Салқынбай А., Абақан Е. с

сөй-сөй
үкім шығару,  атақ беру т.б.  С.а.- 
нің пропозициялық мағынасы әр 
түрлі  болуы  мүмкін.  Бір  пропо­
зиция әр түрлі С.а.-нің қүрамына 
кіруі  мүмкін,  мыс.:  «Мен  ертең 
келем ін»  -   уә д е ,  хабар  не 
қорқытуды  білдіре  алады.
СӨИЛЕУ ӘУЕНІ 
-  интонация- 
ның негізгі бөлігі.  С.ә.  негізгі тон 
жиілігінің  өзгеруіне  байланысты 
болады.  С.ә.  көмегімен  сөйлем- 
н ің  әр  тү р л і  (с ұ р а қ,  ә ң гім е , 
бұйрық,  лептілік,  импликация) 
түр л е р і  жасалады .  Сонымен 
қатар,  С.ә.  белгілі  бір эмоцияны 
да  б іл д ір е д і:  м ы сқы л,  әжуа, 
астарлы   т .б .  С .ә.  л и н гв и с - 
т и ка л ы қ  талдау  ж а са ға н д а  
бірнеше  мелодикалық диапазон 
(тондардың жоғары және төменгі 
ж и іл ігін ің   ауытқуы),  интервал 
(м у зы ка л ы қ   те р м и н д е р м е н  
берілетін  тондар  ж и іл іл ігін ің  
арақатынасы  -   октава,  кварта, 
квинта т.б.), деңгейлер (ярустар), 
н е гіз гі  тон  ж и іл ігін ің   жы лжу 
бағыты  (жоғарғы,  төменгі,  бір 
қалыпты)  алынады.  *
С.ә. көрсетуде негізгі үш тәсіл 
бар:  контурлық,  ярустық  (дең- 
гейлік)  және  аралас.  Контурлық 
тәсіл  еуропалық  дәстүрге  тән 
(Г.С уит,  Д .Д ж о ун з,  О .Э ссен, 
М.Граммон).  Мүнда  С.ә.  мело- 
диялық сызықтармен көрсетіледі. 
Я р усты қ  т ә с іл д і 
ам ерикан 
зерттеушілері  (К.Л.Пайк)  қолда- 
нады, онда С.ә. цифрлар арқылы 
белгіленеді.

жүктеу/скачать 13,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: