Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет122/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

Ж АИ-Ж АИ
(Мысыр) Ж.-ры жақсы зерттел- 
ге н .  Қ а з ір г і  кү н д е   с ө з д ік - 
буындық  түрде  сақталған  көне 
Ж .-қы та й   жазуы .  Бұл  Ж .-ды 
Корей  және  Жапон  елдері  де 
қо л д а н ға н .  Б ір а қ  о л а р д ы ң  
гр а м м а т и ка л ы қ  құры л ы м ы  
ө зге ш е   болғанды қтан,  олар 
ж е р гіл ікті  ф онетикалық  ж азу 
жүйесіне көшкен.  Олар -  силла- 
бикалы қ  «кана»  ж әне  корей 
тілінде  «кунмун»  жазуы.  Жапон 
елінде  иероглиф   сөз  түб ір ін 
белгілесе,  силлабикалық  белгі
-   с ө з д ің   ө з г е р іс к е   т ү с е т ін  
бөліктерін  белгілейді.  Кореяда 
иероглифпен  қытайдың  кірме 
сөзд ерін,  ом оним дерді  ғана 
жазады.
Дыбыстар қатарын белгілейтін 
Ж.  жүйесі  силлабикалық  жүйе 
деп  аталады.  Дыбыс  қатары  С 
(дауыссыз)  +  Г (дауысты),  Г+С; 
С+Г+С; С4-С+Г; С+Г+С+Г түрінде 
кездеседі.  Мұндай  ж үй е ге   -  
кипр,  үнді,  эфиоп,  брахми  Ж.- 
лары жатады. Силлабикалық Ж.- 
да негізінен дауыссыз дыбыстар 
белгіленген.
Алфавиттық  Ж.  ж үйесінде 
бір  таңба  (әріп)  -   бір  дыбысты 
б е л гіл е й д і,  бұл  ф онем а  не 
аллофон болуы мүмкін. Алфавит- 
ты к  Ж.  ж ү й е с ін д е   ж а зуд ы ң  
барлы қ  түрлері  өз  бастауын 
кө н е   с е м и т  (ф и н и к и я л ы қ) 
ә р іптік-ко н со н а н тты қ  немесе 
квазиалфавиттық Ж-дан алады.
Бұл  силлабикалық Ж-да  «С+Г» 
т ү р і  ға н а   к е з д е с е д і.  К өне 
семиттік  квазиалфавиттық  Ж- 
дың шығу тегі әлі анықталмаған 
(б.э.д. 2000 ж.  екінші жартысы). 
Бұл  алфавиттың  үш  түрі  бар: 
ф иникиялы қ,  уга р и т  сынасы 
және оңтүсті к- аравиял ы қ. Арамей 
Ж -ның  тарауына  зороастризм 
діні ықпалын тигізді. Зороастризм 
д ін и   кітаптары   (Авеста  т .б .) 
д а уы сты л а р д ы   б е л гіл е й т ін  
өріптермен  жазылғаны  белгілі. 
Соғды және несториан Ж-ының 
н е гіз ін д е  
т ү р к іл е р д ің  
Ж. 
қалыптасқан.  Олардың  ішінде 
маңыздылары -  көне «руналық» 
(сына) түркі және  ұйғыр Ж.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет