Мурзагалиева Ардақ Мансұр Согдиана Таңжарбаева Нұрбақыт Жанаева Анель
11 семинар
Зақымдану уақыты бойынша күрделі кемістігі бар балалардың классификциясы.
| Қазіргі уақытта Р.Е Левинанның жіктемесі бойынша логопедияда сөйлеу бұзылыстарының екі негізгі классификациясы бар: клиникалық-педагогикалық және психологиялық-педагогикалық. Бұл классификациялар көбінесе балалардағы сөйлеудің бастапқы бұзылуына қатысты жасалған. Клиникалық классификациясы негізінде сөйлеу жетіспеушілігінің себептері (этиологиясы) мен патологиялық көріністері зерттелінген болатын. Бұл дауыстың бұзылуы (дисфония, афония), сөйлеу қарқынының бұзылуы (брадилалия, тахилалия), дислалия, ринолалия, дизартрия, алалия, афазия, жазу мен оқудың бұзылуы (дисграфия, аграфия, алексия, дислексия). - Қазіргі уақытта Р.Е Левинанның жіктемесі бойынша логопедияда сөйлеу бұзылыстарының екі негізгі классификациясы бар: клиникалық-педагогикалық және психологиялық-педагогикалық. Бұл классификациялар көбінесе балалардағы сөйлеудің бастапқы бұзылуына қатысты жасалған. Клиникалық классификациясы негізінде сөйлеу жетіспеушілігінің себептері (этиологиясы) мен патологиялық көріністері зерттелінген болатын. Бұл дауыстың бұзылуы (дисфония, афония), сөйлеу қарқынының бұзылуы (брадилалия, тахилалия), дислалия, ринолалия, дизартрия, алалия, афазия, жазу мен оқудың бұзылуы (дисграфия, аграфия, алексия, дислексия).
- Күрделі тіл кемістіктерінің пайда болу себептері әр түрлі. Мұндай бұзылыстардың пайда болуына ықпал ететін факторлар арасында жағымсыз ішкі (эндогенді) және сыртқы (экзогенді) болып бөлінеді. Мысалы, құрсақішілік патология ұрықтың дамуының бұзылуына, атап айтқанда, сөйлеу патологиясына әкеледі: құрсақішілік гипоксия, токсикоз, ананың вирустық және эндокриндік аурулары, ұрықтың жарақаттары алкоголизм, темекі шегу, иондаушы радиация, тұрақты діріл және т. б.әсіресе, құрсақішілік даму кезеңінде әсер ететін бірқатар қолайсыз факторлардың үйлесуі (4 аптадан 4 айға дейін жиі). Көп жағдайда күрделі тіл кемістігі бар балалар қалыпты балалардан инттелектілік жағынан артта қалғандағы көрініс береді. Мұндай кемшілік қалыпты құрдастарымен жалпы мектепте оқуына кедергі келтіреді. Сондықтан ерте жас кезеңінде арнайы мамандар жұмыс жасау негізінде баланың компенсаторлық мүмкіндіктерін дұрыс пайдалана отырып түзету жұмыс жүргізілуі тиіс.
Г.П. Бертынь соқырсаңыраулардың келесі жіктемесін бөліп көрсетті. - Г.П. Бертынь соқырсаңыраулардың келесі жіктемесін бөліп көрсетті.
- І.Есту және көру бұзылыстарын қамтитын тұқымқуалаушылықпен байланысты.
- 2.Көрудің экзогендік бұзылыстарымен байланысты естімеушіліктін тұқымқуалаушылық бұзылыстары.
- З.Естудің экзогендік бұзылыстарымен байланысты көрмеушіліктін тұқымқуалаушылық бұзылыстары.
- 4.Тұқымқуалаушылыққа тәуелсіз соқыр және кереңдік кемістіктен болатын соқырсаңыраулық.
- 5.Экзогендік бұзылыстарға ұшыраған есту мен көру. б.Этиологиялық себептері анықталмаған бұзылыстар.
Соқырсаңырау балалардың топтастырылу белгілері бойынша төмендегідей болады. - Соқырсаңырау балалардың топтастырылу белгілері бойынша төмендегідей болады.
- 1. сенсорлық
- 2. тілдік
- 3. әлеуметтік психологиялық даму деңгейі бойынша.
- Сенсорлық белгілері бойынша
- Есту және көру деңгейі және оның белгілерін ескеру.
- • Тотальды соқырсаңырау, мүлдем естімеушілік пен көрмеушіліктің байқалуы.
- • Практикалық соқырсаңыраулар аздаған ест ме көру функциясының болуы.
- • Нашар көретін кереңдік.
- • Нашар еститін соқырлық.
- • Нашаркөретін нашареститіндер.
Қазіргі таңда ғалымдар көрмейтін-саңырау-сөйлемейтін балалардың этиологиялық классификациясын жасады. Олар: - Қазіргі таңда ғалымдар көрмейтін-саңырау-сөйлемейтін балалардың этиологиялық классификациясын жасады. Олар:
- 1. Көру және есту қабілетінен айырлатын тұқым қуалайтын синдромдар.
- 2. Тұқым қуалайтын естімеушіліктің экзогенді көру қабілетінен айырылғандармен үйлесімділігі
- 3. Тұқым қуалайтын көру қабілетінен айырылғандардың, экзогенді есту қабілетінен айырлғандармен үйлесімділігі
- 4. Белгісіз тұқым қуалайтын көру және есту қабілетінен айырылғандар
- 5. Экзогенді есту және көру қабілетінен айырылғандар
Достарыңызбен бөлісу: |
