Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет185/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

ЛЕКСЕМА 
(lexis  -   сез)  — сез 
қоры нд ағы  
б ір л ік 
р е тін д е  
қарастырылатын  сөз.  Ол  тілдің 
грам м атикалы қ  тұлғасы  .мен 
ф лексиясын,  сонымен  қатар 
нақты  мағыналық  варианттарды 
анықтап  отырады.  Л.-ның  фор­
мальды 
және 
м ағы нал ы қ 
қасиеттері  бар.  «Л».  терминін 
1918  ж.  А.Пешковский  ұсынған, 
кейін В. Виноградов (1938,  1947), 
А.Смирницкий (1954,1955) және
А. Зализняк  (1967)  еңбектерінде 
толық анықталды. Олар тілде бар 
«эм пирикал ы қ» 
с ө з д е р д ің
127


Л Е К -Л Е К
п а р а д и гм а ти ка л ы қ 
ж ікте л у 
кр и те р и й л е р ін   (ш артта ры н) 
жасап,  сөздерді  бір не белек Л.- 
ға   ж атқы зуд ы   қарасты рд ы . 
Сөздің синтагматикалық қасиеті 
мен  парадигматикалық  қасиетін 
ажырата  қарасты рған  кезде- 
біріншісінде  сөзге  «Л».  термині 
л айы қ,  ал  е кін ш і  ж а ғд а й д а  
«сөзтүлға»  термині  жұмсалады. 
Л.-ның грамматикалық тұлғасыңда 
бір сөздің  (мыс.:,  «үйден-үйге») 
екі  сөзтұлғасы  жеке  Л.  болып 
есептелмейді,  бірақ  парадигма 
болады, яғни бір Л.-ның сөзтүлға 
ж ү й е с ін  
ж асайд ы . 
Л .-н ы ң  
формальдық бірлестігі сөздің бір 
сөзжасамдық негізден тарауының, 
белгілі  бір  сөйлем  мүш елері 
қатарында болуының арқасында 
жасалады. Ал мағыналық бірлес- 
тік бір Л.-ның жеке лексикалық- 
се м а н ти ка л ы қ  варианттары  
(түрлер) арасындағы семантика- 
лык  байланыс  негізінде  жаса­
лады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет