. түсінігіне фонема
ларды қол д ану ереж ел ері,
аллофондарды айту ережелері
кіреді. Қазақ орфоэпиясының
негізі - үндестік заңында. Қазақ
тілінің орфоэпиялық нормасы
мен маңызы туралы алғаш пікірді
айтуш ы М .Б а л ақаев, кейін
М.Дүйсебаева, Х.Қожахметова,
Р.Сыздықова, Ә .Ж үнісбеков,
М.Серғалиев т.б. зерттеген.
