Секция информационно коммуникационные технологии

1. 
   Серіктік байланыс жүйесі, Камнев В.Е. Черкасов В.В.Чечин Г.В. Москва 2004
   
2. 
   ГКНПЦ им. М.В. Хруничева «Основы построения и эксплуатации космической системы связи и вещания» Базовый теоретический курс, Книга1, Москва 2005
   
3. 
   АлекперовА.Геостационарная орбита заселена плотно// Мир связи. - 1999. - №2. - С. 84-93.
   
4. 
   Спутниковая связь и вещание, Справочник. Под ред. Л.Я.Кантора.-М.:Радио и связь , 1997.
   

ӘОЖ 004.42

Егер біз бір объектілердің жиынтығын қарастырсақ, онда олардың ішінде қасиеттері бірдей объектілерді таба аламыз. Бұндай объектілер бөлек бір топқа бөлінеді. Біріктірілген объектілерді сол топ ішінде жалпы ереже бойынша, яғни алфавит бойынша, немесе басқа бір ортақ белгілері бойынша, мысалы түсі немесе материалы бойынша реттеуге болады. Объектілерді нақты бір белгілері бойынша топтау ақпараттарды оңай іздеп таңдау мүмкіндігін береді. Осы ақпараттардың барлығы деректер қоймасы деп аталатын файлдар жиынында жинақталады да, ал олардың жұмысын басқару үшін арнайы жазылған программалар – деректер қоймасын басқару жүйелері (ДҚБЖ) құрылады.

Ақпараттық жүйелерді (АЖ) шартты түрде фактографиялық және құжаттық деп екі топқа бөлуге болады.

Құжаттық АЖ қойылған сұраққа бір мағыналы жауап бере алмайтын, бөтен бір есептер жиынына қызмет жасайды. Бұндай жүйелердің деректер қоймасы, әр түрлі формалды іздеу аппаратымен жабдықталған, бір құрылымды емес мәтіндік құжаттардың (мақалалар, кітаптар, рефераттар ж.б.) және графикалық объектілердің жинағынан тұрады. Әдетте бұл жүйенің мақсаты болып, пайдаланушының сұранысына оны іздеуге қойылған шарттың мағынасына сәйкес келетін құжаттардың немесе объектілердің тізімін беру болып табылады.

Сол мәліметтер қоры ретінде Microsoft Office құрамына кіретін Access мәліметтер қорын пайдаланайық. Мәліметтер қорын Microsoft Access-те жасап, сақталған мәліметтер қорын басқару үшін Delphi объектіге бағытталған бағдарламалау тілінде интерфейсін жасап ұйымдастырамыз.

Delphi объектіге бағытталған бағдарламалау тілінде ADO деп аталатын технологияны пайдаланамыз. Бұл технологияның қызметі Microsoft Access мәліметтер қорымен байланыс орнатуды жүзеге асырады.

ADO негiздері

ADO (ағылшыннан аударғанда ActiveX Data Objects - «ActiveX мәліметтерінің объектісі») – Microsoft компаниясы жасап шығарған, ActiveX технологиясына негізделген интерфейс бағдарламасы. ADO бағдарламасы әртүрлі файлдарды объектіге бағытталған түрде көрсетеді [2-3].

ADO моделі бірнеше объектілерден тұрады:

• 
  Connection (жойылған мәліметтер қорын қосуға арналған);
  
• 
  Recordset (мәліметтер қорынан алынған мәліметтерді көрсетеді);
  
• 
  Command (командаларды орындауға және SQL параметрлерін қолдануда қолданылады);
  
• 
  Stream (ағымдағы ақпараттарды жазуға және оқуға қолданылады);
  
• 
  Errors (қате екенін көрсетеді);
  
• 
  Fields (мәліметтер қорының бағана мен кестені көрсетеді);
  
• 
  Parameters (SQL – құрылымының параметрлерін көрсетеді);
  
• 
  Properties (объектінің құрылымын көрсетеді).
  

ADO технологиясы және OLE DB-ның интерфейстерi (1 сурет) әр түрлi дерек көздерiне қатынауға рұқсат беретін бiртұтас қосымшалары үшiн қамтамасыз етедi. Мысалы, ADO қолданушы қосымшасы бiрдей күрделi операциялар мен электрондық кестелерге жергiлiктi ДҚБЖ-да SQL-дың бiрлескен серверiнде және сақталған мәлiметтерге қолдана алады. SQL кез-келген дерек көзiне ADO арқылы бағытталған сұрау салуды орындайды [2-3].

1-сурет. ADO-ның негізінің сұлбасы

Delphi-дің негізі терезесінен ADO палитрасынан ADOConnection компонентін таңдап, Form-ға орналыстырамыз. Содан соң, ADOConnection компоненттің ConnectionString қасиетіне кіреміз. Бізге 2-суреттегі терезе ашылады.

2-сурет. ADOConnection компонентін баптау терезесі

3-сурет. Microsoft Jet 4.0 OLE DB Provider жүйесі арқылы деректер

4-сурет. Microsoft Access-те құрылған деректер қорының файлын көрсету терезесі

Енді біз өзіміздің тақырыбымызға сай жұмысты істеуді қарастырайық. Бұл жұмыстың жобалануы ең алдымен кафедра профессор-оқытушыларының жеке мәліметтерімен, мақалаларымен танысудан басталады. Одан кейін Delphi объектіге бағытталған программалау тілінде программаны құруды бастаймыз. Ол жоғарыдағы айтылған алгоритмдер мен операцияларды орындаумен жасалады. Олай болса оның құрылған интерфейсі 5-суреттегідей болады.

5-сурет. Бағдарламаның мәзірі

6-сурет. Профессор-оқытушылардың еңбек жинақтарын толтыру терезесі

Осы жұмыстың оқу үдерісінде ең маңызды қызмет атқаратынын айқын көруге болады. Бұл жұмыста кафедра профессор-оқытушыларының рейтингін анықтайтын, нәтижесін мәліметтер қорында сақтайтын және оған талдау жасайтын бағдарламалық кешенін кеңінен қолдана алады.

Бұл автоматтандырылған бағдарлама көмегімен керекті сұраныстар мен есептерді құруға байланысты болатын, қиын және көп уақыт алатын есептеулерге кететін жұмыс күшін азайтумен осы жұмыстарды жеңілдетуге бағытталған.