Ықтималдықтың  таралу  формасы

 
190 
7.1 Қалыпты (нормаль) таралу заңы 
 
Өмірде болатын кездейсоқ құбылыстардың көпшілігі, әсіресе, өндіріс және 
ғылыми-зерттеулер, кездейсоқ факторлардың көп болуымен сипатталады, олар 
көптеген  практикалық  зерттеулерде  негізгі  болып  табылатын  қалыпты  таралу 
заңымен  түсіндіріледі.
 
Оның  пайда  болуы  П.  Л.  Чебышев  қалыптастырған 
орталық  шекті  теоремасына  байланысты.  Бұл  теорема  қандай  да  бір  белгінің 
таралуы  оған  бірнеше  тәуелсіз  себептер  әсер  еткен  кезде  бастапқы  таралу 
түріне  тәуелсіз  қалыпты  белгіге  өтетінін  растайды.  Өндірісте  көптеген 
бұйымдардың  бөлшектерін  дайындау  шарттары,  ғылыми  эксперименттер 
жүргізу  оларға  тәуелсіз  факторлардың  көптеп  әсер  етуімен  сипатталады. 
Барлық  факторлар  шамамен  бір  тәртіппен  әсер  еткенде,  номинал  мәндерден 
параметрлердің нәтижелік ауытқулары пайда болады. Ол процестің қорытынды 
нәтижесін  анықтайды  және  қалыпты  таралу  заңының  кездейсоқ  шамалары 
болып  табылады.  Бірақ,  қалыпты  таралу  жалғыз  мүмкін  болатын  әдіс  емес. 
Кездейсоқ шамалардың физикалық  табиғатына байланысты олардың кейбіреуі 
практикада таралудың басқа түрлеріне ие болуы мүмкін, мысалы, логарифмдік, 
экспоненциальді, Вейбулл, Симпсон, Релей, бірдей ықтималдық және т.б. 
Қалыпты таралу ықтималдығының тығыздығын сипаттайтын теңдеу: 
)
2
)
(
(
2
2
2
2
1
 
 
f(x)











x
e
   
(7.5.) 
түрінде болады. 
     
 
    
 
 
 
   
                                                                                   

жүктеу/скачать 3,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: