Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
| Л Е К -Л Е К
сөздер арқылы; олар көбінесе грек, араб, латын тілінен енген сездер («класс», «демократия» т .б .); 5) С өздерді қы с қа р ту арқы лы (а б б р е ви а тур а ); 6) жасанды сездер жасау арқылы («газ», «рококо» т.б.); Сөздердің шығу тегін этимо логия зерттейді. Л .-д а түб ір сездер кеп өзгеріске ұшыра- майды, олар тіл қорының өзегін қүрайды (есімдер, сан есім, туыстықты, қимылды, қозғалысты бі/щіретін сөздер т.б.). Сөздердің шығу тегі толық зерттелмеген. Сөздердің мағынасына байла нысты Л.-да мынадай сездер ерекш е қарасты ры лады : 1) Атауыш сөздер мен көмекш і сөздер. Атауыш сөздер номина- тивті (атау) қызметін атқарады, сөйлем мүшелері болады және үғымды береді; 2) Абстрактылы сөздер және нақтылы сездер; 3) С иноним дер, яғни айтылуы белек, бірақ мағыналары бір сөздер; 4) Антонимдер - мағы- налары қарама-қарсы сөздер; 5) Гипоним дер - м ағы налары бағы ны ш ты с е зд е р (м ы с.: «терек»-«ағаш»-«есімдік»). Сездердің айтылуына байла нысты Л .-да мынадай топтар бөлек қарастырылады: 1) омо- нимдер: дыбысталуы бірдей, мағынасы белек се зд е р : 2) омографтар - жазылуы бірдей, ды бы сталуы бел ек с е зд е р (дыбыстық құрамы не екпіні белек); 3) омофондар-жазылуы ерекше, айтылуы үқсас сездер («тұзшы-тущы»); 4) омоформдар - дыбысталуы уқсас, бірақ әр түрлі грамматикалық тұлғаларға жататын сездер (мыс.: «алма- алма»); 5) паронимдер-фонетика- графикалық және морфемалық қүрамы үқса с сездер (мыс., «генеральный-генеральский»). Әр тілдің Л.-да стилистикалық ерекшеліктер болады. Стилистика- лык бейтарап сездер кез келген стильде қолданып, сө зд іктің негізін қүрайды. Ал сездердің сти л и сти ка л ы қ р е ң і болған жағдайда оларды «жоғары» не «төменгі» стильге жатқызады. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|