Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет141/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

ИРАН ТІЛДЕРІ 
-  үндіеуропа 
т іл д е р і  т о б ы н ы ң   ү н д іи р а н  
тармағына жататын тілдер тобы. 
Иранда, Ауғанстанда жэне Ирак, 
Т ү р к и я , 
П ә кіс т а н , 
И н д и я , 
Тәжікстан т.б.  бірқатар елдерде 
таралған.  85 млн.  адам сөйлей- 
ді.  Тарихи-генетикалы қ  кл ас­
с и ф и ка ц и я  
б о й ы н ш а  
И .т. 
б а т ы с т ы қ  ж ә н е   ш ы ғы с т ы қ  
болып екі негізгі топқа бөлінеді. 
О лар  іш т е й   о ң т ү с т ік   ж ә н е  
солтүстік тілдер болып бөлінеді. 
Солт.  батыс  И .т.:  өлі  мидия, 
парфян;  жаңа  -   курд,  талыш, 
белудж,  ги л ян ,  м азенд аран; 
қазіргі тілге -  парсы, тәжік, дари, 
хазара,  кумзари  т.б.  жатады. 
Солтүстік шығыс тілдерге:  өлі -  
скиф ,  алан,  со ғд ы ,  Х орезм ,;


ИРА-ИТА
қазіргі -  осетин, ягноб,; оңтүстік 
б ө л ігін е :  өлі  —  бактрия  тіл і; 
қазіргі -  ауған,  памир тілдері т.б. 
жатады.
ИРАНИСТИКА 
-  1. иран тілді 
халықтардың тарихы,  әдебиеті, 
тілі,  рухани  және  материалдық 
м ә д е н и е тім е н   байланы сты

щ
кешенді ғылыми-зерттеу пәні; 2. 
Иран  тілін  зерттеумен  айна- 
лысатын тіл білімінің бір саласы. 
Еуропада иран тілдерін зерттеу 
XVII—XVIII ғғ.  басталды.  Ресейде 
алғашқы аудармашы-тілмәштар
XVIII  ғ.  басында көріне бастады. 
Тілді  лингвистика  түрғысынан 
зерттеу ең алғаш И. Гюлңденштедт, 
С.Гмелин  еңбектерінен  бастау 
алады.  Иран  тілдерін  ж үйелі 
з е р т т е у ,  ке н е   иран  ж а зб а  
ескерткіштерін оку XIX ғ. басталды. 
1826  ж.  Р.К.Раск  «Авестаның» 
ең  көне  тілге  жататынын,  оның 
с а н с кр и т п е н  
ж а қы н д ы ғы н  
дәлелдеді.  XIX  ғ.  30-жж.  санс­
критолог Э.Бюрнуф «Авеста» тілі 
мен 
с а н с к р и т т ің  
за ң д ы - 
лы қтары н  салы сты ра  келіп, 
Авеста  тілінің  негізгі  грамма- 
тикалық  белгілерін  айқындап, 
оны ң  кей  бел ім д ерін  қайта 
оқып,  аударды.  И.  XX  ғ.  кең 
дамыды.  Әсіресе, Э.Л.Джонсон, 
АМейе, Э.Бенвенист, С.Соловьев 
сияқты   ғалымдардың  еңбегі 
арқы лы   ке н е   парсы   т іл ін ің  
гр а м м а ти ка с ы  
одан 
ә р і 
зерттелді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет