Салқынбай А., Абақан Е. с

Т ІЛ -Т ІЛ
ӘзірбайЖан  тілімен  көп  үқсас-
ты ғы   бар.  Ф онетикасы на  j  -  
анлауты, j -инлауты, з, с, d,= d,  z, 
г  -кө н е түр кі  тілдеріне  сәйкес 
келеді.  Ж алпытүркілік  «бол»  -  
Т.т.-де  «ол».  Морфологиясында
-   мыш 
ф орм асы  
қы п ш а қ 
тілдеріндегі -ғ а н  формасына сай 
келеді.  Көне  инфинитив  -  «дік» 
сақталған,  осы  шақ -  «йор»  ар- 
қылы  беріледі.  Әдеби  Т.т.  XIX ғ. 
ортасында  қалыптасқан  деген 
болжам  бар.
Т ІЛ   -   тіл  б іл ім ін ің   н е гіз гі 
зерттеу объектісі. Т. деп адамның 
табиғи  тілін  атайды  (жасанды 
және  жануарлар  тілінен  белек). 
Т.-дің пайда болып, өмір сүруі ең 
алдымен  адамның  пайда  бо- 
лып,өмір  сүруімен  байланысты. 
«Т». терминінің өзара байланыс­
ты екі мағынасы бар:  1. Т. -жалпы 
алғанда  таңбалар  ж үй е сі;  2. 
нақтылы  Т.  яғни,  этникалық  не­
месе  «идиоэтникалық»  Т. -  нақ- 
тылы  белгілер  ж үйесі  ретінде 
уақыт пен кеңістікте өмір сүретін, 
белгілі  бір  қоғамның  Т.;  Қоғам- 
ның  дам у  бары сы нда  пайда 
болып,  белгілі  бір  заңдылықтар 
бойынша дамитын семиотикалық 
(таңбалық) жүйе.  Бұл жүйе жеке 
адам  үш ін  емес,  қо ға м   үш ін 
қажет болады. Т. бірқатар қызмет 
атқаратын жүйе, оның қызметте- 
р ін ің   іш ін д е   ең  басты лары - 
информация  (хабарды)  жасау, 
сақтау жэне тарату.  Т. -  адамды
қоршаған  орта туралы,  адамның 
өзі  туралы  білімді  сақтау  үшін 
қажет  (эпистемиялық  қызмет). 
Бұдан басқа, жаңа білім игеру де 
Т.  арқылы жүзеге асады (таным- 
дық  немесе  когнитивті  қызмет). 
Т. -  адамдардың негізгі байланыс 
қүралы (коммуникативті қызмет). 
Нақтылы  т іл д е р д ің   м ы надай 
негізгі  әлеуметтік  түрлері  бар:
идиолект  -   жеке  адамның 

жүктеу/скачать 13,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: