Д ЕЙ КС И С ( гр е к, cteixis -
көрсету) - л е кси ка л ы қ және
грамматикалық қүралдар арқы-
лы берілетін тіл бөлігінің мағы -
насын не қызметін көрсету. Д.
саласына: әңгімеге қатысушы-
лардың (сөйлеуші мен тыңдаушы-
ның) релін анықтау (рөлдік Д.)
жатады. Д. есімдік арқылы (мен,
сен, м енікі, се н ікі), әңгім еге
а р қа у болы п о ты р ға н за т
арқылы объектінің қашықтығын
(мынау, анау, м іне), болған
оқиғаның уақы тты қ-кеңістіктік
орнын (хронотиптік Д. - осы
ж е р д е , қ а з ір ) кө р се те д і. Д.
р е ф е р е н ц и я ә д іс і р е тін д е
номинацияға қарсы қойылады.
Р ө л д ік Д .-т е бүл қа р а м а -
қарсылық жойылады. Дейксистік
қызметті лексикалық бірліктер
мен грамматикалық категориялар
да атқара алады.
