Семинар. «Декамерон» шетел әдебиеті қазынасының асыл мұрасы
жүктеу/скачать 17,93 Kb.
|
15семинар
- Бұл бет үшін навигация:
- Декамерон» новеллалар жинағы
- «Декамеронда» жүз новелла бар.
- Декамерондағы» окиғалардың негізгі тақырыбы.
- «Декамерондағы» ерлік, достық, жомарттық және махаббат сезімдеріне
|
№15 семинар. «Декамерон» - шетел әдебиеті қазынасының асыл мұрасы. Итальян Қайта өрлеу дәуірінің екінші бір ірі өкілі - Жованни Боккаччо ғалым, жазушы еді. Ол осы дәуірде «назарға лайық емес» деп келген заманагөй новелла жанрын жоғары даму сатысына көтерді, оның реалистік және демократиялық бағытын айқындап берді. Боккаччо жазушының өзіне тән қасиеттерін жоққа шығаратын, әдебиеттің халықшылдық рухына және реалистік дамуына кедергі болған, табиғат пен адамның қадір-қасиетіне дұшпан, шынайы өмірді мойындамайтын діни-аскеттік саясатқа қарсы болды. Боккаччо Парижде туды, анасының өлімінен соң, оны Италияға алып келді. Боккаччо Флоренция мен Неапольде тәрбиеленді. Әкесінің тілегімен сауда-саттық және құқықтану мәселелерімен айналысса да, ол антик жазушылардың шығармаларын оқуға өте қызығатын. Бірақ талантты жас тарихи ескерткіштер, грек тіліндегі әдеби шығармалармен терең таныса алмады. Өйткені, оған әкесі көне әдебиет үлгілерін оқуға тек бос уақыттарында ғана рұқсат беретін. 198 Боккаччо жігіттік дәуірін (1327-1340) Неапольде өткізді. Бұл жерде ол гуманистермен танысып, грек тілі мен антик әдебиетті үйренуге кіріседі. Жаңа достарының көмегімен король Роберт Анжуйский сарайындағы әдеби ортаға араласады. Декамерон» новеллалар жинағы Боккаччоның ең маңызды шығармасы - «Декамерон» атты хикаялар жинағы. Гуманистік идеяларды шынайы суреттейтін «Декамерон» - орта ғасырлық діни аскетизмге қатты соққы берген, Қайта өрлеу дәуірінің тұңғыш ірі туындысы. Өз дүниетанымы жағынан республикашыл болған Боккаччо әдебиет саласында халықтың мәдени дәстүрлеріне өте жақын тұрды. Ол халық ауыз әдебиетінің ең үздік үлгілерін және антик әдебиет мұраларын үйрену, олардан тиімді пайдалану нәтижесінде новелла жанрын жоғары даму сатысына көтерді. Итальянша «Новеллиноның» (новеллалар кітабы) мазмұны әртүрлі. Онда орта ғасырлық серілік романдар, Інжіл, Шығыс ертегілері, көне аңыздарда баяндалатын түрлі оқиғалар хикаяланады. Бірінші кезекте Италия өмірінен алынған тұрмыстық тақырыптағы реалистік хикаялар оқырманның назарын өзіне тартады. Бірақ оқиғаларды артықша суреттеу реализмте нұқсан келтіреді. Боккаччо новелла жанрына классикалық сипат беріп, итальян хикаяшылығының түрі, типі, характері, тілі және әдісін жасады. Боккаччо шығармасының демократиялық рухы оның халық дәстүрлерімен тығыз араласуының нәтижесі болатын. Боккаччо новелла жанрына жаңа гуманистік мазмұн, реалистік характер енгізу арқылы оны «төмен» жанрдан «жоғары» жанрлар дәрежесіне көтерді және дербес әдеби жанрға айналдырды.
1348 жылы Флоренцияда қорқынышты індет тарап, көп адам көз жұмады. Бұл індет аман қалған жандардың мінез-құлқына қатты 199 әсер етеді. Орта ғасырдағы діни әдет-ғұрыптар, о дүниелік азаптар туралы қорқытулар тағы да өрши түседі. Осындай ауыр кезеңде Боккаччо жаңа пікірлерді баяндайтын шығарма жазуды ойлап, «Декамерон» атты туындысын жазды. Шығарма індеттің таралуын суреттеуден басталады. «Декамеронның» кіріспе бөлімінде бір топ флоренциялық қыз бен жігіттің індетті өзгеше, яғни ержүректікпен қарсы алуы хикаяланады. Олар ажалды қайғы-қорқынышпен емес, ақыл- жігермен жеңуге ұмтылады. Ауру жайлаған қаладан шығып кеткен жеті қыз бен үш жігіт Флоренция маңындағы Эрам бағына барып, өмірлерінің соңғы сәттерін ойын-күлкімен өткізе бастайды. Жастар мұнда он күн жасайды. «Декамерон» сөзі де осыдан келіп шыққан (декамерон - грек сөзі, «он күндік» деген мағынаны білдіреді). Олар әр күнгі отырысты басқару үшін өз араларынан король мен ханша сайлап, хикаялар айтумен айналысады. Бір күнде он адам бір-бірден он хикая айтқан. Он күнде айтылған хикаялар саны жүзге жетеді. Әрбір күннің соңында жазушы осы топтың өмірін суреттеуге оралып отырады. Боккаччо хикаяшыларының өз өмірлері жайлы баяндауы бүкіл жинақтың бір-бірімен байланысуын қамтамасыз етіп, новеллалардың біртұтас туынды болуына мүмкіндік береді. Боккаччо католик шіркеуінің «о дүниеге» дайындық үшін «бұл дүниенің», яғни ақиқат өмір қуаныштарынан бас тарту керек деген кертартпа уағызына қарсы шығып, оның негізсіздігін нақты өмірлік фактілер арқылы дәлелдейді. Сондықтан да Боккаччо махаббат жолында батыл күрескен және шіркеу ілімін мойындамаған қаһармандарды, әсіресе, әйелдерді қорғайды. Нағыз махаббатты жырлау, феодалдық - дворяндық әдет-ғұрыптарды сынға алу, католик діні өкілдерінің бұзықтықтарын әшкерелеу, христиан дінінің үстемдігі туралы мифтің негізсіз жалған екендігін көрсету, қарапайым халықтың әрекетін мақұлдау - «Декамерондағы» окиғалардың негізгі тақырыбы. Декамеронда» бейнеленген негізгі идеялар дінге қарсы бағыттар еді. Ескі діни әдет-ғұрыптардан еркін махаббат жоғары қойылады. Боккаччо терең адамгершілік сезімдерді, гуманистік пікірлерді буржуазия эгоизміне, байлыққа ұмтылу мен озбырлыққа қарсы қояды. «Декамерондағы» ерлік, достық, жомарттық және махаббат сезімдеріне толы романтикалық рухтағы новеллалар феодалдық- дворяндық әдет-ғұрыптарға қатты соққы береді. Өкінішті оқиғаларға әкеліп соқтыратын әлеуметтік теңсіздік қатты сынға алынады. жүктеу/скачать 17,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|