Сро «Ақпаратты техникалық қорғау.»
жүктеу/скачать 28,81 Kb.
|
Ринатов Олжас СИБ 39-03 СРО (1)
| Ринатов Олжас СИБ 39/03 СРО №9 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Л.Н.ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ФАКУЛЬТЕТІ «АҚПАРАТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК» КАФЕДРАСЫ СРО «Ақпаратты техникалық қорғау.» Жұмысты орындаған: Ринатов Олжас СИБ 39/03 Жұмысты тексерген: Аймичева Гаухар Ислямовна Нұр-Сұлтан 2021 Бақылау сұрақтар: 1. Ақпараттың ағып кетуінің техникалық арнасы дегеніміз не? 2. Ақпараттың ағып кетуінің техникалық арналарының қандай кластары бар? 3. Ақпараттың ағып кетуінің техникалық арнасы қандай компоненттерден тұрады? 4. Акустикалық ағып кету арнасының пайда болу себептерін атаңыз 5. Акустикалық тарату арнасының ерекшеліктері қандай? 6. Ақпараттың дерек көздерін, ақпарат тасымалдау ортасын және ақпараттың ағып кету акустикалық арнасының ақпарат қабылдағыштарын атап шығыңыз. 7. Ақпарат дерек көздерін, ақпарат тасымалдау ортасын және ақпараттың ағып кетуінің оптикалық арнасының ақпарат қабылдағыштарын атап шығыңыз. 8. Оптикалық тарату арнасының ерекшеліктері қандай? 9. Ақпарат дерек көздерін, ақпарат тасымалдау ортасын және ақпараттың ағып кетуінің радиоэлектрондық арнасының ақпарат қабылдағыштарын атап шығыңыз 10. Радиоэлектрондық тарату арнасының ерекшеліктері қандай? 11. Ақпаратты ұстап алу әдістерін атаңыз 12. Техникалық арналар арқылы ақпараттың ағып кетуінен қорғаудың қандай тәсілдері бар? 1. Ақпараттың жария етілуі - құпия ақпараттың ұйымнан немесе осы ақпарат сеніп тапсырылған адамдар шеңберінен тыс бақылаусыз және заңсыз шығуы. Ақпараттың кемуі (в задачах технического защиты информации) - ақпаратты оның көзінен шабуылдаушыға рұқсатсыз беру. Ақпараттың таралу арнасы-ақпаратты көзден бұзушыға рұқсатсыз таратудың физикалық ортасы. Ақпараттың ағып кетуінің техникалық арнасы-ақпараттың ағып кету арнасы, ақпаратты рұқсатсыз алу ақпаратты алудың техникалық құралын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Ақпараттың таралып кетуінің техникалық арнасы-ақпарат объектісінің (жеткізгішінің), ақпараттың таралып кету арнасының және ақпаратты рұқсатсыз алудың техникалық құралының жиынтығы. 2. Акустикалық ағып кету арна келесі үш компоненттен тұрады: * дыбыстық ақпарат көзі * сигнал тарату ортасы * дыбыстық ақпаратты қабылдағыш. Ақпараттың оптикалық ағып кету арнасы. Ақпарат көзі ретінде біз бұзушылар оның сыртқы түріне қызығушылық танытатын объектіні қарастырамыз, мысалы, формасы, түсі, белгілі бір аумақта болу фактісі, оның функционалды ерекшеліктерін беретін сыртқы белгілері. Мысалы, әскери техниканың үлгілері, конструкторлық зерттеулер, ғимараттар, құрылыстар. Ақпарат көзі сигнал тарату ортасы арқылы таралатын және ақпараттың оптикалық қабылдағышына түсетін ақпарат тасымалдаушысын тудырады. Ақпарат көздері ретінде жарық шығаратын немесе сыртқы жарықты шағылыстыратын объектілер қарастырылуы мүмкін. Сыртқы жарықты шағылыстыратын Нысандар ақпараттың ағып кетуінің оптикалық арнасы арқылы құрылымдық қасиеттері туралы ақпарат береді. Ал жарық шығаратын Нысандар шығарылған сигналдың қасиеттері туралы ақпарат береді. Ақпарат ағуының радиоэлектрондық арнасы. Жанама электромагниттік сәулелер мен пэмин анықтамалары туралы түсінік. ПЭМИН термині ақпараттандыру объектісінің құрамына кіретін техникалық құралдардың жұмысы кезінде пайда болатын жасырын жанама электромагниттік сәулеленуді білдіреді. Ақпараттың ағып кетуінің осы арнасында бізде сигнал көзі, медиа және ақпарат көзі, осындай сигналдың таралу ортасы және осы сигнал қабылдағышы бар, оның ішінен құқық бұзушы семантикалық ақпаратты ала алады. 3. Бұл жағдайда ақпараттың ағып кетуінің техникалық арнасы олардың үш компонентінен тұратын құрылым ретінде қарастырылады: ақпарат көзі немесе тасымалдаушы, ақпаратты тарату ортасы және техникалық барлау құралы. Ақпарат көздері болып табылады: * Электромагниттік толқындарды көрсететін бақылау объектісі; * әр түрлі диапазонда өзінің электромагниттік толқындарын шығаратын бақылау объектісі; * акустикалық сигналдарды жасайтын құрылғылар; * функционалдық байланыс арналарын таратқыштар; * ипотека құрылғылары * жанама электромагниттік сәулелер мен көздердің көздері (ПЭМИН). 4. Ақпараттың ағып кетуінің акустикалық арнасы келесі себептерге байланысты пайда болады: 1) Дыбысты ойнату нәтижесінде пайда болатын механикалық тербелістердің таралуы, мысалы, ашық кеңістікте, көшеде сөйлесу. 2) Дыбыстық тербелістердің әсерінен ғимарат конструкцияларының дірілі, мысалы, жылыту батареялары, ауа өткізгіштер, ақпараттандыру объектісін және басқа да инженерлік коммуникацияларды инженерлік қамтамасыз етудің басқа құралдары. Олар дірілге ұшырауы мүмкін, яғни олар өздерін дірілдей алады, осылайша электронды стетоскоп ұстап алатын тербелістер шығарады. 3) Дыбыстық тербелістердің дыбыстық тербелістердің әсерінен параметрлерін өзгерте алатын ақпаратты өңдеу құралдарына әсері. 5. Ақпараттың ағып кетуінің акустикалық арнасын келесі ерекшеліктермен сипаттауға болады: - Күннің уақытына тәуелсіз, яғни. жарықтандыруға байланысты емес. Дыбыс күн, кеш, түн немесе таңертең болғанына қарамастан бірдей таралады. - ауа-райына тәуелділік (су басатын факторлардың болуы). Тікелей акустикалық канал арқылы ақпаратты ұстап алу жаңбыр кезінде, күн күркіреген кезде, қатты жел кезінде қиын болады. Бұл лазерлік стетоскоптардың көмегімен терезе әйнектерінен ақпаратты ұстап алудың лазерлік арнасына да қатысты. Жаңбырлы ауа-райында, қатты желде сыртқы тербелістер пайда болады, бұл осы арнадан ақпаратты алуға кедергі келтіреді. - Ақпарат алудың мүмкін күрделілігі. Акустикалық ақпаратты ұстап қалудың көптеген технологиялары жасалды, олардың кейбіреулері күрделі құрылғыларды, мысалы, лазерлік стетоскоптар немесе электронды стетоскоптар, сұйық ортаның ауытқуын тежейтін әртүрлі сұйық анализаторларды қолдануды қажет етеді. Мысалы, ақпараттандыру объектісінің аумағындағы су құбырын бұзушы сигнал тасымалдаушысының таралу ортасы ретінде де пайдалана алады және ақпаратты ұстап алу үшін де пайдалана алады, бірақ бұл күрделі жабдықты пайдалануды талап етеді. - Ақпаратты түсіндірудің қарапайымдылығы. Мысалы, адамның сөйлеуі қосымша аударманы, өңдеуді қажет етпейді, оның семантикалық мағынасы түсінікті. Осылайша, ақпараттың ағып кетуінің акустикалық арнасы өте кең таралған. Тиісінше, акустикалық байланыс арнасы арқылы ағып кету қаупіне барлық мұқият қарау керек және оны өзекті деп санап, тиісті қорғаныс шараларын қабылдау керек. 6. Мұндай арнадағы ақпарат көзі ретінде келесі нысандар мен құбылыстар әрекет ете алады: * сөйлесу, жиналыс, сөйлеу, адамдар қарым-қатынас жасайтын және сол арқылы акустикалық тербелістер, акустикалық сигналдар шығаратын жағдай, содан кейін олар басқа нысандарға әсер етуі мүмкін; * акустикалық тербелістердің, акустикалық сигналдардың көзі болып табылатын дыбыс шығаратын аппаратура; * дыбысты шығаруға арналмаған, бірақ қатты жұмыс істейтін жабдықтар, станоктар, өндірістік құрылғылар сияқты жұмыс істейтін техникалық құрылғылар. Бұл жағдайда дыбыс жанама құбылыс болып табылады, бірақ бұл шабуылдаушыға ақпараттандыру объектісінің функционалды құрамы, қолданылатын жабдық және оның жүктемесі және басқа параметрлер туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Мысалы, қандай да бір құрылғының қосулы және жұмыс істейтіндігі тән дыбыстармен орнатылуы мүмкін. Құрылғылардың кейбір санаттарында оларды жасыратын дыбыстар бар, оларды шабуылдаушы ұстап алып, белгілі бір құрылғылардың болуы туралы негізделген қорытынды жасай алады. Мысалы, Интернет желісіне телефон желісі арқылы қосылатын модемнің тән дыбысы. Оның дыбысын шатастыру қиын. Ақпараттың ағып кетуінің белгілі бір арнасы үшін тарату ортасы ауа, сұйық орта және қатты денелер болуы мүмкін, онда дыбыстық толқын тербелістерді тудырады және құрылымдық толқын деп аталады, оны бұзушы ұстап, дыбыстық тербелістерге, яғни ақпаратқа айналдыруға болады. Ақпарат ағуының осы арнасы үшін ақпарат қабылдағыштар ретінде: бағытталған және бағытталмаған микрофондар, диктофондар, стетоскоптар және дыбыстық ақпаратты алудың басқа да құрылғылары пайдаланылады. Микрофондар, диктофондар сияқты, әдетте, адамның сөйлеуімен немесе кейбір дыбыстық ойнату құрылғыларымен ойнатылатын акустикалық ақпаратты рұқсатсыз ұстауға арналған. Бағытталған микрофондар дыбысты ұстап алуға болатын ұзақ диапазонмен сипатталады. Дизайн-бұл әр түрлі ұзындықтағы тар түтіктердің жиынтығы, бұл дыбысты ұстап қалудың әртүрлі жиілігін қамтамасыз етеді. Ақпаратты ұстап алу үшін түтікті дыбыстық тербеліс көзіне бағыттап, сигналды ұстап алу керек. Мысалы, бағытталған микрофонның көмегімен дыбысты қозғалыс болмаған кезде кең көп жолақты көше арқылы ұстап алуға болады, немесе керісінше, көп қозғалыс кезінде көше тротуарындағы әңгімені тыңдауға болады. Бағытталмаған микрофондар дәл баптауды қажет етпейтіндігімен сипатталады, бірақ микрофонға дыбыс көзінен ұстап тұруға болатын қашықтық әлдеқайда төмен. Дыбыс жазу кезінде бағытталмаған микрофондарды пайдаланады. Әдетте, олар кішігірім бөлмелерге орнатылады және осы бөлмеде талқыланатын, яғни дауыспен ойнатылатын ақпаратты ұстайды. 7. Ақпарат көздері ретінде жарық шығаратын немесе сыртқы жарықты шағылыстыратын объектілер қарастырылуы мүмкін. Сыртқы жарықты шағылыстыратын Нысандар ақпараттың ағып кетуінің оптикалық арнасы арқылы құрылымдық қасиеттері туралы ақпарат береді. Ал жарық шығаратын Нысандар шығарылған сигналдың қасиеттері туралы ақпарат береді. Тарату ортасы ретінде әрекет ете алады: - ауа, - су, сұйықтық, - ғарыш, ғарыштан барлау технологиялары болғандықтан, әртүрлі мемлекеттердің аумағында, яғни жер бетінде нысандарды суретке түсіре алатын тыңшы спутниктер бар. - оптикалық талшық. Бұзушыларда оптикалық-талшықты байланыс арналары арқылы берілетін ақпаратты ұстап алуға арналған технологиялар бар. Оптикалық ақпарат қабылдағыш ретінде, оптикалық канал арқылы ақпарат алу кезінде бұзушылар келесі құрылғыларды қолдана алады: - камералар мен бейнекамералар, - визуалды-оптикалық құрылғылар, яғни адамның көру қабілетін арттыратын құрылғылар, олардың көмегімен бұзушы объектіні тікелей бақылайды, - түнгі көру құралдары, - тепловизорлар, - теледидарлық бақылау жүйелері - бақыланатын аумақтарды бақылауды қамтамасыз ететін қауіпсіздік жүйелері. 8. Оптикалық талшықтан ақпарат ағып кеткен жағдайда келесі ерекшеліктерді атап өтуге болады. - Белгілі бір жағдайларда талшықты-оптикалық байланыс арнасынан ақпарат ағуы мүмкін. Көптеген жылдар бойы бұл арна толығымен қорғалған болып саналды, өйткені электр сигналының өткізгіші болмаса, ол айналасында электромагниттік өріс жасамады. - Бірақ кабельдің сыртқы қабығын бұзуға, фотодетекторды қажетті оптикалық талшыққа орналастыруға және кабельді жарық сәулесінің толық шағылысуына жол бермейтін бұрышқа бұруға негізделген оптикалық талшықтан ақпаратты ұстап алу технологиясы жасалды, осылайша жарық энергиясының бір бөлігі фотодетекторға түседі. Бұл жағдайда талшықты-оптикалық байланыс арнасы арқылы алынған ақпарат бұзушыға да қол жетімді болады. - Мұндай қауіпті іске асыру мүмкіндігі талшықты-оптикалық байланыс арнасының қорғалуына және бақылануына байланысты. Егер кабельдің қабығын үнемі бақылау, оның бүлінбеуін бақылау болса, талшықтың зақымдануы оңай анықталады. 9. Ақпарат көзі ретінде мыналар болуы мүмкін: - таратушы құрылғылар, яғни заңды пайдаланушылар пайдаланатын құрылғылар, бірақ сонымен бірге бұзушы олардан ақпаратты ала алады. Қарапайым мысал-радио таратқыш. Заңды пайдаланушылар ақпарат алмасады, бірақ бұзушы бұл ақпаратты рұқсатсыз ұстап алу үшін ешқандай кедергілерге ие емес. - Паразиттік электромагниттік сәулелену және көздеу көздері - Сәулеленуді көрсететін объектілер - Меншікті сәулелену көздері болып табылатын объектілер. Таралу ортасы ретінде-ауа, - ғарыш кеңістігі - ақпараттандыру объектісінің аумағындағы бағыттаушы желілер, яғни байланыс арналары, күштік арналар және кәбілдер. Ал, ақпарат қабылдағыштар ретінде құқық бұзушы радиоарнаның жиіліктерінде жұмыс істейтін қабылдағыштарды пайдаланады. Осы арна аясында бұзушы келесі әрекеттерді орындайды: - радиосигналдарды ұстап алады, - электр сигналдарын ұстап алады, - оны қызықтыратын объектіге радиолокациялық және радиотеплокациялық бақылауды жүзеге асырады. 10. Ақпарат ағып кететін радиоэлектрондық арнаның ерекшеліктері: - Тәулік уақытынан Тәуелсіздік: жарықтандыруға қарамастан, бұл арна бұзушы үшін ыңғайлы, егер оның тиісті жабдықтары болса. - метеожағдайға ең аз тәуелділік - жоғары ақпараттылық, өйткені, кем дегенде, осы арна арқылы берілетін ақпараттың бір бөлігі ақпаратты өңдеу жабдықтарынан келеді. - Құқық бұзушы нақты уақыт режиміне дейін ақпарат алудың жоғары тиімділігі мен жоғары ақпараттылығына қол жеткізеді. - Осы арна бойынша сигналдарды ұстап қалуды бұзушы құпия түрде жүзеге асыра алады. 11. Ақпараттың таралып кетуінің акустикалық арнасы бойынша ақпаратты ұстап алу үшін бұзушылар пайдаланатын тәсілдер: - бағытталған және бағытталмаған микрофондармен акустикалық сигналдарды тыңдау, мүмкін дыбыс жазатын құрылғылармен немесе радиоарна немесе өзге де байланыс арналары бойынша тарату құрылғыларымен кешенде болуы мүмкін. Бұл құрылғылар ақпаратты тікелей акустикалық канал арқылы ұстап алу үшін, адамның сөйлеуін ұстап алу үшін қолданылады. Құқық бұзушы мүмкін ақпаратты өздері жазатын немесе оны басқа құрылғылар қабылдауы үшін оны радиоарнаға жіберетін құрылғылар кешенін қолданыңыз. Бұл жағдайда бұл арнайы ипотека құрылғылары, қателер, радио плиталар және басқа тыңшылық құрылғылар. Сонымен қатар, шабуылдаушы акустикалық сигналдарды электронды стетоскоптармен, мүмкін, әртүрлі байланыс арналары арқылы ақпарат берудің ұқсас құрылғыларымен бірге қолдана алады, егер бұл ғимарат конструкцияларының ауытқуларынан, кейбір ортаның ауытқуларынан алынған ақпаратты ұстап алу туралы болса.мысалы, су құбыры немесе ғимараттың әртүрлі құрылымдары, желдету жүйесі, орталық жылыту жүйесі және басқа жүйелер. Тиісті ендірілген құрылғыларды жоғары жиілікті сәулелендіру арқылы акустикалық сигналдарды ұстап қалу. 12. Ақпаратты техникалық қорғауды іске асырудың негізгі мақсаты бұзушының ақпараттың таралып кетуінің техникалық арналары бойынша ақпарат алуын болдырмау немесе барынша қиындату болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешіледі: - ақпараттың таралып кетуінің қазіргі және ықтимал техникалық арналарын анықтау. - Арна анықталғаннан кейін, ақпараттың ағып кету ықтималдығын анықтау үшін оның параметрлері бағаланады, құқық бұзушы ақпаратты шынымен ұстап, одан семантикалық компонентті шығара алады. - Анықталған ақпарат ағу арналарын жою немесе бейтараптандыру. Қирау дегеніміз-ақпарат көзі, ақпарат беру ортасы және ақпаратты рұқсатсыз алудың арнайы құралы түріндегі үш компонентті құрылымның бұзылуы. Бейтараптандыру осы үш компоненттің біреуінің қасиеттерін өзгерту арқылы жүзеге асырылады. жүктеу/скачать 28,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|