БАТЫС  СЕМ ИТ  Ж АЗУЫ   -

БАШ-БАЯН
финикий жазуы -тізбелі (линей­
ное)  ж азу;  Бұл  жазуды ң  22 
таңбасы  бар.  Белгілердің  көбі 
жалған  иероглифтерге  ұқсас 
және  синай-палестина  жазуы- 
мен  мағыналас  болады.  Фини­
кия жазуының үлгілері тасқа не 
металға жазылған  (Библ,  б.э.д. 
2000 ж;  Кипр,  Киликия,  Сарди­
ния,  Сол.  Африка);  3)  Угарит 
•  жазуы  -   тізбелі,  сына  тектес 
жазу.  Шумер-Аккад сына жазуы- 
на ұқсас болғанымен ішкі құры- 
лымы мен таңбалар  бейнесінде 
генетикалық  байланыс  жоқ;  4) 
Аравиялық жазу -  тізбелі  жазу, 
28-29  таңбадан  түрады.  Бұл 
жазудың негізінде эфиоп жазуы 
жасалған. Аравия алфавиттері 2 
топқа жіктеледі: а) көне араб тілі 
алфавиті;  ә)  О ңтүстік  Аравия 
тілдерінің  алфавиті.  Б.с.ж.-ын 
Кіші Азия мен Греция халықтары 
үлгі  ретінде  пайдаланған.  Грек 
алфавиті  финикия  жазуынан 
тараған  (б.э.д.  IX—VIII  ғғ.).  Кіші 
А зия  а л ф а ви тте р і  (Л ид ия, 
Ликия,  Кария  т.б.)  де  финикия 
алфавитінен тараған.
Сонымен б.э.д. 2000 ж.  соңы
-   1000  ж.  бас  кезеңінде  22-28 
таңбадан  түратын  тізбелі  жазу 
жүйесі  пайда  болды.  Бүл  жазу 
квазиалфавиттік немесе консо- 
нанттық деп  аталады.  Алғашқы 
кезеңде  бұл  алфавитте  дауыс- 
сыз  дыбыстар  белгіленбеген,
кейін -  матрес  лекционис,  яғни 
дауыссыздарды  белгілеу  қол- 
данған.  Б.с.ж.  тараған жазулар 
түрлері:  финикия,  көне  арамей 
(соғды, хорезм, үйғыр,  парфян); 
самаритян;  еврей;  пальмира; 
набатей;  си р и я ;  п а л е с т и н - 
христиан;  мандей,  манихей.
БАШКУРТ ТІЛІ 
-  түркі тілде- 
рінің  бірі.  Башкортостан  мен 
Ресей Федерациясында тараған.
Екі  д и а л е к т іс і  бар:  ш ы ғы с 
(қуақан) және солтүстік (үрмат). 
Татар  тілімен  ұқсастығы  бар. 
Т ү р кі  тіл д е р ін е   о р т а қ   көне 
сөздерде  *һ  (>  с)  фонемасы 
жоқ,  сөз  және  буын  басында 
ө зін е   тән  арнайы   -   һ,  сө з 
ортасында  -   с,  з  дыбыстарын 
пайдаланады.  Әдеби  Б.т.  XX 
ғ.
басында қалыптасады. Жазуы -  
1928  ж.  дейін  араб,  1929  ж. 
бастап -  латын,  1939 ж.  бастап
-  орыс  графикасында.
БАЯНДАУЫШ 
-   бастауыш-
тың  (субъектінің)  тура  көрінісі. 
Сөйлемнің негізі — бастауыш пен 
Б.  бірлігі.  Сондықтан  бұл  екеуі 
сөйлемнің басты мүшесі болады. 
Бұл  е ке уі  б ір -б ір ін е   қа р с ы  
қойылады, әрі тығыз байланыста 
қарастырылады.  Б. -   бастауыш- 
ты ң  к ө р ін іс і,  п р е д и к а т .  Б. 
тұрақтылығы  оның  атқаратын
қы зм е тін е   б а й л а н ы сты .  Б. 
заттың  жалпы  көрінісін,  бол- 
мысын  көрсетеді.  Қазақ тілінде 
Б.  тек  сейлем  аяғында  келеді.

жүктеу/скачать 13,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: