Нег.:1. [174-177], 3. [77-80], 2. [143-144] Қос.: 7. [191-198] Бақылау сұрақтары: Қандай кен орнында нұсқаның сыртынан су айдауды пайдалану қажет?
Қандай жағдайда нұсқанын ішімен суды айдау тиімді?
Суды бөлшектеп айдаудың кемшілігі мен артықшылығы не де?
Алаңды су айдаудың кемшілігі мен артықшылығы не де?
Қандай кен орнында суды бөлшектеп айдауды пайдалану қажет?
Қандай кен орнында алаңды суды айдау тиімді?
Қандай жағдайда таңдап су айдауды пайдаланады?
Қандай жағдайда ошақты су айдауды пайдаланады?
№10- дәріс. Мұнай және газ ұңғыларын пайдалану тәсілдері. Фонтанды және газлифтілі пайдалану тәсілдері.
Фонтанды пайдалану. Жаңа кен орнын игеруге беру кезінде тәртіп бойынша ұңғыдан мұнайды көтеріп шығару үшін, қабат энергиясы жеткілікті болады. Сұйықты көтеріп шығару тек қана қабат энергиясының есебінен жүзеге асатын тәсіл – фонтанды пайдалану тәсілі деп аталады.
Қабат энергиясының қысымы түсіп немесе ұңғы өнімі суланып кетуінен пайдаланудың механизацияланған тәсілдеріне көшеді. Фонтандау тоқтағаннан кейін өнімділігі жоғары ұңғыларды газлифтілікәдіспен немесе сораптар көмегімен пайдаланады.
Ұңғыны сораптық пайдалану кезінде, тереңге түсірілетін ортадан тепкіш электрлі сорап қондырғыларын (ОТЭСҚ) және штангілі тереңдік сораптарды (ШТС) қолданады.
Өндірілетін ұңғылар көпшілігі (60%) ШТС жабдықталған, олармен мұнайдың тек 16,1% өндіріледі. Ұңғы өнімінің орташа суланғандары 71,3% құрайды, яғни мұнайдың 1 тоннасына 2 тонна қабат суы келеді. Минералданған қабат суларын, қоршаған ортаның ластануын болдырмау мен қысымды ұстап тұру үшін қайтадан қабатқа айдайды.
А р т и з а н д ы ұ ң ғ ы л а р. Мұндай ұңғылар қабат қысымы ұңғыдағы сұйық бағанасының гидростатикалық қысымынан жоғары болған кезде фонтандайды, яғни
