Ұғым
|
Басты теориялары және авторлары
(автор, теория және түсінік)
|
Басты қасиеттері
|
Негізгі міндеттері
|
Сен үшін кім және қандай қасиетімен?
___________________________ (аты-жөні)
|
Лидер
|
Ральф Малвин Стогдилл лидер жайлы:Лидер кез келген адам бола алады (тек ерекше адамдар қатары емес). Бұған тек еңбек қажет.
|
Жауапкершілікке және бастаған ісін аяқтауға күшті ұмтылысы;
|
интегративтік, яғни халықтың белгілі бір бөлігінің мүддесін анықтау және саяси бағдарламаны жасау;
|
Қасым-Жомарт Тоқаев
(ҚР Президенті )
-жан-жақты білім
-Жауапкершілік
-бастамашылдық
-ерік-жігер, бастама алдындағы күш-жігер
|
|
Мақсатына жету жолындағы күш қайраты;
|
алға қойған мақсатты орындау үшін ұтымды шешімді табу және қабылдау ;
|
|
Р.Ликерт лидерлік салыстырмалы процесс деп санайды. Лидер-бағыныштылардың үміттерін ,құндылықтарын және тұлғаралық қабілетін ескіруі керек. Ол бағынушыларға ұйымдастырушылық олардың пайдасына бағытталғандығын түсіндіру керек.
|
Бастамашылдығы;
|
билік органдарының қоғам мүшелерімен байланысын нығайту, қоғам мүшелерінің биліктен және басқарудан шет қалуын болдырмауі;
|
|
М.Вебер лидер болу үшін үш қасиет маңыздылығы жайлы айтқан . Ол:құмарлық ,жауапкершілік ,көз(глазомер)
|
Өзіне-өзінің сенімділігі;
|
бір жерге жұмылдырушы, яғни нақты міндеттерді шешуге көпшілікті ұйымдастыру, көпшіліктің әлеуметтік күш-қуатын, саяси мәдениетін және белсенділігін дамытуі;
|
|
А.Мэрфи : лидер дегеніміз – кез-келген бір оқидағы мәселені шешуші адам.
|
Айналасындағылардың мінез-құлқына, іс-әрекетіне ықпал ету қабілеті;
|
прагматикалық, яғни мақсат пен міндеттерді нақты әрекетке айналдыру.
|
|
|
Іс-әрекетінің және шешімдерінің салдарын «өзіне» қабылдау қабілеті;
|
|
|
Элита
|
Вальфредо Парето (1848-1923) жалпыға бірдей социология трактатында (1916) элиталардың айналу теориясын жасады.Ол бойынша элита билік басында алдыңғы қатарлы идеяны ұсынуының арқасында келеді .Ол идея жүзеге асқанда олардың энергиясы азайып ,ізденісі баяулай бастайды.Олардың орнына жаңа идея мен жаңа элита билік басына келеді .Мұндай алмасу қоғамда әрқашан болмақ . Яғни,бір элита екіншіні алмастырып ,жаңарып, қоғамды алға жылжытып отырады .
|
Билікті иелену
|
Ұлтты топтастыру
|
Нұртай Әбіқайұлы
(Еңбек сіңірген мемлекет қайраткері)
-қойған мақсатқа қалай болса да жете алуы
-басшы бола алуы
-жауапкершілік
-интеллектуалдық қабілеттер
-ұйымдастырушылық
-шешім қабылдау алу
-батылдық
|
Роберт Михельс (1876-1936) «Саяси партиялар ,демократияның олигархиялық үрдістері туралы очерк» деген еңбегінде «олигархияның темірдей заңын» шығарды. Оның ойынша, бұқара халықтың өзін-өзі ұйымдастыруға және басқаруға қабілеті жетпейді.Билік ат төбеліндей байлардың қолында болады.
|
Басқару функциясын табысты атқарушы
|
Саяси процестердің мән-маңызын бұқараға түсіндіру
|
|
|
Гаэтано Моска (1854-1941) элита теориясын «Саяси ғылым негіздері» (1896) деген еңбегінде негіздеді. Онда ол қоғам басқарушылар мен бағынушыларға бөлінеді деді. Оған ұйытқы болатын қасиеттерге әскери ерлікті ,байлықты,діни дәрежені жатқызады.Осы үш қасиет адамға элита қатарына кіруге есік ашады.
|
Шешім қабылдауға қабілеттілік
|
Оқу-ағарту жұмыстарын жүргізу.
|
|
|
Райт Миллс (1916-1962) «билеуші элита" атты еңбегінде АҚШ-тың XX ғ. ортасындағы элитасына талдау жасайды .Оның ойынша, қоғам үшін ең маңызды рөл атқаратын саяси,экономикалық және әскери институттар.Соған орай билік элитасын мемлекет , корпорациялар,әскери басшылар құрайды.
|
Жауапкершілік молдығы
|
Алға қойған мақсатқа жету үшін ұтымды шешім табу және қабылдау
|
|
Р.Ж.Шварценбергер «Абсолюттік құқық» деген еңбегінде қазіргі элитаны жабық каста ретінде сипаттайды.Ол саясаткерлерден, әкімшіліктерден және іскер адамдардан тұратын биліктің үшбұрышын құрайды.
|
Батылдық
|
Адамдарды жандандыру
|
|
|
