122
Сүдігерде изен ызыңдайды
анау төменде жатқан қаланы көрдің бе? Рас, түтіннен
анық көрінбейді. Сол қалада адамдар тұрады. Олар су
болмаса өліп қалады. Мына өзен соларды асырайды.
– А-а, – дедім ойланып.
Жаңбыр жауғанда
қылқандарыма ілініп қалатын
інжу-маржан тамшылар есіме түсті. Менен басқа
шыршақайлардың үстіне де інжу-маржан ілініп қалады.
Күн шыңдардан асып шыға келгенде, сол тамшылар
жақұттай жарқырайды.
Шіркін, сонда Тəңіртау тұтас əн салады. Ол əн інжу-
маржан тамшылардың қоңыраулатқан жыры сияқты.
Жаңбыр тез басылады. Күн тез ашылады. Әлгінде
жаңбыр нөсерлетіп, төгіп-төгіп
өткенде тына қалған
кішкентай əнші құстар қайтадан құйқылжытып, мың
құбылтып Тəңіртау ішін əуенге бөлейді.
Қызыл-сары, жасыл-көк көбелектер бірін-бірі қуалап
асыр салады. Бал араларының бағы жанады. Еңлік
гүліне қонып алып, шырынын сорып, құнжыңдағанын
көрсең...
Ал, еңлік гүлінің шырынынан шыққан бал өлгенді
тірілтеді,
ауруды жазады, кəріні жасартады, – дейді
Алып Ата. Алып Ата айтса, рас болғаны. Өйткені бұл
Тəңіртауда одан көп жасаған шырша жоқ.
Тауда не жиі – жаңбыр жиі. Күн жадырап тұрып,
кенет қара бұлт үйіріле қалады. Лезде найзағай жарқ-
жұрқ етіп, күн күркірегенде Тəңіртаудың
өзі дір-
дір етіп, теңселіп кеткендей болады. Біз, кішкентай
шыршақайлар тау құлап, бізді басып қалады екен деп
қорқамыз.
Алып Ата:
– Қорықпаңдар, шыршақайлар. Кəзір бəрі басылады,
– деп қояды.
123
Сүдігерде изен ызыңдайды
Нөсер кезінде лағын
ерткен Елік бике елең-елең
етіп, Алып Атаның түбіне келіп тығылады. Өйткені
Алып Атаның түбі жып-жылы ғой. Киіздей қалың
қылқандарынан тамшы өтпейді. Айналасы текемет
төсеп тастағандай жұп-жұмсақ. Жүз жыл бойы түлеген
қылқандардан жаралған
мұндай төсек патшаларда да
жоқ қой!
Аққу мамықты төсекте жатқан патшалардан мына
балалы Елік бике мың есе бақыттырақ. Жаңбыр
толастағанда Елік бикенің лағы маған жақындап келіп,
қылқандарымды иіскелейді. Қылқандарымның инедей
ұшы тұмсығын қытықтайтын болуы керек, кегжең етіп
басын тартып алып, мөп-мөлдір жəудір көздерін маған
төңкеріп:
– Неге қытықтайсың, мен сенімен ойнағым келеді,
– дейді. Сөйтіп, алдыңғы аяқтарын аспанға көтеріп, би
билей бастайды. Маған:
– Кел, бірге билейік, – деп қиыла сыбырлайды. Мен
билегім-ақ келеді, бірақ орнымнан қозғала алмаймын.
Сонда Алып Ата аспандап тұрып:
– Әй, балақай, əурелеме Шыршақайды. Шыршалар
билеуге жаралмаған. Шыршалар жүре алмайды. Құдай
солай жаратқан. Біз бір орында туамыз, сол жерде өле-
өлгенше тұрамыз. Шыршалар қаңғыбас емес, – дейді.
– Шыршалар жүре алса, бəрі жан-жаққа қаңғып кетіп,
мына тау жалаңаш қалар еді.
Сонда лақтың енесі:
–
Оның рас, Алып Ата. Шыршалар өз мекенінен
ешқайда кетпейді. Өйткені сендердің жауларың жоқ.
Ешкім тимейді. Дүниеде қорғансыз жаратылған мына
біз, еліктерміз ғой, – дейді: – Айнала бəрі жау: қасқыр
да, барыс та, əне анау қалықтап жүрген бүркіт те.