Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
| Ж АИ-Ж АИ
(Мысыр) Ж.-ры жақсы зерттел- ге н . Қ а з ір г і кү н д е с ө з д ік - буындық түрде сақталған көне Ж .-қы та й жазуы . Бұл Ж .-ды Корей және Жапон елдері де қо л д а н ға н . Б ір а қ о л а р д ы ң гр а м м а т и ка л ы қ құры л ы м ы ө зге ш е болғанды қтан, олар ж е р гіл ікті ф онетикалық ж азу жүйесіне көшкен. Олар - силла- бикалы қ «кана» ж әне корей тілінде «кунмун» жазуы. Жапон елінде иероглиф сөз түб ір ін белгілесе, силлабикалық белгі - с ө з д ің ө з г е р іс к е т ү с е т ін бөліктерін белгілейді. Кореяда иероглифпен қытайдың кірме сөзд ерін, ом оним дерді ғана жазады. Дыбыстар қатарын белгілейтін Ж. жүйесі силлабикалық жүйе деп аталады. Дыбыс қатары С (дауыссыз) + Г (дауысты), Г+С; С+Г+С; С4-С+Г; С+Г+С+Г түрінде кездеседі. Мұндай ж үй е ге - кипр, үнді, эфиоп, брахми Ж.- лары жатады. Силлабикалық Ж.- да негізінен дауыссыз дыбыстар белгіленген. Алфавиттық Ж. ж үйесінде бір таңба (әріп) - бір дыбысты б е л гіл е й д і, бұл ф онем а не аллофон болуы мүмкін. Алфавит- ты к Ж. ж ү й е с ін д е ж а зуд ы ң барлы қ түрлері өз бастауын кө н е с е м и т (ф и н и к и я л ы қ) ә р іптік-ко н со н а н тты қ немесе квазиалфавиттық Ж-дан алады. Бұл силлабикалық Ж-да «С+Г» т ү р і ға н а к е з д е с е д і. К өне семиттік квазиалфавиттық Ж- дың шығу тегі әлі анықталмаған (б.э.д. 2000 ж. екінші жартысы). Бұл алфавиттың үш түрі бар: ф иникиялы қ, уга р и т сынасы және оңтүсті к- аравиял ы қ. Арамей Ж -ның тарауына зороастризм діні ықпалын тигізді. Зороастризм д ін и кітаптары (Авеста т .б .) д а уы сты л а р д ы б е л гіл е й т ін өріптермен жазылғаны белгілі. Соғды және несториан Ж-ының н е гіз ін д е т ү р к іл е р д ің Ж. қалыптасқан. Олардың ішінде маңыздылары - көне «руналық» (сына) түркі және ұйғыр Ж. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|