Стресстің түрлері
Стресстің екі түрге бөлінеді:
Эустресс
Дистресс
- Эустресс екі мағынада қарастыруға болады:
а) жағымды эмоция туған стресс
б) аса ауыр емес стресс
- Дистресс – жағымсыз стресс. Ол организмнің моральдік денсаулығын әлсіретіп, ауыр психикалық ауруларға шалдықтырады. Стрессті иммундық жүйеге үлкен зиянын тигізеді.
Дистресстің симптомдары:
- Бас ауру;
- Әлсіздік;
- Қозғыштық;
- Апатия;
- Шок жағдайы;
- Өзгемелі көңіл күйі;
Дистресстің көздері:
- Жарақат;
- Күнделікті конфликттер;
- Үнемі психикалық қысым астында болуы;
- Орындалмайтын мақсат қойып, оған жете алмау;
- Шу;
- Монотомды жұмыс;
- Үнемі кінәлау (біреудің немесе өзін-өзі)
- Әлеуметтік жағдайы;
- Бір елден екінші елге көшкенде;
Дистресске жиі шалдығатындар:
- Жас балалар;
- Қарт адамдар;
- Экстраверттер;
- Нервотиктер;
- Алкогольді ішімдікке берілгендер;
- Генетикалық жағынан;
Стрессті нейтрализациялау әдістері:
- Аутогенді жаттығулар-медитация;
- Физиологиялық массаж,акупунктура,физикалық жаттығулар;
- Биологиялық фитотерапия;
- Физикалық баня,су прцедуралары.
Осы стресті нейтролизациялау үшін (стресстің басы) адамды стресске шалдықтырған себепті анықтау керек.
Адамдар көбінесе жұмыстан қайтқанда, жұмыста шаршаудан пайда болған көңіл күйін отбасына алып келеді.Осындай күнделікті жаман көңіл күй барып араластырмау үшін не істеу керек? Осылайша сіз үйге стресс алып келесіз,ал ол барлығына кінәлі. Сіз өз ойыңызды шеше алмайсыз. Сондықтан, бірінші кезекте жақсы әдет қалыптасыру керек. Сабақтан немесе жұмыстан келгенде,бірнеше релаксация жүргізу керек.
Бұл релоксацияларға:
Сонымен, стресс біріншіден ағзаға маңызды адаптациялық қызмет атқарса, екіншіден көптеген аулардың дамуына әсер тигізеді. Сондықтан өмірде өз денсаулығың сақтап қалу-әргімнің өзіне,психологиялық күйіне байланысты,дистресстерден сақтанып жүрейік.
Стрестен туатын аурулар
- Тері аурулары;
- Жүрек ауруы;
- Гипертониялық ауру;
- Диабет;
- Ишемиялық аурулар;
- Бронхаилды астма;
- Асқазан жарасы;
- Иммундық бұзылыстар т.б.
Стресс әлдебір кішкентай нәрседен тууы мүмкін.Сол үшін адам өзін қайғыға түсіріп жіберсе,одан кейін құтылу жолын таба алмай қалады.Әсіресе,ол меланхолик темпераментіндегі адамдарды тез қажытады.Ал одан кейбіреулер қатты әсер алып ауруға дейін баруы мүмкін,ал кейбіреулер онымен,тіпті,өмір сүреді. Мәселен,Анна Ахматова “Менің тірі кеудеме тастай сөз түсті.Ештеңе етпес,мен оған дайынмын.Барлығымен де күресе аламын деген екен”.
“Не үшін стресс әлсіздердің жолында тұрады?” деген сұраққа жауап берер болсақ.Өйткені көбіне әлсіз адамдар оған бой алдырады. Стресс, негізінен,әрбір адамда өтеді.Ал одан өтетіндер де бар, оған көнетіндер де бар.
Стресс барлық адамдарда болады, ол өқпелі құбылыс.Тек оған берілмеу керек. Стресс сөзін алғашқы қолданушылардың бірі – Р.Маннинг былай жазған екен: “стресс шөл далада қырық қыс болған адамдарға құдайдың жіберген азабы”- деп.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Щербатых Г.Психология стресса.-М.Медгиз,2006-304 б
Валеология курсы кітабы
Селье Г.Очерки об адаптационном синдроме.-М.Медгиз, 1960-255б
Щербатых Ю. Психология стресса и методы коррекции 2007-256б
“http://ru.
Достарыңызбен бөлісу: |