Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
| г, д, 6, 3, ж , в),
үнді дауыс- сыздар - м, н, ң, л, р, й. Д .д . ж ү м с а қ та ң д а й д ы ң қалпы на қарай ауыз жолды және мұрын жолды болып екіге бөлінеді. Артикуляциялық жолына қарай салдыр д а уы ссы зд ар (қатаң және ұяң), шүғыл дауыс сы зд а р ж ә н е ы зы ң д а у ы с сыздар болып екі топқа бөлі- неді. Шұғыл дауыссыздар экс- плозив дауыссыздар деп те ата лады, олар - п, б, т, д , қ, к, г. Ы зы ң д а у ы с с ы з д а р ке й д е фрикатив дауыссыздар деп те аталады, олар - в, ф, ғ, с, ш, х, з, ж. Кейбір тілдерде ызың жэне шұғыл дауыссыздар ерекшелік- терін бірдей қамтыған дауыс сыздар аффрикат дыбыстар деп аталады, олар - ч, ц. Дауыссыз дар артикуляциялық орнына ка рай мынадай топтарға бөлінеді: а) ерін немесе лабиаль дауыс сыздар. Өз ішінде олар: ерін- еріңцік немесе билабиаль (б, п, м жэне еріндік - тіс немесе ла- биоденталь (ф, в) дауыссыздар болып бөлінеді; ә) тіл алды дауыс- сыздары өз іш інде екі топқа бөл інед і: тіс д а уы ссы зд ар ы немесе денталь дауыссыздары (т, д, с, з, н, л) жэне тіл ұшы нем есе альвеоляр д а у ы с сыздары (ч, ш, р, ж ); б) тіЛ ортасы дауыссыздары, бүған қазақ тілінде - й дыбысы мен нем іс тіл ін д е гі - сһ дыбысы жатады; в) тіл арты дауыссыз дары, олар- қ , ғ, ңдыбыстары; г) кемей (фарингал) дауыссызы түркі тілдері мен неміс тіліндегі - Һ дыбысы. Тіл ғылымында д ауы ссы з ды бы стар ж ү й е с і консонантизм деп те аталады. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|