Сборник II научно-практической международной студенческой конференции Narxoz Student Research-2021

оның  психофизиологиялық,  кəсіби,  əлеуметтік-психологиялық 

жəне  ұйымдастырушылық  жақтарын  бөліп  көрсете  отырып,  əр 

түрлі тұрғыдан қарастырған жөн. Олардың əрқайсысының өзіндік 

нысаны, өзіндік мақсаттары, өзіндік көрсеткіштері бар.

Өндірістік  ұжым  өндірістік  ортаның  субъективті  факторы 

ретінде күрделі құрылымға ие: ресми жəне бейресми. Ұжымға қо-

сылу қажеттілігі адамға өте тəн. Əлеуметтанушылар жеке тұлға-

ның ұжымға бейімделуімен ерекшеленетін əлеуметтік-психологи-

ялық бейімделудің бірнеше кезеңдерін ажыратады: 

• Бастапқы кезең-қызметкер осы команданың құндылық бағдар-

ларын танымайтын кезде сыртқы қайта бағдарлау кезеңі.

• Екінші кезең-жеке тұлға жəне команда бір-бірінің мінез-құлық 

стандарттарының жүйесін өзара мойындайды, бірақ өз позицияла-

рын өзгертпейді.

• Үшінші кезең-тұлға ұжымның құндылықтар жүйесін қабыл-

дайды, ол сонымен бірге оның əсерінен өзін өзгертеді. 

• Төртінші кезең-бейімделудің соңғы түрі. Адам ішкі құндылық 

бағдарларын, ұжымның нормаларын толығымен қабылдайды жəне 

оның психологиясы мен мінез-құлқын толығымен қайта қалыпта-

стырады.  Соңғы  кезең  мүлдем  қажет  емес,  өйткені  бұл  кезеңде 

адам ұжымда өзің-өзі жоғалтады жəне тұтастығының бір бөлігін 

жоғалтады.

Бейімделудің сəттілігі бірқатар жағдайларға байланысты. Олар-

дың  негізгілері:  потенциалды  қызметкерлерді  кəсіптік  бағдар-

лау  мəселелері  бойынша  жұмыстың  сапалы  деңгейі;  персоналды 

іскерлік  бағалаудың  объективтілігі  (іріктеу  кезінде  де,  еңбекке 

бейімдеу  процесінде  де);  осы  ұйымдағы  мамандықтың  беделі 

мен  тартымдылығы,  мамандық  бойынша  жұмыс;  қызметкердің 

уəждемелік  ұстанымдарын  іске  асыратын  еңбекті  ұйымдастыру 

ерекшеліктері;  персоналды  кəсіпорын  ішінде  оқыту  жүйесінің 

икемділігі;  ұжымда  қалыптасқан  əлеуметтік-психологиялық  аху-

алдың ерекшеліктері; бейімделуден өтетін қызметкердің жасына, 

отбасылық жағдайына, сипатына байланысты жеке қасиеттері.

Сəтті  бейімделудің  негізгі  шарты  -  бұл  процесті  басқарудың 

ұйымдастырушылық  механизмін  жасау.  Отандық  ұйымдар  үшін 

мұндай тетіктің болмауы бейімделуді басқарудың декларативтілі-

гінің  жəне  оның  қажеттілігін  плакаттық  жариялаудың  негізгі  се-

бептерінің бірі болып табылады. Бейімделудің сəттілігі өндірістің 

443

жүктеу/скачать 3,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: