Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
- Бұл бет үшін навигация:
- АШЫҚ ДАУЫСТЫ ЛАР
- АШ Ы Қ РАЙ
- ӘДЕБИ Т ІЛ
| АШ Ы Қ-ӘЗІР
АШЫҚ БУЫН - буынның бір т ү р і; ж еке д ауы сты л ард ан тұратын немесе дауыссыздан басталып, дауыстыға бітетін буын. Дыбыстық кұрамы: 1) А: а-на; ә-же; 2) ВА: ба-ла-сы, бі- лі-мі; 3) ВВА: ста-нок, сти-мул, гра-нат (тек кірме сөзге тән); 4) ВВВА: стра-тег, стра-тегия (тек кірме сөзге тән). АШЫҚ ДАУЫСТЫ ЛАР - жақ қатысына қарай дыбыстың ай- тылуы, яғни екі жақ бірі-бірінен барынша қашықтап, ауа еш ке- дергісіз шығады. Олар: а,ә,о,ө; жартылай А.д. - е. АШ Ы Қ РАЙ - А .р . мәні етістіктің шақ мағынасын білді- румен тікел ей байланысты. Өйткені етістік белгілі шақта жұмсалғанда, сол қимылдың болуы арқы лы с ө й л е уш ін ің а қи қа т шындықты баяндауы байқалады. Мыс.: «Әркім өз ойымен отыр». А.р. етістіктің үш шағының (осы, келер, өткен) бірінде қолданылып, сөйлеу- ш інің шындықты баяндауын білдіреді. ӘДЕБИ Т ІЛ - о р н ы ққа н , тү р а қты норм алары ■ бар, жалпыға бірдей түсінікті, ортақ, қоғам ды қ қы зметі әр алуан, жалпы халықтық тіл д ің екшелен- ге н , с ұ р ы п т а л ға н , с ы м б а т- талған жүйелі түрі. Ә.т. жалпы халықтық тілдің бір түрі. Ә.т.-дің өзіне тән сипаттары бар: 1) орныққан, тұрақты нормалары болады; 2) халыққа ол нормалар ортақ, түсінікті; 3) халықтың, қ о ға м н ы ң ө м ір ім е н т ы ғы з байланысты; 4) талай ғасырлық с ө й л е у т ә ж ір и б е с і а рқы л ы сұрыпталған, көркем де сымбат тіл. Қазақ Ә.т. жазба түріне бай ланысты қалыптасқан орфогра- фиялық нормасы д а у сөйлеу түріне байланысты орфоэпиялық нормасы да бар. Ә.т.-дің комму- никативті, экспрессивті-эсте- тикалы қ қы зм еттері болады. Атқаратын қызметіне қарай Ә.т. әр түрлі тілдік қүралдар, сөздер мен тілдік үлгілер сұрыпталып қо л д а н ы с та б а д ы . Ә .т .- д ің мынадай стильдік тармақтары бар: ресми стиль, іс-қағаздар стилі, публицистикалық стиль, ғылыми стиль, көркем әдебиет стилі. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|