Сарсенбаева Айнажан Шаймардановна Қазақ әдебиетінен

Абай поэзиясында оқу-ағарту, ғылым тақырыбы негізгі тақырыптардың бірі болып саналады.

Абай – үлкен өнерпаз, оның сазгерлік өнері де болған. «Көзімнің қарасы», «Желсіз түнде жарық ай», т.с.с. әндері ақын өзі айтқандай, «құлақтан кіріп, бойды алар».

Ұлы ақын халықтың болашағы – жастар деп оларға арнап бір топ өлеңдер жазған. «Ғылым таппай мақтанба» (1886 ж.) деген өлеңі жасөспірімдерді өнер-білімге шақырады. Жастарға ғылым жайын түсіндіріп, оның тек еңбекпен, талаппен келетіндігін ескертеді. Нағыз ғылым жолына түскен адам өз бойына бес нәрсені жинау керектігін айтады.

Ақын қандай қасиеттерге асық бол, ал қандай қасиеттерден қашық бол дейді?
Асық бол Қашық бол

____________________________ _____________________________

____________________________ _____________________________

____________________________ _____________________________

____________________________ _____________________________

____________________________ _____________________________

Сұрақтарға жауап беріңдер:

1. 
   Абайдың табиғат мерзіміне арналған қандай өлеңдерін білесіңдер?
   
2. 
   Абайдың жастарды білім алуға, өнер үйренуге шақыратын қандай өлеңдерін білесіңдер?
   

Өлең жолдарын қалай түсінгендеріңді жазыңдар:

1. 
   Абайдың қандай шығармаларың білесіндер?
   

   Авторы	Шығармалары	Тақырыбы	Идеясы

2. 
   Қара сөз деген не?
   

3. 
   Абайдың қара сөздері неше тараудан тұрады?
   

4. 
   «Отыз сегізінші сөз» мәтінінен адамның жақсы мен жаман қасиеттерін жаз:
   

Берілген сөздердің антонимін жаз.

Қазақтың өлеңінің пірі болған,

Халқының сөзін айтар ұлы болған.

Абайды аманат қып беріп кеткен

Шәкәрім түсірмеген туын қолдан.

Сырбай Мәуленов

Мәтінді түсініп оқып,кестені толтырыңдар.

Ақын өлеңдері	Неге байланысты жазылған?	Даналық ойлары, негізгі идея	Менің ойым
1	2	3	4
1.«Насихат»	Ағартушылық бағытта жазылып,жастарды білімге, өнерге шақырады,халық тағдырына жаны ашиды.	Ұлы  Абай сияқты халықты бақытқа жеткізудің бірден- бір жолы ғылымда  деп көрсетеді.	Ақын өз өлеңіндерінде ғылым,еңбек,өнер тақырыбын бірінші кезекке қойып,жастар осыны түсінсе екен деп армандайды.
1	2	3	4
2.«Кел, жастар, біз біртүрлі жол табалық»
3. ....	....	...	...

Шәкәрім тарауына байланысты кестені толтырыңдар.

Шәкәрім кім?	Бұл жөнінде не білесің?
1.Шәкәрім –сазгер.	Әндерін К.Өлмесеков орындайды.
2.Шәкәрім- аудармашы
3.Шәкәрім -философ

Шәкәрім өлеңдерінен 4-5 мақал сөздерді тауып, дәптерлеріңе жазыңдар.

Дастан кейіпкерлері туралы берілген кестені толтырыңдар.

Мағауия

өлеңдері

Мағауия

поэмалары

Мәтіннен мысал	Көркемдегіш сөздер	тұжырым
--қара сұлу пішіні зәңгі затты - отты қара көзі бар,ұзын бойлы	.... ....	Қасым өжет,намысшыл... ......