Семинар жұмысы: Проблемалық оқытуды ұйымдастыру Орындаған: Қалиева Мадина 1 курс магистранты, Жерге орналастыру мамандығы

Мазмұны

• Проблемалық оқыту түсінігі мен қолданылуы
• Проблемалық оқыту схемасы
• Проблемалық оқытудың күшті жақтары мен кемшіліктері
• Проблемалық оқытудың нәтижесі
• Проблемалық оқытудағы проблемалық жағдайдың орны мен олардың түрлері
• Проблемалық оқыту процесін ұйымдастырудың дидактикалық жолдары

Проблемалық жағдайдың болуы;

· Танымдық белсенділікті іздеуге дайын болу;

Анық емес шешім қабылдау мүмкіндігі.

Кіріспе

Проблемалық оқыту дегеніміз - проблемалық жағдайларды ұйымдастыру, мәселелерді тұжырымдау, студенттерге мәселелерді шешуде қажетті көмек көрсету, олардың шешімін тексеру және, ақырында, алған білімдерін жүйелеу мен шоғырландыруға бағыттау сияқты әрекеттердің жиынтығы (В.Окон, 1975).

В.Оконь проблемалық оқыту «Проблемалық жағдай тудыру, проблема көтеру, қойылған мәселелерді шешуде оқушыларға қажетті көмек көрсету, ол шешімдердің дұрыстығын оқушылардың дәлелдеуі, оқушылардың меңгерген білімдерін жүйелендіру және бекіту үрдісіне басшылық жасау сияқты іс-әрекеттердің жиынтығы деп есептеген.

Ғалым И.Я.Лернер проблемалық оқытуды қарастыра отырып, проблемалық оқытудың маңызы «Оқушы оқытушы жетекшілігімен жаңа танымдық және тәжірибелік мәселелердің шешімін табуға қатысыуында»,- деген ой түйіндейді

Проблемалық оқыту – ойлау операциялары логикасы талдау, қорытындылау және т.б оқушылардың ізденіс әрекетінің заңдылықтарын проблемалық ситуация, танымдық қызығушылығының, қажетсінуінің және т.басқасын ескере отырып оқу мен оқытудың бұрыннан  мәлім тілдердің қолдану ережелерінің жаңа жүйесі. Бұл оқыту студент ойына, пікір қайшылықтарына дұрыс бағдар жасай отыра, жауап табу әдістерін үйретеді. Сонымен, проблемалы оқытудың  ерекшелігі: оқушыға дайын білім берілмей, одан проблемаларды ізденіс арқылы шешу талап етіледі.

Проблемалық оқыту схемасы:

• студенттерге проблемалық жағдай туғызатын білім беру проблемасы туралы оқытушының мәлімдемесі;
•    жаңа білімді алудың жалпыланған әдістерін игеру барысында мәселені түсіну, қабылдау және шешу;
•    нақты әдістерді шешуде осы әдістерді қолдану.

-         Студенттердің логикалық ойлау қабілетін арттырады;

-         Оқу еңбегіне қызығушылығын арттырады;

-         Оларды өздігінен саналы жұмыс істеуге үйретеді;

-         Берік білімге, оқытудың жоғары нәтижесіне жеткізеді.

Проблемалық оқытудың кемшіліктері:

-         Студенттердің танымдық іс-әрекетін басқаруға әлсіз ықпал ету;

-         Мақсатқа жету үшін көп уақыт жұмсау.

Проблемалық оқыту нәтижесінде туындайтын белсенділіктің мәні оқушы берілген материал негізінде өз бетімен жаңа ақпараттар тауып, оны талдап және іс жүзінде, яғни тәжірибеде қолдана алуымен айқындалады. Басқаша айтқанда, оқушылардың бұрыннан қалыптасқан, меңгерген білімдерін пайдалану арқылы білімді одан әрі жетілдіру, тереңдету және дамыту болып табылады.

Проблемалық жағдай - бұл танымдық міндет, ол қолда бар білім, дағды, қарым-қатынас пен талап арасындағы қарама-қайшылықпен сипатталады.

Теория оқушының шығармашылық белсенділігін ынталандыру және оған зерттеу процесінде көмектесу қажеттілігі туралы тезисті жариялайды және оқу материалын ерекше түрде қалыптастыру және ұсыну арқылы жүзеге асыру жолдарын анықтайды.

Теорияның негізі - студенттердің шығармашылық белсенділігін проблемалық тұжырымдалған тапсырмалар қою арқылы пайдалану және осыған байланысты олардың танымдық қызығушылығын және, сайып келгенде, барлық танымдық әрекетін белсендіру идеясы.

Проблемалық оқытуды сәтті қолданудың негізгі психологиялық шарттары

• Проблемалық жағдайлар білім жүйесін құру мақсаттарына сәйкес келуі керек.
•    Студенттерге қол жетімді болыңыз және олардың танымдық қабілеттеріне сәйкес келіңіз.
•    Өзінің танымдық белсенділігі мен белсенділігін тудыруы керек.
•    Тапсырмалар студенттің біліміне сүйене отырып аяқтай алмайтындай болуы керек, бірақ мәселені тәуелсіз талдау және белгісізді табу үшін жеткілікті.

Алайда проблемалық жағдайдың пайда болуы әрдайым бола бермейді.

Әдетте, келесі іс-шараларда:

• оқушы үшін жаңа міндеттерді шешу;
• тапсырмаларды дайындау және оларды шешу;
• мәтінге логикалық талдау жасау;
• студенттердің зерттеуі, шығармасы;
• рационализация және өнертабыс;
• құрылыс және т.б.

1) студенттер мәселені қалай шешуді білмейді, проблемалық сұраққа жауап бере алмайды;

2) студенттер проблемалық жағдай туындаған жаңа жағдайларда бұрын алған білімдерін пайдалану қажеттілігіне тап болады;

3) мәселені шешудің теориялық тәсілі мен осы әдістің іс жүзінде мүмкін еместігі арасында қайшылық бар;

4) тапсырманың практикалық нәтижесі мен оны теориялық негіздеу үшін білім алушылардың арасында қайшылықтар бар.

Проблемалық жағдайларды құрудың бірнеше әдісі бар, мысалы, проблемалық сұрақ қою, сұрақ қою, тәжірибе көрсету және т.б.

Оқу процесінде проблемалық жағдаяттарды құрудағы дидактикалық мақсаттар:

1) оқушының назарын сұраққа, тапсырмаға, оқу материалына аудару, оның танымдық қызығушылықтарын және басқа да іс-әрекеттерін ояту;

2) білім алушыны оқу іс-әрекетін күшейтетін мүмкін болатын танымдық қиындықтың алдына қою;

3) білім алушыға онымен туындаған танымдық қажеттілік пен қайсыбір білім, дағдылар қоры арқылы оны қанағаттандыру мүмкін еместігі арасындағы қайшылықты түсіндіру;

4) оқушыға проблемалық жағдайдағы негізгі мәселені анықтауға көмектесу және туындаған қиындықтан шығудың жолын жоспарлау, оқушыны белсенді ізденуге ынталандыру;

5) оқушыға бұрын алынған білімді актуализациялаудың шекарасын анықтауға және қиын жағдайдан шығудың ең ұтымды жолын іздеудің бағытын көрсетуге көмектесу.

Проблемалық оқытуды ұйымдастыруда оқытудың дәстүрлі әдістерінсіз мүмкін емес. Әдетте, әртүрлі әдістер қолданылады.

Ақпараттың күрделілігі мен ерекшелігі мен деңгейіне байланысты әртүрлі әдістер қолданылады:

• репродуктивті,
• -түсіндірмелі,
• - иллюстрациялық,
• іздестіру,
• тәжірибелік және т.б.

Методиканың ерекшеліктері

Проблемалық оқытудың негізін 1894 жылы Чикагода эксперименттік мектеп құрған американдық психолог, философ және оқытушы Дж.Дьюидің (1859-1952) идеялары құрды, онда оқытудың негізі оқу бағдарламасы емес, ойындар мен жұмыс болды.

• Оқушыларды тәуелсіз, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.

• Фактілерді, ғылым заңдылықтарын біле отырып, ойлау, негізделген тұжырымдар жасау.

• Тәуелсіз, негізделген шешімдер қабылдау

• Әр түрлі әлеуметтік рөлдерді орындай отырып, топтық жұмыс жасауға үйрету.

• Білімдер жүйесін игеру және психикалық практикалық іс-әрекеттің тәсілдерін игеру
• Дербестік мен шығармашылықты дамытыңыз

Проблемалық оқыту процесін ұйымдастырудың дидактикалық жолдары

• монологты;
• пайымдау;
• диалогтық;
• эвристикалық;
• зерттеу;
• әдісі
• Бағдарламаланған тапсырмалар.

жүктеу/скачать 2,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: