Семинар сабағы тақырыбы: Құрмалас сөйлем, оның түрлері
жүктеу/скачать 13,5 Kb.
|
Бастауыш мектептегі қазіргі қазақ (орыс) тілінің негіздері (TFMK 2206-14-P)
|
№ 15 семинар сабағы тақырыбы: Құрмалас сөйлем, оның түрлері 1-тапсырма Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем:Нұрым қамшыны да босатпады – басқа соғар деп қауіптенді. Әке-шешелеріңе шын жандарың ашиды екен – өз бастарыңды адамша дұрыс алып жүре білгендерің жөн. Бірақ,ағаңның есінде болсын – Ұлпан арзанға түспейтін қыз.Оларды жазықсыздан - жазықсыз сөгуге болмайды: қыз ұзату оңай емес. Мырза атансын,болыс атансын – бұндағы жұрттың жұмысы жоқ. Сөйлесуге тілі жоқ – Есенейден бата алмайды. Қыз жөнінде Абайдың жалғыз абайлағаны – ол осы үйдің баласы екен. Жақып жерде – қамыс, одан әрі – көл. Бұл жолы інге кірген із жалғыз: ақ тиіннің барында ещ күмән жоқ еді. Құдай салды – біз көндік. Кезектес салалас құрмалас сөйлем:Үлкендер қатты қорқытып қойған болу керек,үйдегілер дауыстарын шығара алмай,жанышылып,егіліп жылайды. Оларда пасықтық бар,адамдық жоқ.Қараңғы жауыздық бар,жарқын жүз жоқ. 2-тапсырма Бағыныңқы мезгілдес сабақтас құрмалас сөйлем: Үй тігіліп жатса,жүк жиналып жатыр. Абай Семейге келгенде,Михайлов оған орыс классиктерінің еңбектерін көрсетті. Әйел кетерде, бұл айғайлап та қояды. Енді біразда Жұманның көптен күткен қазаны түсіріліп,жұрт асқа әзірлене бастады. Үш ай өтпестен, жігіт Лондондағы орыс елшілігінің кеңсесінен орын алды. Бала би атқа мінгеннен,Жұртқа хабар тарады. Мезгілдес сабақтас құрмалас сөйлем: Алдыңда ағаларың барда,жоқ таңдамай тұра тұр. Етті екі кескенде, бір кескені ауызға түсті. Бірақ федя бір жасқа шығар-шықпаста,Анна Павловна өлімші науқас болды. Астынан қаракөк арғымағы түспесе,қолынан ырғай сапты дырау қамшысы түскен емес. Шай қойылып,ет асылып жатыр. "Аманкелдіге" келісімен,бұл арман шыңына жетті. Олар танысып болғанша,кең шалбарының терең қалтасына қолын сұғып,ойын бұзбастан ерсілі-қарсылы біраз жүрді. Жасы ұлғайған сайын адам көңілшек те,көп ойлағыщ та келеді. 3-тапсырма Сабақтас құрмалас сөйлем: Наурыз туғалы бері,көк қаулай жөнелген. Көңіл қаншалық қиял құшып аласұрса да, Абай амалсыз көнді. Беткейге щықса,арғы жағы көл екен. Шыңғыстаудағы ел бауырға көшпей,жаулауға асығып отыр. 4-тапсырма Белге шығып алып шауып,келе жатып қарағанда бала көрінбеді. Мұсақұлға келсе, Базаралы да сонда екен. Ат өнері білінбес,бәйгеге түсіп жарыспай. Мұстафа онан жаман кектене түскенмен,мен енді ол үйден кетпеуге бел байладым. Туысқан бола тұрып,екеуі жат адамдар сияқты. жүктеу/скачать 13,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|