Газ күйінің заңы,Көлемдік қатынас заңы

ГаздардыңқасиетінзерттеуА.Авогадроғакейіннентәжірибежүзіндедәлелденген гипотеза ұсынуғамүмкіншілікберді, сондықтанол Авогадро заңы депаталады: бірдейжағдайда (температурадажәнеқысымда) әртүрлігаздардыңтеңкөлемдеріндегі молекула сандарыбірдейболады.

Авогадро заңынанмаңыздысалдаршығады: әртүрлігаздардың 1 молібірдейжағдайдабірдейжағдайдабірдейкөлемалады. Бұл көлемді 1 л газдыңмассасыбелгіліболсаоңайесептеугеболады. Қалыптыжағдайда, яғни температура 273 К (0ºС) жәнеқысым 101 325 Па, 1 л сутегініңмассасы 0,09 г тең, ал оныңмолярлықмассасы 1,008∙ 2=2,016 г/мольгетең. Онда 1 моль сутегініңалатынкөлемі:

2,016 г/моль / 0,09 г/л = 22,4 л/моль

Сондайжағдайда 1 л оттегініңмассасы – 1,429 г, молярлықмассасы – 32 г/моль. Ондакөлем

32 г/моль / 1,429 г/л = 22,4 л/мольгетең.

Демек, қалыптыжағдайдакез-келгенгаздың 1 молі 22,4 литргетеңкөлемалады. Бұл көлемгаздыңмолярлықкөлемідепаталады. Газдыңмолярлықкөлемі – бұлзаткөлемініңсолзаттыңшамасынақатынасы: V_m = V/υ

Мұндағы, V_m – газдардыңмолярлықкөлемі (өлшемі м³/моль немесе л/моль), V – жүйедегізаттыңкөлемі, υ – жүйедегізаттыңмөлшері.

Авогадро заңыбойынша газ күйіндегізаттардыңмассаларынанықтайды. Егергаздыңмолекуласыныңмассасыкөпболса, ондаоныңбірдейкөлемініңмассасыүлкенболады. Бірдейжағдайдагаздардыңбірдейкөлеміндемолекулалар саны бірдейболады, демек моль саны да бірдейболады. Газдардыңбірдейкөлемдерініңмассаларыныңқатынасыолардыңмолярлықмассаларыныңқатынасынатең:

m₁:m₂ = M₁:M₂

мұндағы, m₁ – біріншігаздыңбелгілікөлемініңмассасы, m₂ – екіншігаздыңсондайкөлемініңмассасы, M₁ мен M₂ – біріншіжәнеекіншігаздардыңмолярлықмассалары.