Студенттер мен жас ғалымдардың «фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясы
ЦЕОЛИТҚҰРАМДЫ КАТАЛИЗАТОРДА Қ-АЛКАНДАРДЫ СУТЕК
жүктеу/скачать 2,6 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник конф Фараби Әлемі 2023 химфак-печать
| ЦЕОЛИТҚҰРАМДЫ КАТАЛИЗАТОРДА Қ-АЛКАНДАРДЫ СУТЕК
ҚАТЫСЫНСЫЗ ӨҢДЕУ Сайлаубекова Д.А. Ғылыми жетекшісі: Омарова А.А. әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті sda02.05@mail.ru Алкандарды сутексіз өңдеуде цеолит құрамды катализаторлардың рөлі зор. Цеолиттер – молекулалық өлшемдері бар біртекті кеуектердің үш өлшемді жүйесін құрайтын реттелген құрылымы бар қосылыстардың бірегей класы. Кеуектердің құрылымы мен геометриясының ерекшеліктеріне байланысты бұл материалдар тиісті өлшемдері бар молекулаларды іріктеп адсорбциялай алады, сондықтан молекулалық елек қасиеттерін көрсете алады. Мұнай өңдеуде үнемі сутегі тапшылығы байқалатыны белгілі. Осыған байланысты көмірсутек шикізатының әртүрлі түрлерін сутегісіз өңдеу процестеріне көп көңіл бөлінеді: цеоформинг және цеокат процестері. Осы мақсатта өтпелі топтардың металдарымен модификацияланған цеолитті катализаторлар кеңінен қолданылады: айнымалы валенттілік элементтері. Төмен октанды бензин фракцияларының сутегісіз тазарту процестерін зерттеу қазіргі уақытта жоғары октанды бензиндерді алуға мүмкіндік беретін жаңа тиімді және тұрақты каталитикалық жүйелерді әзірлеуге бағытталған. Жұмыста 𝐶 𝐻 гександы , 𝐶 𝐻 тетрадеканды және бензин фракциясын сутегісіз өңдеу процесінде ПФК-9 катализаторының қасиеттері зерттелді. Катализатор ZSM цеолитінің Н-формасы негізінде 𝐴𝑙 𝑂 𝑍𝑆𝑀 -композициясын суда еритін модификациялық қоспалардың тұздарымен сіңдіру әдісімен синтезделеді. Цеолиттің кристалдылығы 92-93% құрайды. ПФК-9 катализаторындағы гександы, тетрадеканды және бензин фракциясын өңдеу процесі ағынды қондырғыда инертті атмосферада (аргон) 300-500°C температура аралығында, қысым=0,1 МПа, шикізатты берудің көлемдік жылдамдығы 1,5сағ. Сынақ алдында катализатор ауа ағынында 500°C температурада өңделді, бөлме температурасына дейін салқындатылды, ауа толығымен жойылғанша аргонмен үрленді, содан кейін қажетті тәжірибе температурасы орнатылды. 350°С температурада ПФК-9 катализаторында сутегісіз қайта өңдеу кезінде гексанның конверсиясы 58,8% құрайды. Реакция өнімдерінде 𝐶 𝐶 Н- парафиндері, 𝐶 𝐶 изоалкандары, хош иісті көмірсутектер, аз мөлшерде 𝐶 𝐶 олефиндері және нафтен қосылыстары бар. Осылайша, сутегі түзіледі. Газ тәрізді көмірсутектер саны 88,4%, сұйық фазалы көмірсутектер – 11,6%. 350°С температурада сұйық катализатта 53,6% парафиндер, 11,4% изо-алкандар, 35,0% хош иісті көмірсутектер табылды. «Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы 249 жүктеу/скачать 2,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|