301
Сөйлесу бөлімі
«А» әріпі бар бағытаушы парағын және жетонын алған
оқушылар «А үстеліннің» басын отырады «Б»
әрпін алғандар, «В»әрпін
алғандар және «Г» әрпін алғандар үстел басына отырады.
Әрбір топқа
тапсырмасы беріледі.
Ойынның тапсырмасы.
А тобы:
Ауырлық күші.
Б тобы:
Серпімділік күші.
В тобы:
Үйкеліс күші.
Г тобы:
Тіректің реакция күші.
А тобы:
Ауырлық күші деп денелердің Жердің центріне тартылу
күшін айтады.
F = mg, мұндағы m – дененің массасы, g – еркін түсу үдеуі,
оның модулі шамамен 9,8 м/с
2
-қа тең.
Доптың аудан
Жерге түсуі
Б тобы:
Серпімділік күші деп дененің пішіні мен көлемі өзгерген
кезде пайда болатын күшті айтады.
Бұл күш денелерді қысу, созу, майыстыру
немесе бұрау кезінде пайда болады. Серпімділік күші
әрқашан дененің пішіні
мен өлшемдерінің өзгеруін тудырған күшке қарама – қарсы бағытталады.
Серпімді деформациялар кезінде денеде туындайтын серпімділік күші оның
созылуына тура пропорционал:
𝐹
серп
= −𝑘∆𝑙
, бұл формула Гук заңын
өрнектейді, мұндағы
𝐹
серп
– серпімділік күшінің модулі, k –
қатаңдық немесе
қатаңдық
коэффициенті,
∆𝑙 = 𝑙 − 𝑙
0
−
дене
ұзындығының
өзгеруі.
В тобы:
Үйкеліс күші деп денелер тікелей жанасқанда пайда болатын күшті
айтады және ол күш әрдайым жанасу бетінің бойымен қозғалыс бағытына
қарама – қарсы жаққа қарай бағытталады.
Үйкеліс күші
Қарастырылатын дененің үйкеліс күші ( F
үйк
) екінші дененің бетін басып
қысатын Р күшке, демек тіректің N реакция күшіне, үйкелісетін беттердің
материалы мен өңделу сапасына байланысты болады.
Г тобы:
Тіректің реакция күші деп тіректің денеге әрекет ететін серпімділік
күшін айтады.
F
үйк
үйкеліс күшінің модулі тіректің N реакция күшінің
модуліне тура
пропорционал:
𝐹
үйк
= 𝜇𝑁
мұндағы
- үйкеліс коэффициентi деп аталатын пропорционалдык
коэффициент. Үйкеліс коэффициентi жанасатын
беттер жұбының сапасы мен
материалына байланысты болады.
Достарыңызбен бөлісу: