Сынып математика ережелер натурал сандар және саны. Натурал сан
жүктеу/скачать 214,27 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бөлшектің бөлімі
- Аралас сан
| ЖАЙ БӨЛШЕКТЕР
Берілген шаманы өзара тең бөліктерге бөліп, оның бір немесе бірнеше бөлігін кескіндейтін сан жай бөлшек түрінде жазуға болады. Мысалы: , , Бөлшектің алымы – бөлшек сызығының төбесіндегі сан. Бөлшектің бөлімі – бөлшек сызығының астындағы сан. Егер бөлшектің алымын да, бөлімінде бірдей натурал санға көбейтсек немесе бөлсек, онда оған тең бөлшек алынады. Мысалы: Бөлшектің алымын да, бөлімін де 1-ден өзге ортақ бөлгішке бөлуді бөлшекті қысқарту деп атайды. Мысалы: Бұрыс бөлшек – алымы бөлімінен үлкен немесе тең бөлшек. Кез келген бұрыс бөлшек 1-ден үлкен немесе тең. Мысалы: Дұрыс бөлшек – алымы бөлімінен кіші бөлшек. Кез келген дұрыс бөлшек 1-ден кіші. Мысалы: Аралас сан – бүтін бөліктен және бөлшек бөліктен тұратын сан аралас сан деп аталады. Мысалы: Кез келген натурал санды аралас сан түрінде жазуға болады. Мысалы: Кез келген бұрыс бөлшекті аралас сан түрінде жазуға болады. Мысалы: (13:3=4 (1қалдық)) Кез келген аралас санды бұрыс бөлшекке айналдыруға болады. Мысалы: Координаталық сәуледе дұрыс бөлшегін кескіндеу үшін, бірлік кесіндіні өзара тең a бөлікке бөліп, санақ басынан бастап b бөлігін алу керек. Мысалы: ЖАЙ БӨЛШЕКТЕРГЕ АМАЛДАР ҚОЛДАНУ Берілген бөлшектердің бөлімдерінің ең кіші ортақ еселігі сол бөлшектердің ең кіші ортақ бөлімі болады. Мысалы: бөлшектерінің бөлімдерінің ең кіші ортақ еселігі 24 болады, себебі ЕКОЕ(8,6)=24. Содан Жай бөлшектерді салыстыру: -бөлімдері бірдей бөлшектердің алымдары қайсысы үлкен сол бөлшек үлкен болады. Мысалы: , -алымдары бірдей бөлшектердің бөлімі қайсысы үлкен сол бөлшек кіші болады. Мысалы: , -алымы да, бөліміде әр түрлі бөлшектерді салыстыру үшін, оларды көбелек тәсілімен тексеріп көреміз. Мысалы: -аралас cандарды салыстырғанда, алдымен бүтін бөліктерін салыстырамыз. Егер бүтін бөліктері бірдей боглса, онда бөлшек бөліктерін салыстырамыз. Мысалы: , жүктеу/скачать 214,27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|