Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет139/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

ИНТОНАЦИЯ 
(лат.  intonatio
-   қатты  айтылатын)  -   мелодия, 
и н те н с и в тіл ік,  ұ з а қт ы қ,  сө з 
темпі,  айту  тембрі  сияқты  бір- 
бірімен  байланысты  сыңарлар- 
дың бірлігі.
Кей зерттеушілер  И.  сыңар- 
ларына паузаны да жатқызады. 
И. екпін сияқты тілдегі просодия 
жүйесін жасайды.  И.  сөйлеудің 
ж үзеге  асуы  мех  оның  мәнін 
ай.қы ндайды .  С е й л е уд е   И. 
мынадай  қы зм е т  атқарады :
с ө й л е у д ің   ком м ун и ка ти в т і 
типтері-бүйыру,  сұрау,  леппен 
сөйлеу, хабарлауды анықтайды; 
с ө й л е у д е   б ір   с ө з д і  не  с ө з 
тіркесін  ерекше  айту  арқылы 
ойдың  мәнін  белгілейді;  нақты 
эмоцияны  көрсетеді;  сөйлеудің 
жалпы бірлігін танытып,  әрі оны 
ритмикалық  топтар  мен  синта- 
гм а л а р ға   бөледі;  сө й л е уд ің  
а ста р л ы   м әнін  а н ы қта й д ы ; 
сөйлеуш і  мен  тіл д ік  қары м - 
қатынас жағдайын  сипаттайды. 
Алғашқы екі қызметі тілдік жүйе- 
мен,  қалғаны  сөйлеу  сфера- 
сымен  байланысты  қарасты - 
рылады.
И.  жалпы  тексте  де  үлкен 
рөль  атқарады:  әр  түрлі  стиль 
мен  жанр  түрл ерін  әр  түрлі 
ыңғайда  безендіреді;  тексті  әр 
тү р л і  м ағы налы қ  б ө л ікте р ге  
беледі, тыңцаушыға эмоционалңцы- 
эстетикалы қ  эсер  ете  алады; 
ф р а за   а р а л ы қ  б ай л аны сты  
қамтамасыз  етеді.
И.  көркем  тексте  бейнелеу 
қызметін атқарады. Жеке тілдегі 
И. ерекшелігі, ең алдымен, сездік 
е кп ін   типім ен  ты ғы з  байла­
нысты;  бүның өзі  И.  бөліктерінің 
функциялық жүгінің (қызметінің) 
әр  түрлі  бөлінуіне  байланысты 
болады.
И. синтаксистікжәне лексика- 
се м а н ти ка л ы қ  қүрал д арм ен 
тығыз байланыста бола отырып, 
сөйлеу  мен  те ксті  жасайды,




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   135   136   137   138   139   140   141   142   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет