Студенттер мен жас ғалымдардың «фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясы

«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
74 
LIGULARIA NARYNENSIS 
ӨСІМДІГІНІҢ ЖЕР АСТЫ БӨЛІГІНЕ ХИМИЯЛЫҚ 
ТАЛДАУ 
 
Қойшы А.Б. 
Ғылыми жетекші: 
PhD, профессор 
Жеңіс Ж.
әл
-
Фараби
 
атындағы
 
Қазақ
 
ұлттық
 
университеті
 
 koishyarujan@mail.ru
Ligularia – 
медицинада 180-ге жуық түрі Еуразияда, 17 түрі Қазақстан тауларында 
өсетін астерацеялар тұқымдасының маңызды шөптесін өсімдігі.
 Ligularia
-ның 27-ден астам 
түрі қызбаны, ауырсынуды, қабынуды және интоксикацияны емдеу, сондай-ақ қан 
айналымын жақсарту үшін дәстүрлі қазақ және қытай дәрілік шөптері ретінде қолданылады. 
Бұл тұқымның кейбір түрлері ұзақ уақыт бойы антибиотикалық, қабынуға қарсы және ісікке 
қарсы белсенділігінің арқасында халықтық медицинада көптен қолданылып келеді. [1-4]. 
L. narynensis
– Орталық Азияда, атап айтқанда, Қазақстанның Алматы облысында, 
Қытайдың Шыңжаң провинциясында өсетін көпжылдық шөптесін өсімдік. Ол биік таулы 
аймақтарда кездеседі, ылғалды шалғындарда, ағындар бойында және басқа ылғалды 
мекендеу орындарында, көбінесе жартылай көлеңкелі жерлерде өседі [2]. 
L. narynensis
дәрілік өсімдігінің жер асты бөлігіне сапалық және сандық талдауы 
жасалды. Зерттеулер бойынша флавоноидтар (0,52%) сияқты биоактивті құрамдастар 
ылғалдылықпен (5,14%), өсімдіктің жалпы күлімен (13,24%) бірге анықталады. 
L. narynensis
күлінің көп элементті атомдық эмиссиялық спектрлік талдау әдісін қолдана отырып, 11 
макро және микроэлементтер табылды, олардың негізгілері К (1308,25 мкг/мл), Са (1312,77 
мкг/мл) және Mg (231,18 мкг/мл ). 
Алғаш рет Қазақстаннан 
L. narynensis
тамырынан майда еритін компоненттерге газ 
хроматографиясы-масс-спектрометрия (ГХ-МС) әдісімен зерттеу жүргізілді. Осы зерттеу 
нәтижесінде дәрілік өсімдіктен алынған отыз майда еритін қосылыстардың саны анықталды, 
олардың негізгі компоненттері (9Z,12E)-октадека-9,12-диен қышқылы (16,7%), этил (9Z, 12Z) 
- октадека-9,12-диеноат (11,1%), n-гексадекан қышқылы (11,0%). 
 
Әдебиеттер тізімі: 
1. Байтенов М. С. Қазақстан Флорасы [Қазақстан Флорасы]. - Алматы: Ғылым [Алматы: 
Ғылым], 2001. – 280 б. 
2. Gao X., Lin C.J., Xie W.D., Shen T., Jia Z.J. New oplopane-type sesquiterpenes from Ligularia 
narynensis // Helvetica Chimica Acta. – 2006. – Vol.89, Is.7. – P.1387-1394. 
3. Xu X., Konirhan B., Zakaria B. Jenis J. The Kazakh Herbal Medicine. – Beijing: Ethnic publishing 
house, 2009. – 260 p.
4. Gao X., Jia Z.J. A new 8-O-4′-type neolignan from Ligularia narynensis // Chinese Chemical 
Letters. – 2008. – Vol.19, Is.1. – P. 71-72. 

жүктеу/скачать 2,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: