Скандийдің жеңіл балқитын еріткіштегі ди-2-этилгексилфосфор қышқыл балқымасымен экстракциясы

© 2015  Al-Farabi Kazakh National University 

Исатаева А.Т., Исмаилова А.Г., 

Наурызбаев М.К.

Скандийдің  

жеңіл балқитын еріткіштегі  

ди-2-этилгексилфосфор 

қышқыл балқымасымен  

экстракциясы

Қазіргі кезде жеңіл балқитын реагенттерді қолдану арқылы 

орындалатын экстракциялық әдістердің артықшылығы процестің жо - 

ғары кинетикалық сипаттамасымен, фазалардың оңай бөлінуімен, 

экстра генттердің үлкен талғампаздылығымен және олардың салыс   - 

тыр

  

малы түрде толық регенерациялану қабілеттілігімен ерекшеле-

неді. Технологиялық мақсатта скандийді экстракциялау үшін бей тарап 

және катионалмастырғыш экстрагенттер қолданылады Скандий 

- 

дің ди-2-этилгексилфосфор қышқылы – жоғары карбон қышқылы 

– пара фин балқымасымен экстракциясы зерттелген және экстрак-

ция процесіне сулы ортаның қышқылдығының, сулы фаза дағы скан - 

дий және органикалық фазадағы экстрагент концентра цияла рының,  

су және органикалық фазалардың көлемдік қатынаста рының әсе-

рі қарастырылған. Скандийдің экстракциясы катионалмастыру 

меха 

низмімен жүре 

тіндігі дәлелденген. Скандий қышқылды орта 

ерітінділерінен (>99,0%) толық бөлінеді. Экстрагенттегі ди-2-

этилгексилфосфор қышқы 

лының тиімді концентрациясы 0,250 

М құрайды, скандийдің экстракция 

лық бөлінуі оның 10

-3

–10

-6

М 

концентрация аралығында және орга никалық және сулы фазалардың 

көлемдік қатынастарында1:5–1:20 жағдайда сандық мөлшерде толық 

жүретіндігі көрсетілген.

Түйін сөздер:

 экстракция; экстрагент; скандий;ди-2-этилгексил-

фосфор қышқылы; парафин; жоғары карбон қышқылдары.

Issataeva A.T., Ismailova A.G., 

Nauryzbaev M.K.

Al-Farabi Kazakh National University, 

Almaty, Kazakhstan